Ο Σερ Τζον Άντονι Κουέιλ (αγγλικά: Anthony Quayle, 7 Σεπτεμβρίου 1913 – 20 Οκτωβρίου 1989) ήταν Άγγλος ηθοποιός και σκηνοθέτης. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του στον κινηματογράφο και το θέατρο κέρδισε υποψηφιότητες σε σημαντικά βραβεία, όπως τα Όσκαρ, τις Χρυσές Σφαίρες και τα BAFTA, ενώ τιμήθηκε με βραβεία Emmy και Τόνυ. Υποδύθηκε μια ευρεία γκάμα ρόλων, με εξαιρετικές επιδόσεις σε ρόλους ανθρώπων με εξουσία, που όμως διέθεταν και μία δόση αδυναμίας στο χαρακτήρα τους.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στο Άινσντεϊλ του Σάουθπορτ στο Λάνκασιρ και σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία της Δραματικής Τέχνης στο Λονδίνο. Μετά από εμφανίσεις σε ένα music hall συνεργάστηκε με το Old Vic το 1932. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως αξιωματικός του στρατού και ως ένας από τους διοικητές των βοηθητικών μονάδων.[8] Αργότερα μπήκε στην Ομάδα Εκτέλεσης Ειδικών Επιχειρήσεων και διετέλεσε σύνδεσμος με τους παρτιζάνους στην Αλβανία (πιστεύεται πως η υπηρεσία του στην ομάδα αυτή τον επηρέασε βαθιά και δεν ένιωθε ποτέ άνετα να μιλάει γι’ αυτό το θέμα). Το 1944 ήταν βοηθός του Κυβερνήτη του Γιβραλτάρ την εποχή που συγκρούστηκε το αεροπλάνο του στρατηγού Βλάντισλαβ Σικόρσκι στις 4 Ιουλίου 1943. Περιέγραψε τις εμπειρίες του σε μυθιστορηματική μορφή στο βιβλίο Eight Hours from England.[9]
Από το 1948 μέχρι και το 1956 σκηνοθέτησε στο Shakespeare Memorial Theatre και έθεσε τα θεμέλια για την ίδρυση της Royal Shakespeare Company. Ανάμεσα στους σαιξπηρικούς ρόλους που ο ίδιος υποδύθηκε συναντούμε τον Φάλσταφ, τον Οθέλλο, τον Μπένεντικ στο Πολύ Κακό για το Τίποτα, και τον Ααρών στον Τίτο Ανδρόνικο στο πλάι του Σερ Λώρενς Ολίβιε. Επίσης υποδύθηκε τον Μόσκα στο έργο του Μπεν Τζόνσον με τίτλο Volpone. Ακόμη συμμετείχε σε πολλά σύγχρονα θεατρικά έργα. Ήταν υποψήφιος για βραβείο Τόνυ το 1956 για το έργο Tamburlaine the Great. Δημιούργησε και δική του θεατρική ομάδα, την 'Compass' (σημαίνει “πυξίδα”) που περιόδευε στην επαρχία μυώντας στο θέατρο ένα νέο κοινό.
Στη φιλμογραφία του περιλαμβάνονται ρόλοι στις ταινίες Ice Cold in Alex (1958), Tarzan's Greatest Adventure (1959), Τα Κανόνια του Ναβαρόνε (1961) και Ο Λώρενς της Αραβίας (1962). Έλαβε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Β' Ανδρικής Ερμηνείας το 1969 για την ερμηνεία του στην Άννα των Χιλίων Ημερών. Παίζοντας συχνά τον ρόλο του αξιοπρεπούς Βρετανού αξιωματικού αντλούσε στοιχεία από τα προσωπικά του βιώματα, φέροντας μια νότα αυθεντικότητας που απουσίαζε από τις ερμηνείες των συμπρωταγωνιστών του που δεν είχαν λάβει μέρος στον πόλεμο. Ένας από τους καλύτερούς του φίλους ήταν ο ηθοποιός Άλεκ Γκίνες, τον οποίο και γνώρισε στις ημέρες του στο Old Vic, και με τον οποίο συμπρωταγωνίστησε σε αρκετές ταινίες.
Ο Κουέιλ έκανε το ντεμπούτο του στο Μπρόντγουεϊ στο έργο The Country Wife το 1936. Τριαντατέσσερα χρόνια μετά, κέρδισε τις επιδοκιμασίες των κριτικών για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο ιδιαίτερα επιτυχημένο έργο του Άντονυ Σάφερ με τίτλο Sleuth, που του χάρισε ένα Βραβείο Drama Desk.
Στις τηλεοπτικές εμφανίσεις του ηθοποιού περιλαμβάνεται ο πρωταγωνιστικός ρόλος στη δραματική σειρά του ITC με τίτλο Strange Report και ο ρόλος του Γάλλου Στρατηγού Βιγιέρ στην μίνι σειρά του 1988 The Bourne Identity. Υπήρξε επίσης ο αφηγητής της αναγνωρισμένης σειράς ντοκιμαντέρ για την αεροπορία με τίτλο Reaching for the Skies.
Ο Κουέιλ έγινε ιππότης το 1985 και έφυγε από τον κόσμο στο Λονδίνο από καρκίνο του ήπατος τον Οκτώβριο του 1989 σε ηλικία 76 ετών. Παντρεύτηκε δύο φορές. Η πρώτη του σύζυγος ήταν η ηθοποιός Ερμιόνη Χάννεν (1913-1983) και η δεύτερη σύζυγός του ήταν η Ντόροθυ Χύσον (1914-1997). Με τη Ντόροθυ απέκτησε δύο κόρες, τη Τζένη και τη Ροζάννα, και έναν γιο, τον Κρίστοφερ.
Φιλμογραφία
| Έτος | Τίτλος | Ελληνικός Τίτλος |
| 1948 | Hamlet | Άμλετ |
| Saraband for Dead Lovers | ||
| 1955 | The Merry Wives of Windsor (TV) | |
| Oh... Rosalinda!! | ||
| 1956 | The Battle of the River Plate | |
| The Wrong Man | 13 Εγκλήματα Ζητούν Ένοχο | |
| 1957 | Woman in a Dressing Gown | |
| No Time for Tears | ||
| 1958 | The Man Who Wouldn't Talk | |
| Ice-Cold in Alex | ||
| 1959 | Serious Charge | |
| Tarzan's Greatest Adventure | ||
| 1960 | The Challenge | |
| 1961 | A Reason for Staying (TV) | |
| The Guns of Navarone | Τα Κανόνια του Ναβαρόνε | |
| 1962 | H.M.S. Defiant | Η Ανταρσία του Καταδρομικού “Ατρόμητος” |
| Lawrence of Arabia | Ο Λώρενς της Αραβίας | |
| 1964 | The Fall of the Roman Empire | Η Πτώσις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας |
| East of Sudan | ||
| 1965 | Miss Hanago (TV) | |
| Operation Crossbow | ||
| A Study in Terror | ||
| 1966 | Poppies Are Also Flowers | |
| Incompreso | ||
| 1967 | Waste Places (TV) | |
| 1968 | A Case of Libel (TV) | |
| 1969 | Island Unknown | |
| Mackenna's Gold | ||
| Before Winter Comes | ||
| Destiny of a Spy (TV) | ||
| Red Peppers (TV) | ||
| Anne of the Thousand Days | Η Άννα των Χιλίων Ημερών | |
| 1970 | The Six Wives of Henry VIII (TV) | |
| Strange Report (TV) | ||
| 1972 | Everything You Always Wanted to Know About Sex * But Were Afraid to Ask |
Τα Πάντα Γύρω Από το Σεξ |
| 1973 | Jarrett | |
| Bequest to the Nation | ||
| 1974 | QB VII (TV) | |
| The Tamarind Seed | ||
| Great Expectations (TV) | Μεγάλες Προσδοκίες | |
| Moses the Lawgiver (TV) | ||
| 1976 | The Story of David (TV) | |
| 21 Hours at Munich (TV) | ||
| The Eagle Has Landed | Ο Αετός Πάτησε στη Γη | |
| 1977 | Holocaust 2000 | |
| 1979 | Murder by Decree | |
| Henry IV, Part I (TV) | ||
| Henry IV, Part II (TV) | ||
| 1981 | Masada (TV) | |
| Dial M for Murder | ||
| The Manions of America (TV) | ||
| 1984 | Oedipus at Colonus (TV) | Οιδίπους επί Κολονώ |
| The Testament of John (TV) | ||
| Lace (TV) | ||
| The Last Days of Pompeii (TV) | ||
| 1985 | The Key to Rebecca (TV) | |
| The Miracle (TV) | ||
| 1987 | Reaching for the Skies (TV) | |
| 1988 | The Bourne Identity (TV) | |
| La Leggenda del santo bevitore | ||
| Buster | ||
| 1989 | Magdalene | |
| King of the Wind | ||
| Confessional (TV) | ||
| 1990 | The Endless Game (TV) | |
| 1993 | The Thief and the Cobbler (φωνή: τελευταίος ρόλος σε ταινία) |
Βραβεύσεις και υποψηφιότητες
Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου
Υποψηφιότητα:
1970: Β' Ανδρικής Ερμηνείας για την ταινία Η Άννα των Χιλίων Ημερών
Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (BAFTA)
Υποψηφιότητα:
1959: Καλύτερου Βρετανού Ηθοποιού για την ταινία Ice-Cold in Alex
Βραβεία Emmy
Βράβευση:
1975: Εξαίρετης ατομικής ερμηνείας σε Δεύτερο Ρόλο σε Κωμωδία ή Δράμα Σπέσιαλ για τη μίνι σειρά QB VII
Υποψηφιότητα:
1981: Εξαίρετη Β' Ανδρική Ερμηνεία σε Μίνι Σειρά ή Σπέσιαλ για τη μίνι σειρά Masada
Χρυσές Σφαίρες
Υποψηφιότητα:
1970: Β' Ανδρικής Ερμηνείας για την ταινία Η Άννα των Χιλίων Ημερών
Πλήρης Κατάλογος Βραβείων: εδώ
Σημειώσεις
(Γαλλικά) BNF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb138987371. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. 119055481. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2015.
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Anthony-Quayle. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) SNAC. w6hq678g. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Internet Broadway Database. 15928. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Αγγλικά) Discogs. 505629. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
filmportal.de. c47c74cc6cee4b8e91c4809fc00b07ea. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
Βοηθητικές μονάδες ήταν οι δυνάμεις που έμεναν πίσω στη Μεγάλη Βρετανία για να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο γερμανικής εισβολής.
Quayle, Anthony (1945). Eight Hours from England. Λονδίνο: Heinemann.
Πηγές
Η ιστοσελίδα του στο IMDb.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Η ιστοσελίδα του στο Cine.gr.
Εγκυκλοπαίδεια του Ηνωμένου Βασιλείου
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
