.
Ο Βόγιατζερ 2 (Voyager 2, Ταξιδιώτης 2) είναι μία μη επανδρωμένη διαπλανητική διαστημοσυσκευή, που εκτοξεύτηκε στις 20 Αυγούστου 1977, στο πλαίσιο του Προγράμματος Βόγιατζερ για την εξερεύνηση των εξωτερικών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος.
Είναι πανομοιότυπος με τον Βόγιατζερ 1, που εκτοξεύτηκε λίγες μέρες αργότερα. Τα δυο σκάφη επισκέφτηκαν τον Δία και τον Κρόνο με διαφορά λίγων μηνών. Ο δίδυμός του πραγματοποίησε ένα κοντινό πέρασμα από τον δορυφόρο του Κρόνου Τιτάνα και στη συνέχεια συνέχισε σε πορεία που τον οδηγούσε έξω από το ηλιακό σύστημα, όμως ο Βόγιατζερ 2 ακολούθησε διαφορετική τροχιά που του επέτρεψε να μείνει στην εκλειπτική κι έτσι να συνεχίσει το ταξίδι του στο ηλιακό σύστημα, εξερευνώντας για πρώτη φορά τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα.
Η εκτόξευση του Βόγιατζερ 2 στις 20 Αυγούστου 1977
Το Βόγιατζερ 2 θεωρείται η πιο επιτυχημένη διαστημοσυσκευή έως τώρα· επισκέφθηκε τέσσερις πλανήτες, δύο από τους οποίους εξερευνήθηκαν για πρώτη -και τελευταία μέχρι σήμερα- φορά, και πολλούς από τους δορυφόρους τους, μελετώντας τους με μια πληθώρα οργάνων και επεκτείνοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τις γνώσεις μας για την περιοχή αυτή του ηλιακού μας συστήματος. Ανακάλυψε δακτυλίους, δορυφόρους, ηφαιστειότητα σε παγωμένα φεγγάρια, κι έναν πιθανό υπόγειο ωκεανό στην Ευρώπη, δορυφόρο του Δία. Οι αντιλήψεις για το σχηματισμό, τη δομή και τη δυναμική του ηλιακού συστήματος άλλαξαν ριζικά μετά από το ταξίδι του, που εκμεταλλεύτηκε μια σπάνια γεωμετρική διάταξη των εξωτερικών πλανητών που συμβαίνει κάθε 176 χρόνια και δίνει τη δυνατότητα ενός γρήγορου ταξιδιού από τον ένα στον άλλο με τη χρήση βαρυτικής προώθησης.
Περιγραφή αποστολής
Οι διαστημοσυσκευές Βόγιατζερ σχεδιάστηκαν αρχικά στα πλαίσια του προγράμματος Μάρινερ· το αρχικό τους όνομα ήταν Μάρινερ 11 και Μάρινερ 12 και μετονομάστηκαν έξι μήνες πριν την έναρξη της αποστολής. Ο Βόγιατζερ 2 εκτοξεύτηκε στις 20 Αυγούστου 1977 από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα με έναν πύραυλο-φορέα Τιτάν-Κένταυρος. Δεκάξι μέρες αργότερα εκτοξεύτηκε και ο Βόγιατζερ 1, που ακολουθώντας πιο γρήγορη τροχιά έφτασε πρώτος στο Δία και τον Κρόνο.
Το προσωπικό της αποστολής αντιμετώπισε ένα πρόβλημα με την εκτόξευση του Βόγιατζερ 1 κι έτσι ξέχασε να στείλει στο Βόγιατζερ 2 την εντολή για την ενεργοποίηση της κεραίας υψηλής απολαβής. Ευτυχώς, οι τεχνικοί μπόρεσαν σύντομα να επικοινωνήσουν μέσω της κεραίας χαμηλής απολαβής και να διορθώσουν το λάθος τους. Αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημα που υπήρξε: μερικούς μήνες αργότερα, μια βλάβη στον κύριο δέκτη του σκάφους επέβαλλε τη χρήση του εφεδρικού, που όπως διαπιστώθηκε ήταν κι αυτός ελαττωματικός, κάτι που επέβαλλε τον επαναπρογραμματισμό του σκάφους προκειμένου να γίνεται ανεμπόδιστη επικοινωνία.
Τελικά και αυτό το πρόβλημα ξεπεράστηκε και ο Βόγιατζερ 2 έφτασε στο Δία, πρώτο σταθμό του ταξιδιού του, στις 9 Ιουλίου του 1979, περνώντας σε απόσταση 570.000 χιλιομέτρων. Συμπλήρωσε τη μελέτη των δακτυλίων του Δία, που είχαν παρατηρηθεί από το Βόγιατζερ 1 πιο πριν, και της ηφαιστειότητας στο δορυφόρο Ιώ, του πρώτου σώματος εκτός της Γης στο οποίο διαπιστώθηκε ηφαιστειακή δραστηριότητα. Στην πιο εντυπωσιακή ίσως ανακάλυψη του ταξιδιού του, ο Βόγιατζερ 2 αποκάλυψε ότι η επιφάνεια της Ευρώπης αποτελούνταν από πάγο νερού, κάτω από τον οποίο πιθανότατα φιλοξενείται ένας υπόγειος ωκεανός. Φωτογράφισε αρκετούς ακόμα δορυφόρους, μελέτησε τη μαγνητόσφαιρα και τις ζώνες ακτινοβολίας του Δία και ανακάλυψε και το δορυφόρο Αδράστεια.
Η επιφάνεια της Ευρώπης, που αποτελείται από πάγο
Ο μικρός δορυφόρος Αδράστεια, που ανακάλυψε ο Βόγιατζερ 2
Η κοντινότερη προσέγγιση στον Κρόνο σημειώθηκε στις 25 Αυγούστου 1981. Μελετήθηκε η σύσταση και συμπεριφορά της ατμόσφαιρας του πλανήτη και φωτογραφήθηκαν οι δορυφόροι του. Η πλατφόρμα οπτικών οργάνων μπλόκαρε προσωρινά, λόγω υπερβολικής χρήσης, πρόβλημα που ξεπεράστηκε στη συνέχεια. Το κύριο σημείο ενδιαφέροντος στο σύστημα του Κρόνου ήταν ο δορυφόρος Τιτάνας που ήταν ήδη γνωστό ότι περιβαλλόταν από ατμόσφαιρα. Η λεπτομερής μελέτη του θα απαιτούσε ένα κοντινό πέρασμα, κάτι που θα άλλαζε την τροχιά του σκάφους διώχνοντάς το μακριά από την εκλειπτική· ευτυχώς ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε από τον προπορευόμενο Βόγιατζερ 1, που έδωσε έτσι έτσι τη δυνατότητα στο δίδυμό του να συνεχίσει την πορεία του προς τους άλλους δύο γίγαντες αερίων, Ουρανό και Ποσειδώνα.
Προσέγγιση του Βόγιατζερ 2 στον Κρόνο (καλλιτεχνική απεικόνιση)
Ο δορυφόρος Εγκέλαδος, το πιο λευκό αλλά και ψυχρό αντικείμενο του ηλιακού συστήματος
Ο δορυφόρος Ιαπετός
Η ελάχιστη προσέγγιση του Ουρανού σημειώθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1986, σε απόσταση 81.500 χιλιομέτρων. Ο Βόγιατζερ φωτογράφισε αρκετά από τα μαύρα φεγγάρια του πλανήτη, ενώ ανακάλυψε 10 ακόμη, καθώς και δυο αραιούς δακτυλίους. Η ατμόσφαιρα του πλανήτη δεν επιφύλαξε καμία έκπληξη και καμιά ιδιομορφία, σε αντίθεση με το μαγνητικό του πεδίο· ο άξονας του μαγνητικού πεδίου έχει κλίση 60 μοιρών σε σχέση με αυτόν του πλανήτη, που βρίσκεται σχεδόν πάνω στην εκλειπτική, και ως αποτέλεσμα η μαγνητοουρά συστρέφεται στο μήκος της σαν τιρμπουσόν. Ο δορυφόρος Μιράντα αποκάλυψε μια εξαιρετικά περίεργη δομή, που υπονοεί ότι στο παρελθόν είχε θρυμματιστεί από κάποια σύγκρουση και κατόπιν επανασυγκολλήθηκε λόγω βαρύτητας.
Ο Ουρανός από απόσταση 18 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.
Εικόνα των δακτυλίων του πλανήτη
Ο δορυφόρος Μιράντα, από τα πιο περίεργα αντικείμενα του ηλιακού συστήματος
Ο δορυφόρος Ουμβριήλ
Επόμενος και τελευταίος σταθμός του Βόγιατζερ ήταν ο Ποσειδώνας, τον οποίο προσπέλασε στις 25 Αυγούστου 1989 σε απόσταση 4.950 χιλιομέτρων από το Βόρειο Πόλο του. Το μεγάλο ταξίδι στους εξωτερικούς πλανήτες έκλεισε με μερικές από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις. Αντίθετα με αυτά που περίμεναν οι επιστήμονες, δεδομένης της μεγάλης απόστασης του πλανήτη από τον Ήλιο αλλά και του προηγούμενου του Ουρανού, στον Ποσειδώνα παρατηρήθηκε μια εξαιρετικά δυναμική ατμόσφαιρα, με τους πιο ισχυρούς ανέμους του ηλιακού συστήματος, σύννεφα μεθανίου και μια Μεγάλη Σκοτεινή Κηλίδα (η οποία έκτοτε διαλύθηκε, όπως παρατηρήθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ), συγκρίσιμη σε μέγεθος με την Κόκκινη Κηλίδα του Δία. Ο Βόγιατζερ επιβεβαίωσε επίσης την ύπαρξη τριών δακτυλίων, ενώ ανακάλυψε αρκετούς ακόμα, καθώς και έξι μικρούς δορυφόρους. Στο δορυφόρο Τρίτωνα, ο Βόγιατζερ ανακάλυψε μια αραιή ατμόσφαιρα, καθώς και πίδακες αζώτου και μεθανίου από το εσωτερικό του, αποδείξεις ηφαιστειακής δραστηριότητας σε θερμοκρασία 44 Κ.
Ο Ποσειδώνας φωτογραφημένος από τον Βόγιατζερ 2
Ο Τρίτωνας, μεγαλύτερος δορυφόρος του πλανήτη Ποσειδώνα.
Προς τα αστέρια
Ο Βόγιατζερ 2 σήμερα βρίσκεται σε πορεία που θα τον βγάλει στο μέλλον έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Οι πυρηνικές γεννήτριες ισχύος του σκάφους θα συνεχίσουν να λειτουργούν περίπου μέχρι το 2020, οπότε θα τερματιστεί και η λειτουργία του. Προς το παρόν συνεχίζει να μελετά την ηλιόσφαιρα, ενώ πλέον βρίσκεται κοντά στα όρια της ηλιόπαυσης. Το 2006 βρισκόταν σε απόκλιση −52.51° και ορθή αναφορά 19.775 h, στον αστερισμό Τηλεσκόπιον. Τον Ιούλιο του 2015 βρισκόταν σε απόσταση 16.115.000.000 χιλιομέτρων περίπου (ή 107,7 AU) από τον Ήλιο, από τον οποίο απομακρύνεται με ταχύτητα περίπου 3,3 AU το χρόνο. Σε περίπου 296.000 χρόνια, θα περάσει σε απόσταση 4,3 ετών φωτός από το Σείριο.
Όπως και ο δίδυμός του, ο Βόγιατζερ 2 μεταφέρει έναν δίσκο από χρυσάφι, ένα χαιρετισμό προς τα τυχόν νοήμονα όντα που ίσως συναντήσουν κάποτε το σκάφος. Ο δίσκος περιλαμβάνει ήχους, μουσική και 115 εικόνες από τον πλανήτη Γη.
Σελίδα του Προγράμματος Βόγιατζερ
Σελίδα της NASA
Περιγραφή του σκάφους και της αποστολής στο NSSDC
Spacecraft Escaping the Solar System - σημερινή θέση
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
