Τζέιμς Χάτον

Ο Τζέιμς Χάτον (James Hutton, Ιούνιος 1726 – 26 Μαρτίου 1797) ήταν Σκωτσέζος γεωλόγος, ιατρός, φυσιοδίφης και πειραματιστής γεωπόνος.[5] Υπήρξε ο εισηγητής της θεωρίας του ομοιομορφισμού στη γεωλογία, η οποία εξηγεί τα χαρακτηριστικά του γήινου φλοιού ως δημιουργήματα φυσικών διαδικασιών που συμβαίνουν σε κλίμακες γεωλογικού χρόνου. Το έργο του καθιέρωσε τη γεωλογία ως επιστήμη, και για τον λόγο αυτό αναφέρεται συχνά ως ο «πατέρας της νεότερης γεωλογίας».[6][7]

Παρατηρώντας και διατυπώνοντας προσεκτικά αιτιολογημένα επιχειρήματα, ο Χάτον κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Γη διαμορφώνεται συνεχώς. Αναγνώρισε ότι η ιστορία της Γης μπορούσε να προσδιορισθεί από την κατανόηση τού πώς λειτουργούν σήμερα διεργασίες όπως η αποσάθρωση και απόθεση ιζημάτων. Οι θεωρίες του για τη γεωλογία και τον γεωλογικό χρόνο[8] εντάχθηκαν στην άποψη του πλουτωνισμού. Κάποια από τα γραπτά του περιέχουν μια πρόδρομη διατύπωση της Θεωρίας της Γαίας.

Βιογραφία

Ο Τζέιμς Χάτον γεννήθηκε στο Εδιμβούργο και ήταν ένα από τα 5 παιδιά του εμπόρου Γουίλιαμ Χάτον, υπεύθυνου οικονομικών του δήμου, και της συζύγου του Σάρα, το γένος Μπάλφουρ. Ο πατέρας του πέθανε όταν ο Τζέιμς ήταν μόλις τριών ετών.

Στο γυμνάσιο, ο Τζέιμς ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τα μαθηματικά και τη χημεία, ωστόσο, σε ηλικία 14 ετών εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου ως «σπουδαστής των ανθρωπίνων», δηλ. των κλασικών σπουδών. Στα 17 του μαθήτευσε με τον δικηγόρο Τζωρτζ Τσάλμερς, αλλά ενδιαφερόταν περισσότερο για χημικά πειράματα, παρά για τα νομικά θέματα. Στα 18 έγινε βοηθός ιατρού και παρακολούθησε σχετικά μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Τρία χρόνια αργότερα πήγε στη Σορβόννη για να συνεχίσει τις σπουδές του, αλλά πήρε τελικώς τον τίτλο του διδάκτορα της ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Λέιντεν το 1749, με μια διατριβή για την κυκλοφορία του αίματος.[9] Περί το 1747 απέκτησε έναν γιο, τον Τζέιμς Σμήτον Χάτον, με κάποια δεσποινίδα Έντινγκτον και, αν και τον ενίσχυε οικονομικά, είχε ελάχιστες σχέσεις μαζί του.[10]

Μετά τις σπουδές του, ο Χάτον έμεινε για μερικά χρόνια στο Λονδίνο και μετά, κατά στις αρχές της δεκαετίας του 1750, επέστρεψε στο Εδιβούργο και επανέλαβε τη διεξαγωγή χημικών πειραμάτων με τον φίλο του Τζέιμς Ντάβι (James Davie). Η δουλειά τους στην παραγωγή χλωριούχου αμμωνίου από την αιθάλη οδήγησε στον συνεταιρισμό τους με ένα κερδοφόρο χημικό εργοστάσιο[9] παραγωγής του άλατος, το οποίο χρησιμοποιούσαν στη βαφή, στη μεταλλουργία και ως αρωματικό άλας, και ως τότε προερχόταν μόνο από φυσικές πηγές (έπρεπε να εισάγεται από την Αίγυπτο).[11]
Αγρόκτημα και γεωλογία

Ο Χάτον είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του το πεδινό αγρόκτημα «Slighhouses» στο Μπέργουικσάιρ, όπως και το «Nether Monynut» στους λόφους.[9] Μετακόμισε στο πρώτο, όπου εισήγαγε γεωργικές πρακτικές από άλλα μέρη της Βρετανίας, ενώ πειραματίστηκε με τη γεωπονία και τη ζωοκομία.[9] Κατέγραψε τις ιδέες και τις καινοτομίες του σε μία ανέκδοτη πραγματεία με τίτλο The Elements of Agriculture.[9]

Η ζωή στην ύπαιθρο ανέπτυξε το ενδιαφέρον του για τη μετεωρολογία και τη γεωλογία. Σε γράμμα του το 1753 έγραψε ότι είχε «γίνει λάτρης της μελέτης της επιφάνειας της γης, κοιτάζοντας με περιέργεια μέσα σε κάθε λάκκο ή χαντάκι ή κοίτη ποταμού που τύχαινε στον δρόμο» του. Η αποστράγγιση και ο καθαρισμός του αγροκτήματός του παρείχε πολλές ευκαιρίες. Ο Playfair γράφει πως ο Χάτον είχε προσέξει ότι «τεράστιο ποσοστό των σημερινών πετρωμάτων αποτελείται από υλικά που προέρχονται από τη καταστροφή ζωικών, φυτικών και ορυκτών υλικών, ή από αρχαιότερους σχηματισμούς». Οι ιδέες του άρχισαν να συνθέτονται το 1760. Ενώ οι αγροτικές του δραστηριότητες συνεχίζονταν, το 1764 έκανε μία γεωλογική περιοδεία της βόρειας Σκωτίας με τον Τζωρτζ Μάξγουελ-Κλερκ[12], πρόγονο του διάσημου φυσικού Τζέιμς Κλερκ Μάξγουελ.[13]
Στο Εδιμβούργο

Το 1768 ο Χάτον επέστρεψε στο Εδιμβούργο, ενοικιάζοντας τις φάρμες του σε καλλιεργητές, αν και συνέχισε να ενδιαφέρεται για αγροτικές βελτιώσεις και έρευνες, με πειράματα στο Slighhouses. Ανέπτυξε μια κόκκινη βαφή από τις ρίζες του φυτού Rubia.[14]

Το 1770 έχτισε ένα σπίτι στον λόφο Σαιν Τζωνς της πόλης. Ο Χάτον υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους διαμορφωτές του σκωτσέζικου Διαφωτισμού, μαζί με εξαιρετικά «μυαλά» των επιστημών, όπως ο καθηγητής Τζων Πλέιφαιρ, ο φιλόσοφος Ντέιβιντ Χιουμ και ο οικονομολόγος Άνταμ Σμιθ.[15] Ο Χάτον δεν είχε ποτέ θέση στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και ανακοίνωνε τα επιστημονικά του ευρήματα στη «Φιλοσοφική Εταιρεία του Εδιμβούργου», που εξελίχθηκε στη Βασιλική Εταιρεία του Εδιμβούργου, της οποίας υπήρξε συνιδρυτής το 1783.[16]. Είχε ιδιαιτέρως φιλία με τον ιατρό και χημικό Τζόζεφ Μπλακ, και οι δυο τους μαζί με τον Άνταμ Σμιθ ίδρυσαν το «Oyster Club» για εβδομαδιαίες συναντήσεις.

Από το 1767 μέχρι το 1774 ο Χάτον αναμίχθηκε στενά στην κατασκευή της Διώρυγας Φορθ και Κλάυντ, εφαρμόζοντας πλήρως τις γεωλογικές του γνώσεις. Υπήρξε μέτοχος και μέλος της επιτροπής διαχειρίσεως του έργου, και συμμετείχε σε συναντήσεις που περιελάμβαναν εκτεταμένες επιτόπιες επιθεωρήσεις του όλου έργου.

Από το 1791 ο Χάτον υπέφερε από πέτρες στην ουροδόχο κύστη και σταμάτησε την υπαίθρια εργασία για να συγκεντρωθεί στην ολοκλήρωση του συγγραφικού του έργου. Μία επικίνδυνη (και οδυνηρή) εγχείρηση δεν μπόρεσε να τον θεραπεύσει.[17]

Απεβίωσε στο Εδιμβούργο και τάφηκε στην κρύπτη του Άντριου Μπάλφουρ, απέναντι από τον τάφο του φίλου του, Τζόζεφ Μπλακ, στον σήμερα σφραγισμένο νοτιοδυτικό τομέα του κοιμητηρίου Greyfriars Kirkyard.

Ο Χάτον δεν νυμφεύθηκε ποτέ και δεν απέκτησε άλλα παιδιά.[18]
Εργογραφία

1785. Abstract of a dissertation read in the Royal Society of Edinburgh, upon the seventh of March, and fourth of April, MDCCLXXXV, Concerning the System of the Earth, Its Duration, and Stability. Εδιμβούργο, 30 σελ. στην Oxford Digital Library.
1788.The theory of rain. Transactions of the Royal Society of Edinburgh, τόμ. 1, Μέρος 2, σσ. 41–86.
1788. Theory of the Earth; or an investigation of the laws observable in the composition, dissolution, and restoration of land upon the Globe. Transactions of the Royal Society of Edinburgh, τόμ. 1, Μέρος 2, σσ. 209–304. στο Internet Archive.
1792. Dissertations on different subjects in natural philosophy. Strahan & Cadell, Εδιμβούργο & Λονδίνο στα Google Books
1794. Observations on granite. Transactions of the Royal Society of Edinburgh, τόμ. 3, σσ. 77–81.
1794. A dissertation upon the philosophy of light, heat, and fire. Cadell, Junior, Davies, Εδιμβούργο στο e-rara (ETH-Bibliothek)
1794. An investigation of the principles of knowledge and of the progress of reason, from sense to science and philosophy, Strahan & Cadell, Εδιμβούργο στην (VIRGO) University of Virginia Library)
1795. Theory of the Earth; with proofs and illustrations. Creech, Εδιμβούργο. 3 τόμοι στην e-rara (ETH-Bibliothek)
1797. Elements of Agriculture. Ανέκδοτο χειρόγραφο.
1899. Theory of the Earth; with proofs and illustrations, vol III, επιμ. Sir Archibald Geikie. Geological Society, Burlington House, Λονδίνο. Στο Internet Archive.

Ονομάσθηκαν προς τιμή του

Ο αστεροειδής 6130 Χάτον (Hutton), που ανακαλύφθηκε το 1989
Το «Ινστιτούτο Τζέιμς Χάτον» (James Hutton Institute) στη Σκωτία, που ιδρύθηκε το 2011

Παραπομπές

«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/James-Hutton. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Comité des travaux historiques et scientifiques. 123929. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6hm595j. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Waterston, Charles D. Macmillan Shearer, A (2006). Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh 1783–2002: Biographical Index. I. Εδιμβούργο: The Royal Society of Edinburgh. ISBN 978-0-902198-84-5.
Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. «Millennial Plaques: James Hutton». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Νοεμβρίου 2007.
David Denby (11 Οκτωβρίου 2004). «Northern Lights: How modern life emerged from eighteenth-century Edinburgh». The New Yorker. Review of James Buchan's Crowded With Genius (Capital of the Mind in the UK).
American Museum of Natural History (2000). «James Hutton: The Founder of Modern Geology». Earth: Inside and Out. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016.
Dean 1992
«Settled and Unsettled». James Hutton.org.uk. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2010.
«Business and Related Interests». James Hutton.org.uk. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2008.
«Farming and Hutton the Geologist». James Hutton.org.uk. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2010., Playfair
Campbell, Lewis. Garnett, William (1882). The Life of James Clerk Maxwell. Λονδίνο: Macmillan and Company, σελ. 18.
«Return to Edinburgh». James Hutton.org.uk. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2008.
«Hutton's Contemporaries and The Scottish Enlightenment». James Hutton.org.uk. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2008.
BIOGRAPHICAL INDEX OF FORMER FELLOWS OF THE ROYAL SOCIETY OF EDINBURGH 1783 – 2002. The Royal Society of Edinburgh. Ιούλιος 2006. ISBN 0 902 198 84 X.
http://www.encyclopedia.com/topic/James_Hutton.aspx

BIOGRAPHICAL INDEX OF FORMER FELLOWS OF THE ROYAL SOCIETY OF EDINBURGH 1783 – 2002. The Royal Society of Edinburgh. July 2006. ISBN 0 902 198 84 X.

Βιβλιογραφία

Baxter, Stephen (2003): Ages in Chaos: James Hutton and the Discovery of Deep Time, Tor Books, Νέα Υόρκη 2004. ISBN 0-7653-1238-7.
Dean, Dennis R. (1992). James Hutton and the history of geology. Ithaca: Cornell University Press. ISBN 9780801426667.
Playfair, John (1822). «Biographical Account of the late James Hutton, M.D.». The Works of John Playfair, Esq.. τόμ. IV. Εδιμβούργο: Constable.
Repcheck, Jack (2003): The Man Who Found Time: James Hutton and the Discovery of the Earth's Antiquity, Simon & Schuster, Λονδίνο και Cambridge, Massachusetts. ISBN 0-7432-3189-9 (UK), ISBN 0-7382-0692-X (US)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η πρώτη έκδοση του Theory of the Earth
Ο Χάτον και η θρησκεία στο Wayback Machine (αρχειοθετήθηκε 2006-05-08)
Gould, Stephen Jay. «B16: The History of Life: Source Book». σελίδες 137, 138, 139, 140. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2014. |chapter= ignored (βοήθεια)
Βιογραφία από τους J.J. O'Connor & E. Robertson στο MacTutor History of Mathematics archive
Ψηφιοποιημένα βιβλία στη Βιβλιοθήκη Linda Hall, στο Κάνσας Σίτυ:
Hutton's (1788), "Theory of the Earth." Transactions of the Royal Society of Edinburgh, Vol. 1, no. 20.
Hutton's (1795–1899), Theory of the earth, with proofs and illustrations, 3 vols.
John Playfair (1802), Illustrations of the Huttonian theory of the Earth
John Playfair (1815), Explication de Playfair sur la théorie de la terre par Hutton (στη γαλλική)