Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ

.

Το Κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ είναι το κύριο διαστημοδρόμιο της Ρωσίας. Λειτουργεί από τις 2 Ιουνίου του 1955 και βρίσκεται στην περιοχή Μπαϊκονούρ (ρωσ. Байконур, καζ. Байқоңыр, "πλούσια κοιλάδα") του Καζακστάν. Πρόκειται για το μεγαλύτερο αλλά και το παλαιότερο διαστημικό κέντρο στον κόσμο. Από εκεί έχουν εκτοξευτεί περίπου 2.500 διαστημόπλοια και έχουν αναχωρήσει περισσότεροι από 130 κοσμοναύτες στα 50 χρόνια λειτουργίας του.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την ανεξαρτησία του Καζακστάν, η Ρωσία εκμισθώνει το κοσμοδρόμιο, καθώς, παρότι διαθέτει άλλα δύο για εκτοξεύσεις δορυφόρων, μόνον από αυτό μπορούν να ξεκινήσουν επανδρωμένες αποστολές στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).

Ιστορία
Σοβιετική περίοδος

Το Μπαϊκονούρ εγκαινιάστηκε στις 2 Ιουλίου του 1955. Χτίστηκε αρχικά ως κέντρο εκτόξευσης πυραύλων και επεκτάθηκε αργότερα για να περιλάβει τις εγκαταστάσεις διαστημικών πτήσεων. O Σεργκέι Κορολιόφ, ο κύριος σχεδιαστής των σοβιετικών πυραύλων R7, επέλεξε την περιοχή με δεδομένο ότι το ραδιοσύστημα ελέγχου του πυραύλου απαιτούσε έναν επίγειο σταθμό αρκετά χιλιόμετρα μακριά από τις εξέδρες εκτόξευσης πυραύλων. Η δαπάνη της κατασκευής των εγκαταστάσεων διαστημικών πτήσεων και τα αρκετά χιλιόμετρα των νέων δρόμων και γραμμών τραίνων έκανε το Μπαϊκονούρ ένα από τα πιο ακριβά εγχειρήματα στην ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης. Μια πόλη χτίστηκε κοντά στο διαστημικό κέντρο για να παρέχει κατοικία, εκπαίδευση και υποδομή υποστήριξης για τους εργαζομένους. Εγκαινιάστηκε το 1966 και ονομάστηκε Λένινσκ.

Η σοβιετική κυβέρνηση καθιέρωσε το Nauchno-Issledovatel'skii Ispytatel'nyi Poligon Nο.5 (niiip-5), ή αλλιώς Επιστημονικό-Ερευνητικό Πεδίο Δοκιμών Nο.5, με το διάταγμα της 12ης Φεβρουαρίου 1955. Το πεδίο δοκιμής πυραύλων Τιουρατάμ φωτογραφήθηκε από αμερικανικά αναγνωριστικά αεροπλάνα U-2 για πρώτη φορά στις 5 Αυγούστου 1957.

Πολλές ιστορικές πτήσεις αναχώρησαν από το Μπαϊκονούρ: ο πρώτος λειτουργικός διηπειρωτικός πύραυλος, ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος, Σπούτνικ 1, στις 4 Οκτωβρίου 1957, η πρώτη επανδρωμένη τροχιακή πτήση από τον Γιούρι Γκαγκάριν στις 12 Απριλίου 1961 , και η πτήση της πρώτης γυναίκας στο διάστημα, της Βαλεντίνα Τερεσκόβα, το 1963. 14 κοσμοναύτες 13 άλλων εθνών, όπως η Τσεχοσλοβακία, η Ανατολική Γερμανία και η Γαλλία, άρχισαν τα ιστορικά τους ταξίδια από εκεί στο πλαίσιο του προγράμματος Interkosmos. Το 1960, το πρωτότυπο ενός διηπειρωτικού πυραύλου εξερράγη πριν από την εκτόξευση, σκοτώνοντας πάνω από 100 ανθρώπους.
Ρωσική περίοδος

Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα συνέχισε να λειτουργεί από το Μπαϊκονούρ, υπό την αιγίδα της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών. Το 1995, η πόλη που περιβάλλει το διαστημικό κέντρο μετονομάστηκε σε Μπαϊκονούρ. Στις 8 Ιουνίου 2005 το Συμβούλιο της Ρωσικής Ομοσπονδίας επικύρωσε μια συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας και του Καζακστάν στην οποία επεκτείνονταν η μίσθωση του διαστημικού κέντρου στη Ρωσία έως το 2050. Η τιμή της μίσθωσης - που ορίστηκε σε 115 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το χρόνο - είναι η πηγή μιας μακράς διαφωνίας μεταξύ των δυο χωρών. Αυτή η επιλογή οδήγησε τη Ρωσία στο να αρχίζει να αναβαθμίζει το διαστημικό κέντρο του Πλεσέτσκ στη Βόρεια Ρωσία σαν εναλλακτική επιλογή.

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License