O Έντουαρντ Λίαρ (αγγλικά: Edward Lear) ή Ἐδουάρδος Λῦαρ, όπως ο ίδιος έγραφε το όνομά του στα ελληνικά,[12] (Λονδίνο, 12 Μαΐου 1812 – Σαν Ρέμο, 29 Ιανουαρίου 1888) ήταν Άγγλος συγγραφέας και ζωγράφος. Είναι γνωστός κυρίως για τη συνεισφορά του στο είδος της παράδοξης λογοτεχνίας ή λογοτεχνίας της ανοησίας (nonsense literature) και της σατιρικής ποίησης. Με τα nonsense Limericks που συνέθεσε, δηλ. τα «ανοησιολογήματα» ή «στιχουργικά παραδοξολογήματά» του, καθώς και τις ιδιόμορφες ζωγραφιές που τα πλαισίωναν, ο Λίαρ αναγνωρίστηκε και καθιερώθηκε ως ηγετική φυσιογνωμία αυτού του λογοτεχνικού είδους, ως ο «μαιτρ της ανοησίας».[13]
Mount Athos And The Monastery Of Stavronikita
The Marble Rocks. Nerbudda Jubbolpore
A View Of The Pine Woods Above Cannes
River Pass Between Barren Rock Cliffs
Coolies On The Road Near Kalicut. Malabar
Plains Of Bengal From Above Siligoree
Rocky Valley Of Mosta. Malta. 1.30 P.m.3 April 1866
A View Of Mount Athos And The Pantokrator Monastery Greece
A View Of The Nile Above Aswan
Corfu And The Albanian Mountains
The Plain Of Thebes With Two Colossi
Βιογραφία
Γεννήθηκε στο Χάιγκεϊτ, τότε ένα προάστιο του βόρειου Λονδίνου και υπήρξε το νεότερο από τα 21 παιδιά του χρηματιστή Τζερεμάια Λίαρ (1788-1833) και της Αν Κλαρκ Σκέριτ (1766-1844). Τέσσερα χρόνια μετά τη γέννηση του Έντουαρντ, η οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πολυτελή ζωή στην οποία είχε συνηθίσει, μετά από αποτυχία του πατέρα του στο χρηματιστήριο. Την ανατροφή του ανέλαβε στη θέση της μητέρας του η μεγαλύτερη αδελφή του, Αν Λίαρ, ενώ στην εκπαίδευσή του συνέβαλε επίσης η αδελφή του Σάρα. Οι δύο αδελφές του τον έφεραν σε πρώτη επαφή με την κλασική λογοτεχνία και τη ρομαντική ποίηση, όπως και με τη ζωγραφική. Από την ηλικία των δεκαπέντε ετών ασχολήθηκε με το σχέδιο για βιοποριστικούς λόγους. Εργάστηκε στο Βρετανικό Μουσείο, όπου φιλοτέχνησε σχέδια πτηνών, συνεργαζόμενος με τον ορνιθολόγο Τζον Γκουλντ, με τον οποίο ταξίδεψε στο Άμστερνταμ, στο Ρότερνταμ, στη Βέρνη και στο Βερολίνο. Καθόλη τη διάρκεια της ζωής του, ο Λίαρ υπέφερε από επιληψία και κατάθλιψη, ενώ στο τέλος της ζωής του αντιμετώπισε επίσης προβλήματα με την όρασή του. Υπήρξε δεινός ταξιδευτής, με την Ιταλία, την Ελλάδα, την Αλβανία, την Παλαιστίνη, τη Συρία, την Αίγυπτο και την Ινδία να αποτελούν μερικούς από τους πολυάριθμους σταθμούς των περιπλανήσεών του. Φιλοτέχνησε πολλές τοπιογραφίες, κυρίως υδατογραφίες, καθώς και τοπογραφικά σχέδια υψηλής ακρίβειας, καταγράφοντας τις περιπλανήσεις του και εκδίδοντας ταξιδιωτικά κείμενα με σημαντικότερο το Journals of a Landscape Painter in Albania, &c. (1851). Ως ζωγράφος, φαίνεται πως έχαιρε εκτίμησης, ενώ υπήρξε δάσκαλος της βασίλισσας Βικτωρίας για σύντομο χρονικό διάστημα, από την οποία πληροφορούμαστε πως ο Λίαρ ήταν εξαιρετικός στη διδασκαλία του[14]. Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας, όπου πέθανε τον Ιανουάριο του 1888.
Προσωπογραφία του Λίαρ (περ. 1840), έργο του Wilhelm Marstrand
Στροφές από το Book of Nonsense και εικονογράφηση του Λίαρ
Το έργο του
Το συγγραφικό έργο του συγκρίνεται συχνά με αυτό του Λιούις Κάρολ, μαζί με τον οποίο συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους συγγραφείς παραδοξολογημάτων της Βικτοριανής εποχής[15]. Στα πιο γνωστά έργα του Λίαρ ανήκει η πρώτη συλλογή παραδοξολογημάτων του Book of Nonsense (1846), στην οποία επιδίωξε να συνθέσει στίχους "α-νόητους, διαυγείς και απόλυτους"[16]. Κάθε ποίημα ακολουθεί την ίδια δομή, ξεκινώντας συνήθως με τη χαρακτηριστική στροφή "There was an old man of [...]", που ενίοτε παραλλάσσεται ελαφρά. Ο Λίαρ δεν επινόησε αυτή τη στιχουργική μορφή, ωστόσο την υιοθέτησε ως ένα εύκολο μέσο για να συνθέσει διασκεδαστικές ρίμες[16]. Όπως και στην περίπτωση του Κάρολ, τα παιδαριώδη γραπτά τού Λίαρ έγιναν αντικείμενο εκτενέστερης ανάλυσης, σε μια προσπάθεια να αποκαλυφθεί κάποιο κρυφό νόημα και βαθύτεροι συμβολισμοί, παρά το γεγονός πως ο ίδιος ο συγγραφέας ανέφερε χαρακτηριστικά πως επιδίωξε να καταστήσει το έργο του ακατάλληλο για τέτοιου είδους παρερμηνείες[17]. Ο Τζορτζ Όργουελ διέκρινε στον Λίαρ την ικανότητα να αποφεύγει το χυδαίο, παρομοιάζοντας το χιούμορ του με κακοποιό πνεύμα που παρεμβαίνει στην κοινή λογική[18]. Το 1886, αναγνωρίζοντας την αξία τού έργου του, ο κριτικός και συγγραφέας Τζον Ράσκιν, συμπεριέλαβε τον Λίαρ στην κορυφή ενός προσωπικού καταλόγου με τους σημαντικότερους συγγραφείς, ο οποίος δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Pall Mall Gazette[19]. Εκτός από χιουμοριστικούς στίχους, ο Λίαρ συνέθεσε επίσης μία σειρά από παραδοξολογήματα, όπως την παράδοξη βοτανική (Nonsense Botany) στην οποία εικονογράφησε φανταστικά είδη δικής του ονοματολογίας, και το παράδοξο αλφάβητο. Μελοποίησε επίσης ποιήματά του, ωστόσο σημαντικό μέρος της μουσικής που συνέθεσε έχει χαθεί.
Επιλογή έργων
Ο ναός της Αφροδίτης στην Ρώμη, 1840, New Haven,Yale Center for British Art
Η Μασάντα στην Νεκρά Θάλασσα, 1858, Σαν Φρανσίσκο, Fine Arts Museums
Παραπομπές
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11911831s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
«Edward Lear». RKDartists. 48629.
«Edward Lear». (Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00105750. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
SNAC. w6wq06cj. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Find A Grave. 90003214. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
International Music Score Library Project. Category:Lear,_Edward. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Internet Speculative Fiction Database. 22266. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Discogs. 915714. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11911831s. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Βλ. Νίκος Δ. Καράμπελας, Ο Edward Lear στη Λάκκα Σουλίου, στο: Λάκκα Σουλίου ΙΙ, Πρακτικά του Επιστημονικού Συμποσίου «Λάκκα Σουλίου. Νέες ιστορικές και αρχαιολογικές καταγραφές (Θεσπρωτικό, 28-29 Ιουλίου 2012)», Θεσπρωτικό-Αθήνα 2013, σελ. 263-302, ISBN: 978-618-80703-0-1.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. «Περιοδική έκθεση: Στη Θεσπρωτία με τον Edward Lear (14 Νοεμβρίου 2014 - 11 Ιανουαρίου 2015)» (PDF). igoumenitsamuseum.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας. Ανακτήθηκε στις 28-05-2018. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
Valentine Cunningham, The Victorians: An Anthology of Poetry and Poetics, Blackwell Publishing, 2000, σ. 378
Martin Gardner, Best Remembered Poems, Dover Publications, 1992, σ. 85
Carolyn Wells, A Nonsense Anthology, New York, Charles Scribners' Sons, 1903, σ. xxxvi
Sir Edward Strachey, "Nonsense As a Fine Art", Littel's Living Age, Fifth Series, Volume LXIV, Oct-Nov-Dec 1888, σσ. 515-531. Επίσης στο Quarterly Review, 167, 1888, σσ. 335-65
βλ. George Orwell, "Funny, But Not Vulgar" στο George Orwell: The Collected Essays, Journalism and Letters, Vol. 3 (Boston: Nonpariel/David R. Godine, 2000, σ. 284
Philip Davis, The Victorians Vol. 8 1830-1880, Oxford University Press, 2004, σ. 586
Βιβλιογραφία
Vivien Noakes (ed.), Edward Lear: Selected Letters, Oxford, 1988
Vivien Noakes, Edward Lear: The Life of a Wanderer, Boston: Houghton Mifflin Company, 1969
Carolyn Wells, A Nonsense Anthology, New York, Charles Scribners' Sons, 1903
Νίκος Δ. Καράμπελας, Ο Edward Lear στη Λάκκα Σουλίου, Πρακτικά Συνεδρίου, σελ. 264-267, 2014
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
