.
Το Υπερωκεάνιο (Ocean Liner) ή και Ποντοπόρο είναι κατηγορία επιβατηγού πλοίου ικανού να διαπλέει ωκεανό. Τα πρώτα υπερωκεάνια άρχισαν να διαπλέουν τον Ατλαντικό περί το 1840. Η περίοδος όμως ακμής της εν λόγω κατηγορίας πλοίων ήταν από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου. Τα πλοία αυτά συνδέθηκαν ιστορικά, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, με τις εποχές του φαινομένου της μετανάστευσης καλούμενα και «μεταναστευτικά ποντοπόρα πλοία».
Τα διασημότερα
Μεταξύ των διασημότερων υπερωκεανίων ήταν το Υ/Κ Μαυριτάνια (Mauretania) (Βρετανικό) που επί 23 χρόνια (1910-1933) έφερε τη γαλάζια σημαία του ταχύτερου πλοίου, αδελφό πλοίο του άτυχου Υ/Κ Λουζιτάνια (Lusitania), το "Ακουϊτανία" (Aquitania) που έφερε 4 καπνοδόχους, το γερμανικό "Πατρίδα" (Vaterland) που κατασχέθηκε το 1917 στη Ν. Υόρκη από τους Αμερικανούς και μετονομάστηκε σε Υ/Κ Λεβιάθαν (Leviathan), ο άτυχος Τιτανικός που βυθίστηκε στο παρθενικό του ταξίδι, το ιταλικό Υ/Κ Ρεξ (Rex) και τα γερμανικά "Ευρώπη" και "Βρέμη" (Bremen). Επίσης τα Βρετανικά Υ/Κ Βασίλισσα Μαίρη (Queen Mary ) και Υ/Κ Βασίλισσα Ελισάβετ (Queen Elizabeth) γιγαντιαία υπερωκεάνια των δεκαετιών 1940 – 1950, το γαλλικό Υ/Κ Νορμανδία (Normandie) που έσπασε το φράγμα των 4 ημερών για το διάπλου του Ατλαντικού σε 3 ημέρες και 22 ώρες το 1937 - (καταστράφηκε από πυρκαγιά στο λιμάνι της Ν. Υόρκης το 1942), και το "Ηνωμένες Πολιτείες" (United States) που κατέρριψε το 1952 το ρεκόρ διάπλου σε 3 ημέρες και 10 ώρες με μέση ταχύτητα τους 35 κόμβους. Και να σκεφθεί κανείς ότι πριν 100 χρόνια το 1833 ο Royal William τροχήλατο ιστιοφόρο της εποχής επέτυχε το διάπλου του Ατλαντικού σε χρόνο, διαφημιζόμενο τότε, των μόλις 25 ημερών!
1950 - 1955
Το 1955 τα άνω των 30.000 τόνων εκτοπίσματος Υπερωκεάνια ήταν μόλις εννέα:
Υ/Κ "Βασίλισσα Ελισάβετ", εκτοπίσματος 83.673τον, μήκους 987,4 ft, πλάτους 118,6 ft , βυθίσματος 68,4 ft, Βρετανικό.
Υ/Κ Βασίλισσα Μαίρη, εκτοπίσμ. 81.237τον, μ. 975,2 ft, πλ. 118,6 ft , β. 68,5 ft, Βρετανικό.
"Ηνωμένες Πολιτείες" εκτοπίσμ. 53.329τον, μ. 916,8 ft, πλ. 101,6 ft, β. 39,0 ft, ΗΠΑ.
"Ελευθερία" εκτοπίσμ. 51.840τον, μ. 890,2 ft, πλ. 102,1 ft, β. 48,0 ft, Γαλλικό.
Υ/Κ Ιλ ντε Φρανς εκτοπίσμ. 44.356τον, μ. 763,6 ft, πλ. 91,6 ft, β. 55,8 ft, Γαλλικό.
Υ/Κ "Νέο Άμστερνταμ" εκτοπίσμ. 36.667τον, μ. 713,7 ft, πλ. 88,3 ft, β. 50,0 ft, Ολλανδικό.
Υ/Κ "Μαυριτανία" εκτοπίσμ. 35.677τον, μ. 739,4 ft, πλ. 89,4 ft, β. 51,7 ft, Βρετανικό.
Υ/Κ "Καρόνια" εκτοπίσμ. 34.183τον, μ. 587,5 ft, πλ. 91,4 ft, β. 48,7 ft, Βρετανικό και
Υ/Κ "Παστέρ" εκτοπίσμ. 30.447τον, μ. 670,7 ft, πλ. 88,0 ft, β. 52,6 ft, Γαλλικό.
Υπό Ελληνική Σημαία
Εταιρείες
Οι ελληνικές υπερπόντιες γραμμές που αναπτύχθηκαν ήταν κυρίως δύο η γραμμή Βορείου Ατλαντικού (1907 – 1977), που τη διέκοψε για επτά χρόνια ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και η γραμμή Αυστραλίας (1947 – 1977).
Οι σημαντικότερες υπερωκεάνιες ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες ήταν: η "Υπερωκεάνιος Ελληνική Ατμοπλοΐα" του Δ. Μωραΐτη, η "Ελληνική Υπερωκεάνιος Ατμοπλοΐα", η "Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος" των Αφών Εμπειρίκου, η "Μπάυρον Ατμοπλοΐα", η "Γκρηκ Λάιν" των Αφών Γουλανδρή, η "Εθνική Ελληνική Γραμμή Αμερικής" του Ε. Ευγενίδη, η "Χανδρίς Λάϊνς" του Α. Χανδρή, η "Χομ Λάϊν" του Ε. Ευγενίδη, η "Ελληνικές Μεσογειακές Γραμμές (ΕΛ.ΜΕΣ.)" καθώς και εκείνη του Ι. Λιβανού στο Λονδίνο.
Πίνακας Υ/Κ
Παρατίθεται πίνακας ελληνικών Υ/Κ κατ΄ αλφαβητική σειρά (όνομα Υ/Κ Ελλ. Αγγλ.– έτος ναυπήγησης – εκτόπισμα – ταχύτης)
Υ/Κ Αθήναι (Athinai)1908 6.742τον 15κ.
Υ/Κ Ακρόπολις (Acropolis) 1890 5.722τον 13κ.
Υ/Κ Αμερικανίς (Americanis) 1952 17.041τον 17,5κ.
Υ/Κ Αργεντινή (Argentina) 1913 11.015τον 15κ.
Υ/Κ Αρκαδία (Arkadia) 1931 20.259τον 19κ.
Υ/Κ Ασσιμίνα (Assimina) 1915 5.751τον (;)κ.
Υ/Κ Ατλάντικ (Atlantic) 1927 20.553τον 21κ.
Υ/Κ Αυστραλίς (Australis) 1940 33.532τον 24κ.
Υ/Κ Βασιλεύς Αλέξανδρος 1908 16.971τον (;)κ.
Υ/Κ Βασιλεύς Κωνσταντίνος 1914 9.272τον 17κ.
Υ/Κ Βασίλισσα Άννα Μαρία 1955 25.516τον 21κ.
Υ/Κ Βασίλισσα Σοφία«αδελφό» "Β.Κωνσταντίνος".
Υ/Κ Βασίλισσα Φρειδερίκη πρώην «Ατλάνικ».
Υ/Κ Βραζιλία (Brasil) 1905 10.754τον 19κ.
Υ/Κ Βρετάνη (Britany) 1951 16.355τον 18κ.
Υ/Κ Βρετανίς (Britanis) 1932 18.017τον 20κ.
Υ/Κ Βύρων (Byron) πρώην «Μεγάλη Ελλάς»
Υ/Κ Έδισων (Edison) 1896 10.711τον 15κ.
Υ/Κ Ελληνίς (Ellinis) 1932 18.163τον 19,5κ.
Υ/Κ Εριέττα (Henrietta) 1929 14.131τον 15κ.
Υ/Κ Εριέττα (Henrietta Latsi) 1937 23.722τον 20κ.
Υ/Κ Θεμιστοκλής (Themistocles) 1907 6.045τον 13κ.
Υ/Κ Θεσσαλονίκη (Thessaloniki) 1890 4.672τον 12κ.
Υ/Κ Ιταλία (Italia) 1928 20.223τον 17κ.
Υ/Κ Ιωάννινα (Ioannina) 1897 4.167τον 12,5κ.
Υ/Κ Κάιρο (Cairo) 1907 1344τον 14κ.
Υ/Κ Καμπέρα (Canberra) 1913 7.707τον 15κ.
Υ/Κ Κολούμπια (Colymbia) 1913 9.424τον 15κ.
Υ/Κ Κυρήνεια (Cyrenia) 1911 7.527τον 17κ.
Υ/Κ Κωνσταντινούπολις (Constantinople) 1897 11.456 15κ.
Υ/Κ Λακωνία (Lakonia) 1930 20.314τον 17κ.
Υ/Κ Μακεδονία (Macedonia) 1912 6.333τον 17κ.
Υ/Κ Μαργαρίτα (Margarita) 1945 9.124τον 15κ.
Υ/Κ Μαργαρίτα Λ (Margarita L) 1960 37.640 22κ.
Υ/Κ Μαριάννα (Marianna) 1930 14.128
Υ/Κ Μαριάννα ΙV (Marianna IV) 1944 9.140 15κ.
Υ/Κ Μαριάννα Λάτση (Marianna) 1935 23580τον 20κ.
Υ/Κ Μαριάννα VI (Marianna VI) 1951 14.083τον 16κ.
Υ/Κ Μαριάννα 9 (Marianna 9) 1961 19393τον 20κ.
Υ/Κ Μεγάλη Ελλάς Βλ. "Βασιλεύς Κωνσταντίνος"
Υ/Κ Μωραΐτης (Moraitis) πρώην «Θεμιστοκλής»
Υ/Κ Μωρέας (Moreas) 1902 8.497τον 15κ.
Υ/Κ Νέα Ελλάς (Nea Hellas) 1922 16.991τον 16κ.
Υ/Κ Νεπτούνια (Neptunia) 1920 10.519τον 15κ.
Υ/Κ Ολύμπια (Olympia) 1953 22.979τον 22κ.
Υ/Κ Ομηρικός (Homeric) 1931 18.017τον 20κ.
Υ/Κ Πατρίς (Patris) 1909 4390τον 14κ.
Υ/Κ Πατρίς (Patris) 1950 18.400τον 18,5κ.
Υ/Κ Πρωτέα (Protea) 1920 7.430τον 15κ.
Υ/Κ Ρένα (Rena) 1906 1.619τον 12κ.
Υ/Κ Τασμανία (Tasmania) 1940 11.072τον 17κ.
Υ/Κ Τζένη (Jenny) 1918 7.914τον (;)κ.
Ευνόητο είναι ότι τα προ του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ελληνικά Υ/Κ είχαν πολύ περιορισμένους χώρους για πολυτελή παραμονή αφού ήταν κατά το πλείστον διασκευασμένα για μεταφορές μεταναστών.
Αλλαγή πορείας
Η Βασιλεία των υπερωκεανείων άρχισε να τερματίζεται με την εξέλιξη των αεροπορικών συγκοινωνιών. Από τη δεκαετία του 1970 παρόλο που εξακολουθούσαν να υπάρχουν δίκτυα υπερωκεανείων γραμμών άρχισαν σιγά – σιγά να αποσύρονται και να μετατρέπονται σε ποντοπόρα κρουαζιερόπλοια, στο νέο τουριστικό κλάδο που ανθεί σήμερα ιδιαιτέρως
Τύποι εμπορικών πλοίων
Φορτηγά
Αντιλίμπερτυ Εμπορευματοκιβωτιοφόρο Λίμπερτυ Μεταλλευματοφόρο Μπαλκ κάριερ Οχηματαγωγό Πλοίο RoRo Πλοίο Ο.Β.Ο. Πλοίο ψυγείο Φορτηγίδα Φορτηγιδοφόρο
Δεξαμενόπλοια
Πετρελαιοφόρο Υγραεριοφόρο Υδροφόρο
Επιβατηγά
Αερόστρωμνο Αμφίπλωρο Θαλάσσιο ταξί Καταμαράν Κρουαζιερόπλοιο Πλοίο RoRo Πορθμείο Πορθμείο σιδηροδρόμων Ταχύπλοο Υδροπτέρυγο Υπερωκεάνιο
Βοηθητικά
Εφόλκια Πλοηγίδα Πυροσβεστικό Ρυμουλκό Φαρόπλοιο Υδροφόρο
Άλλα πλοία
Ατμόπλοιο Ζωάδικο Ημιβυθιζόμενο σκάφος Ιστιοφόρο Καλωδιακό Κότερο Μηχανοκάικο Ναυαγοσωστικό Παγοθραυστικό Πλωτό εστιατόριο Ποταμόπλοιο Ωκεανογραφικό
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
