Η Εννοιολογική φωτογραφία (Αγγλικά: conceptual photography) είναι ένα είδος φωτογραφίας που αναπαριστά μια ιδέα. Τέτοιες φωτογραφίες έχουν δημιουργηθεί από την ανακάλυψη της φωτογραφία. Ένα τέτοιο παράδειγμα στημένης φωτογραφίας είναι η φωτογραφία - αυτοπροσωπογραφία του Hippolyte Bayard με τίτλο αυτοπροσωπογραφία ως Πνιγμένος (1840). Ωστόσο, ο όρος εννοιολογική φωτογραφία είναι πρόσφατος και προέρχεται από την Εννοιολογική Τέχνη (Conceptual art), ένα κίνημα τέχνης από τα τέλη της δεκαετίας του 1960. Σήμερα ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη συγκεκριμένη μεθοδολογία τέχνης ή το συγκεκριμένο είδος φωτογραφίας.
Εννοιολογική φωτογραφία ως μεθοδολογία
Ως μεθοδολογία η εννοιολογική φωτογραφία είναι ένα είδος στημένης φωτογραφίας με σκοπό να εικονοποιηθεί μια ιδέα. Η "έννοια" είναι προκαθορισμένη και αν είναι επιτυχής η φωτογραφία, είναι κατανοητή μέσω της τελικής εικόνας. Το πιο συνηθισμένη χρήση βρίσκεται στην διαφήμιση και στην εικονογράφηση: η εικόνα εδώ επαναλαμβάνει μια επικεφαλίδα ή ένα σλόγκαν που συνοδεύει. Στη φωτογραφική διαφήμιση αλλά και στην εικονογράφηση συνήθως χρησιμοποιούνται εικόνες από αποθετήρια φωτογραφιών. Οι φωτογραφίες που ανεβαίνουν στα αποθετήρια αυτά συνήθως δημιουργούνται με βάση τις σύγχρονες ανάγκες και τάσεις διαφήμισης. Τέτοια αποθετήρια εικόνων είναι τα Getty Images ή Corbis. Οι φωτογραφίες αυτές δημιουργούνται με σκοπό να απεικονιστεί κάποια συγκεκριμένη έννοια. Η ευρεία χρήση του λογισμικών επεξεργασίας εικόνας όπως το Adobe Photoshop έχει επιτρέψει τη ευκολότερη τροποποίηση των εικόνων ώστε να συνδυαστεί αρμονικά γραφιστική απεικόνιση.
Εννοιολογική φωτογραφία, ως ένα είδος
Ο όρος "εννοιολογική φωτογραφία" που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το συγκεκριμένο είδος φωτογραφίας μπορεί να αναφέρεται στη χρήση της φωτογραφίας στην Εννοιολογική Τέχνη ή στη σύγχρονη φωτογραφίας ως είδος φωτογραφίας. Σε κάθε περίπτωση ο όρος δεν χρησιμοποιείται ευρέως και με συνέπεια στην χρήση.
Εννοιολογική φωτογραφία και την εννοιολογική τέχνη
Η εννοιολογική τέχνη από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και αρχές του 1970 συχνά εμπλέκει τη φωτογραφία ως καταγραφή των περφόρμανς, των εφήμερων γλυπτών ή των καλλιτεχνικών ενεργειών. Οι καλλιτέχνες δεν περιγράφουν τους εαυτούς τους ως φωτογράφους, για παράδειγμα, ο Edward Ruscha είπε: "η Φωτογραφία είναι απλά μια παιδική χαρά για μένα. Δεν είμαι φωτογράφος."[1] Αυτοί οι καλλιτέχνες μερικές φορές αναφέρονται ως εννοιολογικοί φωτογράφοι αλλά αυτοί που χρησιμοποίησαν τη φωτογραφία εκτενώς, όπως ο John Hilliard, ο John Baldessari και ο Pedram Mousavi πιο συχνά περιγράφονται ως φωτοεννοιολογικοί (photoconceptualists)[2] ή "καλλιτέχνες με μέσο τη φωτογραφία".
Εννοιολογική φωτογραφία και την τέχνη της φωτογραφίας
Από τη δεκαετία του 1970 οι καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν τη φωτογραφία όπως για παράδειγμα η Cindy Sherman και τελευταία ο Thomas Ruff και ο Τhomas Demand έχουν περιγραφεί ως εννοιολογικοί καλλιτέχνες. Παρόλο που το έργο τους δεν είναι γενικά μοιάζει με την lo-fi αισθητική της εννοιολογικής τέχνης της δεκαετίας του 1960, χρησιμοποίησαν συγκεκριμένες κοινές μεθόδους όπως την φωτογράφιση-αποτύπωση των περφόρμανς (δείτε Sherman), τυπολογίες ή σειριακές φανταστικές εικόνες (δείτε Ruff) ή το ξαναστήσιμο γεγονότων (δείτε Demand). Στην πραγματικότητα όλες αυτές αλλά και άλλες προσεγγίσεις από την εννοιολογική τέχνη είναι διαδεδομένες στη σύγχρονη τέχνη της φωτογραφίας ως υψηλή τέχνη (fine-art photography) που σήμερα οποιαδήποτε φωτογραφικό έργο θα μπορούσε να περιγραφεί ως εννοιολογικό. Ο όρος αυτός ίσως έχει χρησιμοποιηθεί πιο συγκεκριμένα με μια αρνητική χροιά ώστε να διακριθεί η σύγχρονης τέχνης της φωτογραφίας από τη φωτογραφία-ντοκουμέντο ή το Φωτορεπορτάζ. Η διάκριση αυτή έχει γίνει στο βραβείο φωτογραφίας Deutsche Börse.[3]
Αναφορές
A.D. Coleman (10 September, 1972), "I'm Not Really A Photographer", The New York Times.
Melanie Marino, Disposable Matter: Photoconceptual Magazine Work of the 1960s, in The Last Picture Show - Artists using photography 1960–1982, Douglas Fogle, 2003
Sean O'Hagan, (16 November 2009), Why conceptual photography is having a prized moment The Guardian
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
