Η Τζέσικα Τάντι (αγγλικά Jessica Tandy) (7 Ιουνίου 1909 - 11 Σεπτεμβρίου 1994) ήταν Αγγλοαμερικανίδα ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, βραβευμένη με όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (Driving Miss Daisy, 1989)[1], ενώ είχε επίσης βραβευτεί με βραβείο ΤΟΝΥ, χρυσή σφαίρα, βραβείο Έμμυ και βραβείο BAFTA. Η νίκη της στα βραβεία όσκαρ σε ηλικία 80 ετών[1], την έκανε τη γηραιότερη ηθοποιό που κέρδισε ποτέ το βραβείο και δυο χρόνια αργότερα έλαβε άλλη μια υποψηφιότητα, αυτή τη φορά για όσκαρ Β' γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία Πράσινες Τηγανητές Ντομάτες (Fried Green Tomatoes, 1991). Το 1990 το περιοδικό People την περιέλαβε στη λίστα με τις 50 ομορφότερες προσωπικότητες, ενώ την ίδια χρονιά της διέγνωσαν καρκίνο της ωοθήκης. Συνέχισε να εργάζεται μέχρι και λίγο πριν το θάνατό της.
Πρώτα βήματα
Η Τζέσικα Τάντι γεννήθηκε στο προάστιο Χάκνεϊ του Λονδίνου το 1909 και ήταν η μικρότερη από τα τρία της αδέλφια[2]. Η μητέρα της, Τζέσι Έλεν, ήταν διευθύντρια σε σχολείο για παιδιά με ειδικές ανάγκες και ο πατέρας της Χάρι ήταν πλανόδιος πωλητής[3]. Η Τάντι έχασε τον πατέρα της σε ηλικία δώδεκα ετών και η μητέρα της αναγκάστηκε να κάνει μαθήματα και τα απογεύματα για να συντηρεί τα παιδιά της. Η Τάντι φοίτησε στο σχολείο Dame Alice Owen στο Ίλσινγκτον.
Καριέρα στο θέατρο και τον κινηματογράφο
Η Τάντι έκανε το θεατρικό της ντεμπούτο, σε ηλικία 16 ετών, στη σκηνή του Λονδίνου το 1926. Έκανε γρήγορα επιτυχία και εμφανίστηκε σε θεατρικές παραστάσεις του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ως βασίλισσα Αικατερίνη, στο Ερρίκος Ε, πλάι στον Λόρενς Ολίβιε και ως Κορδέλια, στο Βασιλιάς Ληρ πλάι στον Τζον Γκίλγκουντ. Εργάστηκε επίσης σε βρετανικές ταινίες.
Μετά τη λήξη του γάμου της με τον Τζακ Χόκινς μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου συνάντησε τον Καναδό ηθοποιό Χιούμ Κρόνιν. Ο Κρόνιν έγινε ο δεύτερός της σύζυγος, ο γάμος τους διήρκεσε μέχρι και το θάνατό της και ο δυο τους έγιναν ζευγάρι τόσο στο θέατρο, όσο και στον κινηματογράφο. Οι δυο τους απέκτησαν δυο παιδιά την Τάντι Κρόνιν και τον Κρίστοφερ.
Η Τάντι έκανε το ντεμπούτο της στο Χόλιγουντ στην ταινία του Φρεντ Τσίνεμαν Έβδομος σταυρός (The Seventh Cross) το 1944. Μετά το πρώτο της αυτό εγχείρημα ακολούθησαν μικροί ρόλοι στις ταινίες: Η κοιλάδα των αποφάσεων (The Valley of Decision, 1945), Άγουρα χρόνια (The Green Years, 1946), Μιράντα (Dragonwyck, 1947) και Άμπερ για πάντα (Forever Amber).
Η καριέρα της στη σκηνή του Μπρόντγουεϊ απογειώθηκε όταν το 1947 επελέγη για να ενσαρκώσει την πολύπαθη Μπλάνς Ντυμπουά στο δράμα του Τένεσι Γουίλιαμς Λεωφορείον ο πόθος (A Streetcar Named Desire), πλάι στους πρωτοεμφανιζόμενους Μάρλον Μπράντο και Καρλ Μάλντεν και σε σκηνοθεσία Ηλία Καζάν. Η επιτυχία του θεατρικού της απέφερε το πρώτο, από τα τρία, βραβείο Τόνυ, αλλά όταν η εταιρία Warner Bros. απέκτησε τα δικαιώματα του θεατρικού το 1950, θεωρήθηκε ότι η Τάντι δεν ήταν αρκετά εμπορικό όνομα ώστε να προωθήσει την ταινία και προτίμησαν να προσλάβουν τη Βίβιαν Λι για το ρόλο της Μπλανς στην κινηματογραφική εκδοχή του Λεωφορείον ο Πόθος. Η Τάντι έλαβε την αμερικανική υπηκοότητα το 1952 και συνέχισε να κάνει σποραδικές εμφανίσεις στον κινηματογράφου, έχοντας επικεντρώσει την προσοχή της στη θεατρική της καριέρα. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 50' συμμετείχε στην ταινία Ένα φως στο δάσος (The Light in the Forest, 1958), το 1962 έλαβε μια υποψηφιότητα για χρυσή σφαίρα για την ταινία Ένας μεγαλοφυής τυχοδιώκτης (Hemingway's Adventures of a Young Man) και το 1963 συμμετείχε στην ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ Τα Πουλιά (The Birds).
Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 70' κέρδισε το δεύτερο βραβείο Τόνυ για την ερμηνεία της στην παράσταση The Gin Game κάτι που επανέλαβε το 1982 για την ερμηνεία της στην παράσταση Foxfire. Η παράσταση Foxfire μεταφέρθηκε με επιτυχία στη μικρή οθόνη το 1987 και η Τάντι τιμήθηκε και με βραβείο Έμμυ για την ερμηνεία της.
Κατά τη δεκαετία του 80' ανανεώθηκε το ενδιαφέρον του κοινού για την Τάντι, η οποία βρέθηκε να συμμετέχει σε μερικές από τις πιο αξιόλογες παραγωγές της εποχής όπως: Ο αλλόκοτος κόσμος του Γκαρπ (The World According to Garp, 1982), Οι Βοστωνέζοι (The Bostonians, 1984) και Κοκούν (Cocoon, 1985). Η καθιέρωση στο χώρο του κινηματογράφου ήρθε το 1989 με τη συμμετοχή της στη βραβευμένη με όσκαρ ταινία Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι (Driving Miss Daisy), για την οποία βραβεύτηκε με όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου. Την αμέσως επόμενη χρονιά της διέγνωσαν καρκίνο, αλλά η Τάντι συνέχισε να εργάζεται μέχρι και το θάνατό της το 1994. Αξιοσημείωτες ταινίες στις οποίες συμμετείχε κατά τις αρχές της δεκαετίας του 90' είναι οι: Πράσινες Τηγανητές Ντομάτες (Fried Green Tomatoes, 1991), Ξεχωριστοί άνθρωποι (Used People, 1992) και Δεν είμαι κορόιδο κανενός (Nobody's Fool, 1994). Τελευταία της κινηματογραφική εμφάνιση ήταν στην ταινία Καμίλα (Camilla, 1994), πλάι στη Μπρίτζετ Φόντα.
Θεατρικές εμφανίσεις
| Έτος | Τίτλος | Συγγραφέας | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1940 | Jupiter Laughs | Άρτσιμπαλντ Τζόζεφ Κρόνιν | |
| 1947 | A Streetcar Named Desire (Λεωφορείον ο Πόθος) | Τένεσι Γουίλιαμς | Νίκη - Βραβείο Τόνυ καλύτερης γυναικείας ερμηνείας |
| 1950 | Hilda Crane | ||
| 1951 | The Fourposter (Το νυφικό κρεβάτι) | Γιαν Ντε Χάρτογκ | |
| 1959 | Five Finger Exercise (Άσκηση Πέντε Δακτύλων) | Πίτερ Σάφερ | |
| 1966 | A Delicate Balance (Ευαίσθητη ισορροπία) | Έντουαρντ Άλμπι | |
| 1971 | Home | Ντέιβιντ Στόρεϊ | |
| 1977 | The Gin Game | Ν.Λ. Κόμπερν | Νίκη - Βραβείο Τόνυ καλύτερης γυναικείας ερμηνείας |
| 1982 | Foxfire | Σούζαν Κούπερ | Νίκη - Βραβείο Τόνυ καλύτερης γυναικείας ερμηνείας |
| 1983 | The Glass Menagerie (Γυάλινος Κόσμος) | Τένεσι Γουίλιαμς | |
| 1986 | The Petition | Υποψήφια - Βραβείο Τόνυ |
Κινηματογράφος
| Έτος | Ταινία | Ρόλος | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| 1932 | The Indiscretions of Eve | ||
| 1938 | Murder in the Family | ||
| 1944 | The Seventh Cross | Έβδομος Σταυρός | |
| Blonde Fever | |||
| 1945 | The Valley of Decision | Η κοιλάδα των αποφάσεων | |
| 1946 | Dragonwyck | Μιράντα | |
| The Green Years | Τα άγουρα χρόνια | ||
| 1947 | Forever Amber | Άμπερ για πάντα | |
| 1948 | A Woman's Vengeance | Μια γυναίκα εκδικείται | |
| 1950 | September Affair | Οι εραστές του Κάπρι | |
| 1951 | The Desert Fox: The Story of Rommel | Ρόμελ, η αλεπού της ερήμου | |
| 1957 | The Glass Eye | Επεισόδιο της σειράς Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει. | |
| 1958 | The Light in the Forest | Ένα φως στο δάσος | |
| 1962 | Hemingway's Adventures of a Young Man | Ένας μεγαλοφυής τυχοδιώκτης | Υποψήφια - Χρυσή Σφαίρα - Β' γυναικείου ρόλου |
| 1963 | The Birds | Τα Πουλιά | |
| 1976 | Butley | Μπάτλεϊ | |
| 1981 | Honky Tonk Freeway | Της Αμερικής...το κάγκελο | |
| 1982 | The World According to Garp | Ο αλλόκοτος κόσμος του Γκαρπ | |
| Still of the Night | Η ύποπτη | ||
| Best Friends | Διαζύγιο με προθεσμία | ||
| 1984 | The Bostonians | Οι Βοστωνέζοι | |
| Terror in the Aisles | Ανατριχίλα στον εξώστη | ||
| 1985 | Cocoon | Κοκούν | |
| 1987 | *batteries not included | Το θαύμα της 8ης λεωφόρου | |
| 1988 | The House on Carroll Street | Το σπίτι στην Κάρολ Στριτ | |
| Cocoon: The Return | Κοκούν: Η επιστροφή | ||
| 1989 | Driving Miss Daisy | Ο σοφέρ της κυρίας Ντέιζι | Νικήτρια - Όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου [1]Νικήτρια - Χρυσή Σφαίρα - Καλύτερη γυναικεία ερμηνεία σε κωμωδία ή μιούζικαλ Νικήτρια - Βραβείο BAFTA καλύτερης γυναικεία ερμηνείας |
| 1991 | Fried Green Tomatoes | Πράσινες Τηγανητές Ντομάτες | Υποψήφια - Όσκαρ Β' γυναικείου ρόλου Υποψήφια - Χρυσή Σφαίρα - Β' γυναικείου ρόλου Υποψήφια - Βραβείο BAFTA Β' γυναικείου ρόλου |
| 1992 | Used People | Ξεχωριστοί άνθρωποι | |
| 1993 | To Dance with the White Dog | ||
| 1994 | A Century of Cinema | Ντοκυμαντέρ | |
| Nobody's Fool | Δεν είμαι κορόιδο κανενός | ||
| Camilla | Καμίλα |
Παραπομπές
«Miss Daisy, Jessica Tandy Win Top Oscars». Chicago Tribune. Ανακτήθηκε στις 2010-11-07.
Jessica Tandy's family to unveil plaque to commemorate star's Hackney birthplace 19 November 1998 accessed 10 May 2007
The Academy Awards: A Look At Jessica Tandy : OUPblog
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Τζέσικα Τάντι στην IMDb (Αγγλικά)
Η Τζέσικα Τάντι στο ibdb
Η Τζέσικα Τάντι στο cine.gr
BAFTA Καλύτερου Α΄ Γυναικείου Ρόλου
1952–1967
Βίβιαν Λι Βρετανή & Σιμόν Σινιορέ αλλοδαπή (1952) Όντρεϊ Χέπμπορν Βρετανή & Λέσλι Κάρον αλλοδαπή (1953) Ίβον Μίτσελ Βρετανή & Κόρνελ Μπόρτσερς αλλοδαπή (1954) Κέιτι Τζόνσον Βρετανή & Μπέτσι Μπλέρ αλλοδαπή (1955) Βιρτζίνια Μακένα Βρετανή & Άννα Μανιάνι αλλοδαπή (1956) Χέδερ Σηρς Βρετανή & Σιμόν Σινιορέ αλλοδαπή (1957) Αϊρίν Γουόρθ Βρετανή & Σιμόν Σινιορέ αλλοδαπή (1958) Όντρεϊ Χέπμπορν Βρετανή & Σίρλεϊ Μακ Λέιν αλλοδαπή (1959) Ρέιτσελ Ρόμπερτς Βρετανή & Σίρλεϊ Μακ Λέιν αλλοδαπή (1960) Ντόρα Μπράιαν Βρετανή & Σοφία Λόρεν αλλοδαπή (1961) Λέσλι Κάρον Βρετανή & Αν Μπάνκροφτ αλλοδαπή (1962) Ρέιτσελ Ρόμπερτς Βρετανή & Πατρίσια Νιλ αλλοδαπή (1963) Όντρεϊ Χέπμπορν Βρετανή & Αν Μπάνκροφτ αλλοδαπή (1964) Τζούλι Κρίστι Βρετανή & Πατρίσια Νιλ αλλοδαπή (1965) Ελίζαμπεθ Τέιλορ Βρετανή & Ζαν Μορό αλλοδαπή (1966) Έντιθ Έβανς Βρετανή & Ανούκ Εμέ αλλοδαπή (1967)
1968–σήμερα
Κάθριν Χέπμπορν (1968) Μάγκι Σμιθ (1969) Κάθριν Ρος (1970) Γκλέντα Τζάκσον (1971) Λάιζα Μινέλι (1972) Στεφάν Οντράν (1973) Τζοάν Γούντγουορντ (1974) Έλεν Μπέρστιν (1975) Λουίζ Φλέτσερ (1976) Ντάιαν Κίτον (1977) Τζέιν Φόντα (1978) Τζέιν Φόντα (1979) Τζούντι Ντέιβις (1980) Μέριλ Στριπ (1981) Κάθριν Χέπμπορν (1982) Τζούλι Γουόλτερς (1983) Μάγκι Σμιθ (1984) Πέγκι Άσκροφτ (1985) Μάγκι Σμιθ (1986) Αν Μπάνκροφτ (1987) Μάγκι Σμιθ (1988) Πολίν Κόλινς (1989) Τζέσικα Τάντι (1990) Τζόντι Φόστερ (1991) Έμμα Τόμσον (1992) Χόλι Χάντερ (1993) Σούζαν Σαράντον (1994) Έμμα Τόμσον (1995) Μπρέντα Μπλέθιν (1996) Τζούντι Ντεντς (1997) Κέιτ Μπλάνσετ (1998) Ανέτ Μπένινγκ (1999) Τζούλια Ρόμπερτς (2000) Τζούντι Ντεντς (2001) Νικόλ Κίντμαν (2002) Σκάρλετ Τζοχάνσον (2003) Ιμέλντα Στόντον (2004) Ρις Γουίδερσπουν (2005) Έλεν Μίρεν (2006) Μαριόν Κοτιγιάρ (2007) Κέιτ Γουίνσλετ (2008) Κάρεϊ Μάλιγκαν (2009) Νάταλι Πόρτμαν (2010) Μέριλ Στριπ (2011) Εμανουέλ Ριβά (2012) Κέιτ Μπλάνσετ (2013) Τζούλιαν Μουρ (2014) Μπρι Λάρσον (2015) Έμμα Στόουν (2016) Φράνσις ΜακΝτόρμαντ (2017) Ολίβια Κόλμαν (2018)
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
