Ο Τζέιμς Εφραίμ Λάβλοκ (James Ephraim Lovelock) (γενν. 26 Ιουλίου, 1919), μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου, είναι ένας ανεξάρτητος επιστήμονας, συγγραφέας, ερευνητής και περιβαλλοντολόγος που ζει στην Κορνουάλλη, στα νοτιοδυτικά της Μεγάλης Βρετανίας. Είναι διάσημος κυρίως επειδή πρότεινε και εκλαΐκευσε την υπόθεση της Γαίας, με βάση την οποία επιχειρηματολογεί ότι η Γη λειτουργεί ως ένα είδος υπεροργανισμού (όρος πλασμένος από την Λιν Μάργκουλις).
.jpg)
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Λάβλοκ γεννήθηκε στο Letchworth Garden City. Σπούδασε χημεία στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ προτού αναλάβει θέση στο Medical Research Council στο Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών του Λονδίνου.
Το 1948 πήρε Ph.D. στην ιατρική στο London School of Hygiene and Tropical Medicine. Έχει διεξάγει έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες στο Γέιλ, το Κολέγιο Ιατρικής του Baylor University και το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Επαγγελματική σταδιοδρομία
Εφευρέτης εφ' όρου ζωής, ο Λάβλοκ κατασκεύασε και ανέπτυξε πολλά επιστημονικά όργανα, μερικά από τα οποία αξιοποιήθηκαν από τη NASA στα πλαίσια του προγράμματος πλανητικών εξερευνήσεών της. Ήταν στο διάστημα που εργαζόταν για την NASA που ο Λάβλοκ ανέπτυξε την Υπόθεση της Γαίας.
Στις αρχές του 1961, η NASA ανέθεσε στον Λάβλοκ την ανάπτυξη ευαίσθητων οργάνων για την ανάλυση των εξωγήινων ατμοσφαιρών και των πλανητικών επιφανειών. Το πρόγραμμα Βίκινγκ (Viking) που επισκέφτηκε τον Άρη στα τέλη της δεκαετίας του 1970 προωθήθηκε εν μέρει από την πρόθεση να διαπιστωθεί κατά πόσον ο Άρης μπορούσε να υποστηρίξει ή περιείχε ζωή, και πολλοί από τους αισθητήρες και τα πειράματα που αναπτύχθηκαν τελικά στόχευαν στην επίλυση αυτού του ερωτήματος. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του προγράμματος αυτού, ο ο Λάβλοκ άρχισε να ενδιαφέρεται για την σύσταση της Αρειανής ατμόσφαιρας, σκεπτόμενος ότι οι όποιες μορφές ζωής στην επιφάνεια του Άρη θα υποχρεώνονταν να κάνουν χρήση της ατμόσφαιράς του (και, συνεπώς, θα μετέβαλαν τη σύστασή της). Ωστόσο, η ατμόσφαιρα ανακαλύφθηκε ότι βρισκόταν σε μια σταθερή κατάσταση πλησίον της χημικής ισορροπίας, με πολύ λίγο οξυγόνο, μεθάνιο ή υδρογόνο, αλλά με μια συντριπτική αφθονία διοξειδίου του άνθρακα. Για τον Λάβλοκ, η χτυπητή αντίθεση μεταξύ της Αρειανής ατμόσφαιρας και του χημικά ενεργού (σε δυναμική ισορροπία) μίγματος αερίων της Γήινης ατμόσφαιρας ήταν μια ισχυρή ένδειξη υπέρ της απουσίας ζωής στον πλανήτη. Ωστόσο, όταν τελικά αποστάλθηκαν στον Άρη, τα ερευνητικά σκάφη Βίκινγκ ερεύνησαν παρά ταύτα για ενδείξεις ζωής. Μέχρι σήμερα, καμιά ένδειξη για σωζόμενη ή εκλιπούσα ζωή δεν έχει βρεθεί (αν και το ενδιαφέρον αναθερμάνθηκε προσφάτως με την ανακάλυψη απρόσμενου μεθανίου στην ατμόσφαιρα).
Ο Λάβλοκ εφηύρε τον Ανιχνευτή Παγίδευσης Ηλεκτρονίων, που συνέβαλε στις ανακαλύψεις για την διάδοση των CFC και του ρόλου τους στην μείωση του όζοντος στην στρατόσφαιρα.
Ο Λάβλοκ σήμερα είναι πρόεδρος στην Θαλάσσια Βιολογική Ένωση, εκλέχθηκε σαν Εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας το 1974, και το 1990 του απονεμήθηκε το πρώτο Βραβείο Δρ. Α.Χ. Χαΐνεκεν για το Περιβάλλον από την Ολλανδική Βασιλική Ακαδημία των Τεχνών και Επιστημών. Ως ανεξάρτητος επιστήμονας, εφευρέτης, και συγγραφέας, ο Λάβλοκ δουλεύει σε ένα εργαστήριο -πρώην σιλό- στην Κορνουάλη. Το 2003 του απονεμήθηκε το μετάλλιο του Τάγματος των συντρόφων της Τιμής από την Βασίλισσα Ελισάβετ Β'.
Διαμάχες
Γαία
Μολονότι η Υπόθεση της Γαίας έγινε αποδεκτή με προθυμία από πολλούς στην περιβαλλοντολογική κοινότητα, δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα. Ανάμεσα στους πιο επιφανείς επικριτές της είναι οι Ρίτσαρντ Ντώκινς και Φορντ Ντούλιτλ, και μια λεπτομερής περιγραφή της σχετικής διαμάχης μπορεί να βρεθεί εδώ. Εν συντομία, οι επικριτές επισημαίνουν ότι εφόσον η φυσική επιλογή δρα πάνω σε μεμονωμένα άτομα (οργανισμούς), δεν είναι εμφανές το πώς μπορεί να αναπτυχθεί ομοιόσταση σε πλανητική κλίμακα. Ο Λάβλοκ απάντησε στην κριτική με τη βοήθεια μοντέλων όπως ο Μαργαριτόκοσμος (Daisyworld), που επιδεικνύουν πώς επιδράσεις στο επίπεδο του ατόμου μπορούν να μεταφραστούν σε πλανητική ομοιόσταση. Ωστόσο, καθώς η Επιστήμη των Γήινων Συστημάτων είναι ακόμη σε βρεφικό στάδιο, δεν είναι ακόμη σαφές με ποιον τρόπο τα διδάγματα του Μαργαριτόκοσμου εφαρμόζονται στην πλήρη πολυπλοκότητα της γήινης βιόσφαιρας και του κλίματος.
Πυρηνική Ενέργεια
Ο Λάβλοκ έχει προβληματιστεί σοβαρά σχετικά με την απειλή της παγκόσμιας υπερθέρμανσης εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου. Στα 2004 προκάλεσε αίσθηση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης όταν διαχώρισε τη θέση του από πολλούς συναδέλφους του περιβαλλοντολόγους δηλώνοντας ότι "Μόνο η πυρηνική ισχύς [η πυρηνική παραγωγή ενέργειας] μπορεί τώρα να σταματήσει την παγκόσμια υπερθέρμανση". Κατά την άποψή του, η πυρηνική ενέργεια είναι η μόνη ρεαλιστική εναλλακτική λύση στη χρήση ορυκτών καυσίμων, η οποία έχει τη δυνατότητα τόσο να ικανοποιήσει την μεγάλης κλίμακας ενεργειακή ζήτηση της ανθρωπότητας όσο και να μειώσει ταυτοχρόνως τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Στα 2005, με φόντο το ανανεωμένο ενδιαφέρον της Βρετανικής κυβέρνησης για την πυρηνική παραγωγή ενέργειας, ο Λάβλοκ ανακοίνωσε και πάλι δημόσια την υποστήριξή του στην πυρηνική ενέργεια, δηλώνοντας, "Είμαι Πράσινος, και κάνω έκκληση στους φίλους μου του κινήματος να εγκαταλείψουν την πεισματική άρνησή τους προς την πυρηνική ενέργεια". [3]
Μολονότι οι παρεμβάσεις του Λάβλοκ στον δημόσιο διάλογο σχετικά με την πυρηνική ισχύ είναι πρόσφατες, οι απόψεις του επί του θέματος είναι διαμορφωμένες από παλιά. Στο βιβλίο του, Οι Ηλικίες της Γαίας (1988) δηλώνει: "Ποτέ μου δεν έχω θεωρήσει την πυρηνική ακτινοβολία ή ενέργεια σαν κάτι άλλο από φυσιολογικό και αναπόφευκτο συστατικό του περιβάλλοντος. Οι προκαρυωτικοί πρόγονοί μας εξελίχθηκαν πάνω σ' ένα άμορφο πλανητικό σώμα από ραδιενεργά κατάλοιπα, προϊόν πυρηνικής έκρηξης αστρικού μεγέθους, έναν υπερκαινοφανή στον οποίο συνενώθηκαν τα στοιχεία που συνιστούν τον πλανήτη μας και μας." [4]
Μαζική Ανθρώπινη Εξαφάνιση
Αρθρογραφώντας στη Βρετανική εφημερίδα Independent τον Ιανουάριο του 2006, ο Λάβλοκ ισχυρίζεται ότι, ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας θέρμανσης, "δισεκατομμύρια ανθρώπων θα πεθάνουν και τα λίγα ικανά για αναπαραγωγή επιζώντα άτομα θα βρίσκονται στον Αρκτικό κύκλο όπου το κλίμα θα παραμένει υποφερτό" μέχρι το τέλος του Εικοστού Πρώτου αιώνα [5]. Ισχυρίζεται ότι μέχρι το τέλος του αιώνα, η μέση θερμοκρασία στις εύκρατες περιοχές θα αυξηθεί έως και 8°C, και έως και 5°C στους τροπικούς, αφήνοντας μεγάλο μέρος της ξηράς του πλανήτη μη κατοικήσιμο και ακατάλληλο για καλλιέργεια. Προτείνει ότι "θα πρέπει να έχουμε κατά νου τον εντυπωσιακά ραγδαίο ρυθμό των αλλαγών και να συνειδητοποιήσουμε πόσο λίγος χρόνος απομένει για να δράσουμε, και στη συνέχεια κάθε κοινότητα και έθνος θα πρέπει να βρει την βέλτιστη χρήση των πόρων που διαθέτουν για να συντηρήσουν τον πολιτισμό για όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται." Οι απόψεις αυτές έχουν αμφισβητηθεί[6].
Βιβλία
Lovelock, James [1979] (2000). Gaia: A New Look at Life on Earth, 3rd ed., Oxford University Press. ISBN 0192862189.
Lovelock, James; Michael Allaby (1983). Great Extinction. Doubleday. ISBN 038518011X.
Lovelock, James; Michael Allaby (1984). The Greening of Mars. Warner Books. ISBN 0446329673.
Lovelock, James [1988] (1995). Ages of Gaia. Oxford University Press. ISBN 0393312399.
Lovelock, James [Gaia Books 1991] (2001). Gaia: The Practical Science of Planetary Medicine. Oxford University Press US. ISBN 0195216741.
Lovelock, James (1991). Scientists on Gaia. Cambridge, Mass., USA: MIT Press. ISBN 0262193108.
Lovelock, James (2005). Gaia: Medicine for an Ailing Planet. Gaia Books. ISBN 1856752313.
Lovelock, James (2000). Homage to Gaia: The Life of an Independent Scientist. Oxford University Press. ISBN 0198604297. (αυτοβιογραφία του Lovelock)
Lovelock, James (2006). The Revenge of Gaia: Why the Earth Is Fighting Back - and How We Can Still Save Humanity. Santa Barbara (California): Allen Lane. ISBN 0713999144.
Παραπομπές
Internet Speculative Fiction Database. 76509. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12057259c. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
The New York Times > Opinion > Op-Ed Columnist: Nukes Are Green
"Οι Ηλικίες της Γαίας", κεφ.7, στην ενότητα "Μια δόση πυρηνικής ακτινοβολίας", μετάφραση:Νίκος Κανέλλος, ISBN 960-7063-23-6
James Lovelock: The Earth is about to catch a morbid fever that may last as long as 100,000 years - Commentators, Opinion - The Independent
Stoat: Lovelock: We're all going to die!
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
James Lovelock home page
"Why Gaia is wreaking revenge on our abuse of the environment": Article about Lovelock published in the 'Independent'
"Nuclear power is the only green solution": Lovelock article published in the 'Independent'
Creel Commission: reflections on meeting James Lovelock and a recent interview with him
Biography of James Lovelock
Is the future nuclear? BBC News HardTalk Interview (30 minute RealVideo from July 2004)
The whole world in our hands, Guardian Interview from September 2000
Travels with an Electron Capture Detector, acceptance speech for Blue Planet Prize 1997
BBC Radio interview transcript from Belief series in 2003
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
