.
Η τηλεόραση είναι ένα σύστημα τηλεπικοινωνίας που χρησιμεύει στη μετάδοση και λήψη κινούμενων εικόνων και ήχου εξ αποστάσεως. Aποτελεί το κυριότερο και δημοφιλέστερο Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας και η χρήση της είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Ο όρος καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των τεχνικών χαρακτηριστικών και των δραστηριοτήτων που αφορούν τα τηλεοπτικά προγράμματα, καθώς και τη μετάδοσή τους. Συνήθως, λέγοντας "τηλεόραση" εννοούμε τη συσκευή, δηλαδή τον δέκτη, ο οποίος λαμβάνει το (τηλεοπτικό) σήμα που εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί σε συγκεκριμένες συχνότητες (ή αλλιώς κανάλια) με την οθόνη που απεικονίζει το αποτέλεσμα της εκπομπής (μετατροπή του σήματος σε εικόνα και ήχο).
Ο τηλεοπτικός δέκτης λαμβάνει το τηλεοπτικό σήμα είτε ασύρματα είτε ενσύρματα. Η ασύρματη λήψη γίνεται με δύο τρόπους: Ο ένας τρόπος είναι η λήψη με κεραία στραμμένη σε κάποιο επίγειο σταθμό εκπομπής (που βρίσκεται στην κορυφή κάποιου βουνού). Ο δεύτερος τρόπος είναι η λήψη από δορυφόρο μέσω δορυφορικής κεραίας (πιάτο) και ειδικού δέκτη. Στην ενσύρματη λήψη έχουμε την καλωδιακή τηλεόραση και τη λήψη μέσω δικτύου (IPTV). Τα τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη της ευρυζωνικής δικτύωσης (καθώς και οι νέες τεχνικές συμπίεσης τηλεοπτικού σήματος) κατέστησε ικανή τη μετάδοση τηλεοπτικού προγράμματος μέσω Διαδικτύου. Πρόσφατα έχει ξεκινήσει και η μετάδοση τηλεοπτικού σήματος μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας (Mobile TV).
Ετυμολογία
Η λέξη είναι συνθετικό του αρχαίου ελληνικού προθέματος «τηλε-», το οποίο σημαίνει «μακριά», και της λέξης «όραση».
Αρχαιότητα
Μία από τις αρχαιότερες αναφορές στην τηλεόραση είναι και αυτή του Λουκιανού (Αληθούς Ιστορίας Α΄, παράγραφος 26). Ο συγγραφέας μίλησε για "ένα κάτοπτρο στο οποίο μπορούσε να δει κανείς όλες τις πόλεις και τα έθνη όπως είναι".[1]
Επίγεια τηλεόραση
Ο πιο διαδεδομένος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω επίγειου δικτύου εκπομπής. Στην κορυφή κάποιου βουνού εγκαθίσταται ένα κέντρο εκπομπής, το οποίο λαμβάνει το τηλεοπτικό σήμα από το σταθμό και το οδηγεί σε ένα πομπό. Ο πομπός το εκπέμπει σε μία από τις παρακάτω ζώνες συχνοτήτων:
UHF (Ultra High Frequency, υπερυψηλές συχνότητες): Στη ζώνη αυτή η συχνότητα κυμαίνεται από 300 MHz (ελάχιστο) έως 3000 MHz (μέγιστο)
VHF (Very Ηigh Frequency, πολύ υψηλές συχνότητες): Στη ζώνη αυτή η συχνότητα κυμαίνεται από 30 MΗz εως 300 MΗz
Αυτές οι ζώνες συχνοτήτων δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τηλεοπτικές μεταδόσεις. Σε αυτές τις ζώνες συχνοτήτων έχουν εκχωρηθεί κανάλια και για άλλες εφαρμογές, όπως η ραδιοφωνία FM, οι ραδιοερασιτεχνικές εκπομπές, τα ειδικά ραδιοδίκτυα κ.τ.λ.. Η κατανομή των καναλιών είναι διαφορετική για κάθε περιοχή του κόσμου. Συνοπτικά, στην Ελλάδα έχουμε τα παρακάτω κανάλια, ανάλογα με τη ζώνη εκπομπής:
Ζώνη I (VHF): Κανάλια 2, 3, 4.
Ζώνη II (VHF): Δεν υπάρχουν τηλεοπτικά κανάλια, χρησιμοποιείται για ραδιοφωνία FM.
Ζώνη III (VHF): Κανάλια 5-11.
Ζώνη IV (UHF): Κανάλια 21-37
Ζώνη V (UHF): Κανάλια 38-69
Επίσης, υπάρχει η ζώνη με τα κανάλια S2-S20 (VHF). Σε αυτή τη ζώνη δε γίνονται εκπομπές από επίγειο σταθμό. Αυτή η ζώνη χρησιμοποιείται μόνο για τις καλωδιακές εγκαταστάσεις.
Έγχρωμη εικόνα
Παλαιότερα συστήματα αναλογικής εκπομπής σήματος
Αρχικά, το τηλεοπτικό σήμα ήταν ασπρόμαυρο. Αργότερα επιχειρήθηκε η μετάδοση έγχρωμου σήματος. Τέθηκε ως απαραίτητη προϋπόθεση η συμβατότητα μεταξύ ασπρόμαυρων και έγχρωμων εκπομπών. Ο έγχρωμος τηλεοπτικός δέκτης θα έπρεπε να λειτουργεί τόσο με έγχρωμες όσο και με ασπρόμαυρες εκπομπές σημάτων. Επίσης, ο ασπρόμαυρος δέκτης θα έπρεπε να μπορεί να λάβει ένα έγχρωμο σήμα (το οποίο, φυσικά, θα προέβαλλε ασπρόμαυρο). Αναπτύχθηκαν τα παρακάτω αναλογικά πρότυπα έγχρωμης εικόνας:
PAL (Phase Alternating Line): Γερμανικής προέλευσης με πρώτη εκπομπή το 1967
SECAM (Séquentiel Couleur à mémoire): Γαλλικής προέλευσης με πρώτη εκπομπή το 1956 και
NTSC (National Television System Committee): Αμερικανικής προέλευσης με πρώτη εκπομπή το 1953
Τα πρότυπα PAL και NTSC μοιάζουν πάρα πολύ μεταξύ τους. Το πρότυπο PAL αποτελεί μια βελτίωση του NTSC. Το σύστημα PAL PLUS προτάθηκε ως αντικαταστάτης του PAL. Η κυριότερη καινοτομία του είναι η εκπομπή σημάτων ευρείας εικόνας (wide screen), π.χ. με λόγο 16:9. Το σύστημα αυτό, αν και σημαντικά εξελιγμένο, θεωρείται ήδη ξεπερασμένο γιατί είναι αναλογικό.
Σε αυτά τα πρότυπα η έγχρωμη εικόνα αποτελείται από δύο σήματα: την ασπρόμαυρη εικόνα, η οποία ονομάζεται σήμα φωτεινότητας (αγγλικός όρος: luminance) και συμβολίζεται ως Y, και το χρώμα, το οποίο ονομάζεται σήμα χρωμικότητας (αγγλικός όρος: chrominance) και συμβολίζεται ως C. Στην Ελλάδα, ενώ επίσημα η χώρα ήταν καταχωρημένη διεθνώς ότι χρησιμοποιούσε το σύστημα SECAM, όλοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί εξέπεμπαν αναλογικό σήμα με το σύστημα PAL.
Για την ψηφιακή τηλεόραση επίσης υπάρχουν διάφορες συλλογές προτύπων και μεμονωμένα πρότυπα: DVB, ATSC, ISDB, DTMB, DMB.
Η τηλεόραση στην Ελλάδα
Κύριο λήμμα: Τηλεόραση στην Ελλάδα
Μέχρι πρότινος, το ελληνικό επίγειο σύστημα μετάδοσης ήταν αποκλειστικά αναλογικό. Από τις 6 Φεβρουαρίου του 2015 το τηλεοπτικό σήμα είναι σε όλη τη χώρα, ψηφιακό αλλά αναλογικό που εκπέμπουν τα κανάλια της Ε.Ρ.Τ. ερτ1,ερτ2 και ερτ3[2].
Επίσης υπάρχουν ψηφιακές πλατφόρμες δορυφορικής εκπομπής. Η ιδιωτική εταιρεία Multichoice Ελλάδος παρέχει το πακέτο συνδρομητικής τηλεόρασης NOVA. Εκπέμπει δικά της κανάλια καθώς και τα ψηφιακά πανελλαδικής εμβέλειας (κρατικά και ιδιωτικά). Η Alpha Digital, μια δεύτερη απόπειρα ψηφιακής, δορυφορικής συνδρομητικής τηλεόρασης κατέληξε σε αποτυχία. O OTE έχει μια δορυφορική, ψηφιακή πλατφόρμα στο δορυφόρο Hellas Sat 2. Πλέον με το όνομα OTE TV (παλιότερα Connex - Tv), xρησιμοποιεί μια δορυφορική συχνότητα ή σύνδεση μέσω διαδικτύου και εκπέμπει ελληνικά και διεθνή τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια μέσω μηνιαίας συνδρομής.
Μια οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιβάλλει τον τερματισμό των αναλογικών επίγειων εκπομπών μέχρι το τέλος του 2014. Από την 6η Φεβρουαρίου 2015, οι επίγειες εκπομπές είναι ψηφιακές και αναλογικές εκπομπές της Ε.Ρ.Τ.. Το σύστημα μετάδοσης που έχει επιλεγεί είναι το DVB-T. Η κατανομή της ευθύνης για τη μετάβαση, σε επίπεδο σταθμών, έγινε διακριτά μεταξύ των κρατικών και των ιδιωτικών, ενώ η υλοποίηση πραγματοποιήθηκε με τη μεταξύ τους συνεργασία. Για τους κρατικούς σταθμούς την υλοποίηση είχε αναλάβει η ΕΡΤ. Η Digea είναι η εταιρεία που έχει συσταθεί κατόπιν συμφωνίας των ιδιωτικών σταθμών πανελλαδικής εμβέλειας (ALPHA, ΑΝΤΕΝΝΑ, Μακεδονία TV, MEGA, ΣΚΑΪ, Star Channel) και εκ μέρους τους πραγματοποίησε την ψηφιακή μετάβαση στις 6 Φεβρουαρίου του 2015[3]. Οι περιφερειακοί σταθμοί έχουν συστήσει επίσης δικές τους εταιρείες.
Το σύστημα της καλωδιακής τηλεόρασης στην Ελλάδα λειτουργεί σε περιορισμένη κλίμακα στις περιοχές Πλάκα, Εξάρχεια και Κολωνάκι της Αθήνας & στην Θεσ/νίκη.[4][5]
Δείτε επίσης το λήμμα κέντρα ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών στην Ελλάδα για μια παρουσίαση της γεωγραφικής κατανομής των εκπομπών τηλεοπτικού σήματος.
Παραπομπές
Γιώργος Κάρτερ, Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Ιστορία και ιστορίες, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2004, σελ. 13.
http://www.digea.gr/233/category/16/Deltia-tupou/el/el
[1] Η ιστοσελίδα της Digea
Καλωδιακή τηλεόραση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας Αττική SOS, ΥΠΕΧΩΔΕ
Η ανάπλαση της Ερμού είναι μόνον η αρχή Το Βήμα Online
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
BROADCAST ΕNGINEER’S HANDBOOK A collection of useful reference data for TV broadcasting engineers
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
