Το φιλμ είναι ένα αναλογικό μέσο οπτικής αποτύπωσης κινούμενων ή στατικών εικόνων που χρησιμοποιείται στην φωτογραφία και στον κινηματογράφο. Στην πιο συνηθισμένη του μορφή, αυτή του φιλμ τύπου 135 ή 35 χιλιοστών, είναι μια λεπτή διάφανη λωρίδα, διάτρητη στις άκρες, που χωρίζεται σε καρέ, καθένα από τα οποία μπορεί να αποτυπώσει, ή μέσω μιας μηχανής προβολής να προβάλλει, εικόνα. Η περιοχή με τις τρύπες στις άκρες χρησιμοποιείται για την προώθηση του φιλμ στην αντίστοιχη μηχανή και ονομάζεται περφορέ.
Διαστάσεις αποτυπωμένης εικόνας στην εμουλσιόν ενός έγχρωμου 135 φίλμ 35mm.
Δομή
Η λεπτή αυτή εύκαμπτη πλαστική λωρίδα αποτελείται από ένα διαφανές υπόστρωμα (βάση), επιστρωμένο με ένα φωτοευαίσθητο γαλάκτωμα (εμουλσιόν)[1] και άλλες υποστηρικτικές επιστρώσεις.[2]
Βάση: Είναι το διαφανές υλικό που χρησιμοποιείται ως υπόστρωμα για την επίστρωση της εμουλσιόν. Επιπλέον ιδιότητες της βάσης είναι η χημική σταθερότητα, η ανοχή στην υγρασία και η αντοχή στη χημική επεξεργασία. Τα πιο διαδεδομένα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι τα εξής:
Νιτρική κυτταρίνη, η οποία αποσύρθηκε περίπου το 1950 γιατί ήταν χημικά ασταθής, εύφλεκτη και ενείχε κίνδυνο αυτό-ανάφλεξης και αποσύνθεσης.
Οξική κυτταρίνη η οποία ονομάστηκε "ασφαλής βάση" και αντικατέστησε την νιτρική κυτταρίνη.
Πολυεστερικό, το οποίο θεωρείται το πιο σταθερό υλικό.
Φωτοευαίσθητη επιφάνεια (εμουλσιόν): Το γαλάκτωμα με το οποίο επιστρώνεται η βάση είναι αιώρημα αλογονούχων ενώσεων του αργύρου.[2] Στα έγχρωμα φιλμ η φωτοευαίσθητη επιφάνεια διαιρείται στα τρία βασικά χρώματα.
Λεπτή προστατευτική επιφάνεια: Προστατεύει την εμουλσιόν από γρατσουνιές.
Κολλητική ουσία: Συγκρατεί το υλικό της βάσης με την φωτοευαίσθητη επίστρωση (εμουλσιόν).
Αντιθαμβωτικό στρώμα (αντιάλο): Απορροφά τις φωτεινές ακτίνες.
Είδη
Παράδειγμα εμφανισμένου ασπρόμαυρου αρνητικού 135 φιλμ 35mm: οι τόνοι είναι αντεστραμμένοι. Το λευκό είναι μαύρο και το μαύρο λευκό.
Παράδειγμα εμφανισμένου έγχρωμου θετικού 135 φιλμ 35mm: οι τόνοι δεν είναι αντεστραμμένοι, τα χρώματα της εικόνας που έχουν αποτυπωθεί στην εμουλσιόν είναι τα πραγματικά.
Οι κατηγορίες καθορίζονται από το είδος της αποτύπωσης της εικόνας στο υλικό.
Αρνητικά: Παράγουν αρνητική εικόνα η οποία κατά την εκτύπωση αντιστρέφεται δίνοντας θετική εικόνα. Στο αρνητικό οι φωτεινές περιοχές φαίνονται σκούρες και το αντίστροφο και καταγράφονται τα συμπληρωματικά χρώματα των αρχικών χρωμάτων.
Θετικά: Παράγουν απευθείας θετική εικόνα και είναι γνωστά και ως διαφάνειες (σλάιντς).
Ασπρόμαυρο φιλμ
Οι κατηγορίες καθορίζονται από την ευαισθησία του φιλμ στο φάσμα του φωτός και είναι οι εξής:
Παγχρωματικά φιλμ: Τα κοινά ασπρόμαυρα φιλμ που είναι ευαίσθητα σε όλα τα χρώματα.
Ορθοχρωματικά φιλμ: Καταγράφουν μόνο το μπλε και το πράσινο χρώμα.
Υπέρυθρα φιλμ: Είναι ευαίσθητα στην υπεριώδη, μπλε, ερυθρή και υπέρυθρη ακτινοβολία.
Έγχρωμο φιλμ
Το φωτογραφικό φιλμ είναι κατασκευασμένο για να αποδίδει σωστά σε συγκεκριμένες πηγές φωτός. Κάθε πηγή φωτός έχει μία συγκεκριμένη θερμοκρασία χρώματος που επηρεάζει τα χρώματα που βλέπουμε. Οι κατηγορίες καθορίζονται με βάση την κλίμακα Κέλβιν είναι οι εξής:
Day-light: Το φιλμ ημέρας αντιστοιχεί στο φως του ήλιου το οποίο είναι περίπου 5600°Κelvin
Tungsten: Φιλμ τεχνητού φωτισμού που είναι περίπου 3200°Κelvin
Ονομασία
Παράδειγμα εμφανισμένου έγχρωμου αρνητικού 110 φιλμ 111 x 16mm για pocket camera
Svema 35mm
135 Φίλμ 35mm
Φωτογραφία φιλμ 35 mm όπου φαίνονται τέσσερα φορμάτ ήχου - από αριστερά προς τα δεξιά: Sony Dynamic Digital Sound (SDDS) (μπλε περιοχή στα αριστερά του περφορέ), Dolby Digital (γκρίζα περιοχή ανάμεσα στις τρύπες του περφορέ με το λογότυπο της Dolby Double-D αποτυπωμένο στο κέντρο), αναλογικός οπτικός ήχος (οι δύο λευκές γραμμές στα δεξιά του περφορέ), και η χρονική σήμανση του ήχου DTS (διακεκομμένη γραμμή στο άκρο δεξιά.)
Η ονομασία του φιλμ καθορίζεται από το πλάτος και μετριέται σε χιλιοστά. Τα πιο γνωστά είναι τα εξής:
8mm
16mm
35mm
65mm/70mm
Η αποτύπωση των εικόνων στο κινηματογραφικό φιλμ με πλάτος έως 35mm γίνεται κάθετα (η μία κάτω από την άλλη) ενώ στο φωτογραφικό οριζόντια (η μία δίπλα στην άλλη). Οριζόντια καταγράφεται και στο κινηματογραφικό πλάτους 65mm/70mm. Το κινηματογραφικό φιλμ πλάτους 70mm είναι γνωστό και ως IMAX.
Ειδικά στο κινηματογραφικό φιλμ, παράλληλα με την εικόνα, η άκρη του υλικού μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή του ήχου. Εάν δεν χρησιμοποιηθεί το διαθέσιμο πλάτος καταγραφής του ήχου, μπορεί να καταγραφεί στην θέση του εικόνα. Για την χρήση όλου του διαθέσιμου χώρου ανάμεσα στα δύο περφορέ αποκλειστικά για εικόνα έχει επικρατήσει ο όρος Super μπροστά από το πλάτος του φιλμ (Super 16, Super 35 κ.ο.κ)
Αναλογία εικόνας
Το πλάτος μιας εικόνας διαιρούμενο από το ύψος καθορίζει την τελική αναλογία της εικόνας. Τα πιο διαδεδομένα είναι τα εξής:
1.33:1 (4:3)
1.66:1
1.77:1 (16:9)
1.85:1
2.35:1
Αποτύπωση εικόνας
Στα σημεία της φωτοευαίσθητης επιφάνειας του φιλμ που δέχονται την επίδραση του φωτός, πραγματοποιείται μια φωτοχημική μετατροπή µε την οποία ο βρωμιούχος άργυρος διασπάται ενώ ο μεταλλικός άργυρος παραμένει στην θέση του και σχηματίζεται έτσι μια εικόνα σε λανθάνουσα μορφή, η οποία μπορεί να γίνει ορατή έπειτα από χημική διεργασία (εμφάνιση).
Έκθεση
Όταν πέσει φως πάνω στο φιλμ, σχηματίζονται από τα άλατα σκουρόχρωμες αποθέσεις μεταλλικού αργύρου, που αργότερα κατά την εμφάνιση θα δώσουν τις φωτεινές περιοχές σε ένα αρνητικό φιλμ. Η έκθεση του φιλμ σε μια φωτογραφική μηχανή γίνεται με το άνοιγμα του φωτοφράκτη για μικρό χρονικό διάστημα (δέκατα έως εκατοστά του δευτερολέπτου για φως ημέρας) σε συνάρτηση με το άνοιγμα του διαφράγματος.
Εμφάνιση
Το φωτογραφικό φιλμ μετά την έκθεση πρέπει να περάσει από τη διαδικασία εμφάνισης, με σκοπό την αδρανοποίηση των αλάτων του αργύρου και τη στερέωση του ειδώλου και των χρωμάτων. Η εμφάνιση μπορεί να γίνει είτε σε έναν σκοτεινό θάλαμο είτε με ειδικό μηχάνημα. Μετά την εμφάνιση, το φιλμ παύει να είναι ευαίσθητο στο φως και αποτελεί ουσιαστικά μέσο αποθήκευσης του ειδώλου.
Ευαισθησία
Η ευαισθησία ενός φιλμ είναι ένα μέτρο σύγκρισης για την ποσότητα του φωτός που χρειάζεται ένα φιλμ προκειμένου να δώσει ένα ευκρινές είδωλο. Η ευαισθησία των φιλμ σήμερα μετριέται με το σύστημα ISO, ενώ παλιότερα συστήματα ήταν τα ASA, DIN και άλλα. Μεγαλύτερος "αριθμός ISO" σημαίνει μεγαλύτερη ευαισθησία. Για παράδειγμα, ένα φιλμ ISO 400 μπορεί με διπλάσια ταχύτητα φωτοφράκτη (δηλαδή με τη μισή ποσότητα φωτός) να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα με ένα φιλμ ISO 200. Για το λόγο αυτό, τα φιλμ με μεγάλο ISO λέγονται "γρήγορα", ενώ αυτά με μικρό "αργά". Λόγω της κατασκευής των φιλμς, η διαφορά σε ISO σημαίνει και διαφορά στην ποιότητα της εικόνας - τα φιλμς με μεγαλύτερο ISO συνήθως έχουν μεγαλύτερο κόκκο στην εμφάνιση.
Τα συνηθισμένα φιλμ του εμπορίου έχουν ταχύτητες 64-1200 περίπου. Η μέτρηση της ευαισθησίας κατά ISO έχει κληρονομηθεί και από τις ψηφιακές μηχανές, χωρίς ωστόσο να υπάρχει απόλυτη αντιστοιχία.
Βιβλιογραφία-Πηγές
ODLIS: ONLINE DICTIONARY FOR LIBRARY AND INFORMATION SCIENCE, 2004.Film Αρχειοθετήθηκε 2008-08-07 στο Wayback Machine. [online].
Το βιβλίο του φωτογράφου, John Hedgecoe, Μωρεσόπουλος 1987.
Παραπομπές
Γιώργος Μπαμπινιώτης (2010). Ετυμολογικό λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Ιστορία των λέξεων. κέντρο λεξικολογίας. σελ. 438. ISBN 978-960-89751-6-3.
Γιώργος Καβάγιας (1990). «Φίλμς και φίλτρα». Ο κινηματογράφος χωρίς μυστικά και η τέχνη του οπερατέρ. Εκδόσεις Καστανιώτη. σελίδες 73–74. ISBN 960-03-0683-4.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
