Ο όρος Σταρ Τρεκ (Star Trek) συνολικά αναφέρεται στο φαινόμενο που εκκίνηση του είχε με την ομώνυμη αμερικανική τηλεοπτική σειρά επιστημονικής φαντασίας διαδραματιζόμενη στο μέλλον, όπου η Γη συμμετέχει στην φανταστική Ηνωμένη Ομοσπονδία Πλανητών (United Federation of Planets). Εμπνευστής και δημιουργός της σειράς ήταν ο συγγραφέας Τζιν Ρόντμπερι (Gene Roddenberry, 1921-1991). Από το 1966 οπότε μεταδόθηκε στην τηλεόραση των Η.Π.Α. το πρώτο επεισόδιο (το The Cage), έχουν γυριστεί περισσότερα από 720 ακόμα, σε 5 σειρές που εκτείνονται σε 4 δεκαετίες (1966-2005). Επιπλέον, έχουν γυριστεί 11 κινηματογραφικές ταινίες, έχει κυκλοφορήσει πλήθος μυθιστορημάτων, διηγημάτων, επιτραπέζιων και ηλεκτρονικών παιχνιδιών και το 1973 μια σειρά κινουμένων σχεδίων (Star Trek The Animated Series). Επίσης τον Ιανουάριο του 2004 είδε το φως η σειρά "Νέα Ταξίδια" ("New Voyages"), γυρισμένη από οπαδούς και διατιθέμενη αποκλειστικά μέσω διαδικτύου. Ετησίως ο θεσμός των Συνεδρίων του Σταρ Τρεκ επιτρέπει τη συνάντηση των πολυπληθών θαυμαστών του. Τον Μάιο του 2009 κυκλοφόρησε η ενδέκατη ταινία (με τίτλο Star Trek ή Star Trek XI), η οποία εξιστορεί γεγονότα που συμβαίνουν σε μια εναλακτικη πραγματικότητά τοποθετημένη χρονικά πριν την πρώτη σειρά και πυροδοτημενη από μια έκρηξή σούπερ νοβα 15 χρόνια μετά το star trek: Nemesis που στέλνει πίσω στο χρόνο τον κακό Nero και τον Spock Με αποτέλεσμά της αλλαγής του ρου της ιστορίας και τη δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας

Τηλεοπτικές σειρές

Σταρ Τρεκ: The Original Series (1966 - 1969)

Η πρώτη τηλεοπτική σειρά του Σταρ Τρεκ προβλήθηκε στις Η.Π.Α. από το 1966 ως το 1969 και αποτελείται από 80 επεισόδια. Περιέγραφε τα ταξίδια του διαστημοπλοίου Εντερπράιζ (Enterprise), κατά την "πενταετή αποστολή του να ανακαλύψει παράξενους νέους κόσμους, να αναζητήσει νέα ζωή και νέους πολιτισμούς, να φτάσει θαρραλέα εκεί που κανείς δεν έχει φτάσει ποτέ". Πλοίαρχος του σκάφους ήταν ο Τζέιμς Τ. Κερκ (James T. Kirk, τον υποδυόταν ο Γουίλιαμ Σάτνερ) και πρώτος αξιωματικός ο Σποκ (Mr. Spock, Λέοναρντ Νιμόι), γιος του Βουλκάνιου πρέσβη Σάρεκ και της γήινης συζύγου του. Συμμετείχαν ακόμα ο γιατρός Μακ Κόι (Leonard McCoy, ΝτεΦόρεστ Κέλι), ο Ρώσος πλοηγός Πάβελ Τσέκοφ (Pavel Chekov, Γουόλτερ Κένιγκ), ο πηδαλιούχος Χικάρου Σούλου (Hikaru Sulu, Τζορτζ Τακέι), η αξιωματικός επικοινωνιών Ουχούρα (Uhura, Νισέλ Νίκολς) και ο Σκωτσέζος μηχανικός Σκοτ ή χαϊδευτικά "Σκότι" (Montgomery Scott, Τζέιμς Ντούχαν). Παρά το γεγονός ότι η πρώτη τηλεοπτική σειρά είχε τριετή μόνο διάρκεια, συνέχισε να προβάλλεται στις τηλεοράσεις των Η.Π.Α. και άλλων χωρών επί πολλά χρόνια, δημιουργώντας σταδιακά ένα μύθο.

Σταρ Τρεκ: The Next Generation (1987-1994)
(από αριστερά προς τα δεξιά, το πλήρωμα του Εντερπράιζ) Λα Φορζ, Τρόι, Ντέιτα, Πικάρ, Γουόρφ, Κράσερ, Ράικερ

Χρειάστηκε να περάσουν είκοσι περίπου χρόνια για να αποφασιστεί η παραγωγή μιας δεύτερης σειράς που διαδραματιζόταν στο ίδιο φανταστικό σύμπαν αλλά περίπου ένα αιώνα μετά. Στην "Επόμενη Γενιά" (Next Generation) πλοίαρχος του νεότερου Εντερπράιζ-Δ (Enterprise-D) ήταν ο γαλλικής καταγωγής Ζαν Λουκ Πικάρ (Jean-Luc Picard, τον υποδυόταν ο ηθοποιός Πάτρικ Στιούαρτ) και πρώτος αξιωματικός ο Γουίλ Ράικερ (Will Riker, Τζόναθαν Φρέικς). Το πλήρωμα συμπλήρωναν το ανδροειδές Ντέιτα (Data, Μπρεντ Σπάινερ), ο Κλίνγκον Γουόρφ (Worf, Μάικλ Ντορν), η κατά το ήμισυ Βηταζοειδής Ντιάνα Τρόι (Deanna Troi, η ελληνικής καταγωγής Μαρίνα Σίρτις), η γιατρός Μπέβερλι Κράσερ (Beverly Crusher, Γκέιτς ΜακΦάντεν) και άλλοι. Ο Ρόντμπερι παρέμενε σύμβουλος της σειράς τα πρώτα χρόνια (πέθανε το 1991) αλλά αυτή τη φορά νεότεροι υπεύθυνοι παραγωγής και συγγραφείς είχαν αναλάβει τα ηνία. Η "Επόμενη Γενιά" διήρκεσε επτά τηλεοπτικές περιόδους, έγινε εξαιρετικά δημοφιλής -κυρίως λόγω της ωριμότητας των σεναρίων της και της εξαιρετικής ηθοποιίας εκ μέρους του συνόλου των πρωταγωνιστών- και άνοιξε το δρόμο σε τρεις ακόμα τηλεοπτικές σειρές.

Σταρ Τρεκ: Deep Space Nine (1993-1999)

Καθώς η "Επόμενη Γενιά" βρισκόταν στον προτελευταίο χρόνο της, οι παραγωγοί του Σταρ Τρεκ προχώρησαν στη δημιουργία μιας τρίτης σειράς που διαδραματίζεται στον ομώνυμο φανταστικό κόσμο. Ο "Διαστημικός Σταθμός Εννιά" (Deep Space Nine) παρακολουθεί τις περιπέτειες του πληρώματος ενός σταθμού που βρίσκεται στα όρια της Ομοσπονδίας. Πλοίαρχος ήταν ο Μπέντζαμιν Σίσκο (Benjamin Sisko, τον υποδυόταν ο ηθοποιός Έιβερι Μπρουκς), γιατρός ο Τζούλιαν Μπασίρ (Julian Bashir, Αλεξάντερ Σίντιγκ) ενώ σημαντικούς ρόλους είχαν ο Όντο (Odo, Ρενέ Ομπερζονουά) που είχε την ικανότητα να δίνει στο σώμα του όποια μορφή επιθυμούσε και ο φιλοχρήματος μπάρμαν του σταθμού, ο Φερένγκι Κουάρκ (Quark, Άρμιν Σίμερμαν). Η σειρά δεν γνώρισε την επιτυχία της προκατόχου της, παρόλα αυτά διήρκεσε και αυτή επτά τηλεοπτικές σεζόν. Χαρακτηριζόταν από σκοτεινά χρώματα και τα σενάριά της ήταν λιγότερο αισιόδοξα από εκείνα της "Επόμενης Γενιάς".

Σταρ Τρεκ: Voyager (1995-2001)
Ο γιατρός του Βόγιατζερ δεν ήταν ούτε άνθρωπος ούτε ανδροειδές, αλλά ένα ολόγραμμα που ερμήνευε ο ηθοποιός Ρόμπερτ Πικάρντο

Με την ολοκλήρωση των επεισοδίων της "Επόμενης Γενιάς" και ενώ ο "Διαστημικός Σταθμός 9" βρισκόταν μόλις στην τρίτη περίοδό του, οι παραγωγοί του Σταρ Τρεκ δοκίμασαν την τύχη τους με μια ακόμα νέα σειρά, αυτή τη φορά γύρω από ένα διαστημόπλοιο (το Βόγιατζερ) που είχε χαθεί στην άλλη άκρη του γαλαξία. Οι τηλεθεατές παρακολουθούν το πλήρωμα, υπό την ηγεσία της πλοιάρχου Κάθριν Τζέινγουεϊ (Kathryn Janeway, Κέιτ Μάλγκριου) στο μακρόχρονο ταξίδι του προς τη Γη, να έρχεται αντιμέτωπο με πολλά εξωγήινα είδη, άγνωστα ως τότε στην Ομοσπονδία αλλά και ορισμένα γνωστά από προηγούμενες επαφές. Αν και το "Βόγιατζερ" διήρκεσε επίσης 7 τηλεοπτικές περιόδους, είχε από την πρώτη στιγμή χαμηλό μερίδιο τηλεθέασης το οποίο συρρικνώθηκε ακόμα περισσότερο τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Τα σενάρια δεν ήταν πάντα ρεαλιστικά, οι παραγωγοί απέφυγαν να εκμεταλλευτούν και να δουλέψουν πάνω στις πιο ενδιαφέρουσες πλευρές της αρχικής ιδέας (πχ. το γεγονός ότι το πλήρωμα αποτελούταν από δύο αρχικά αντιμαχόμενα στρατόπεδα ή ότι αφού το σκάφος βρισκόταν στην άλλη άκρη του γαλαξία έπρεπε να αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα ανεφοδιασμού) ενώ και οι χαρακτήρες δεν είχαν την ανάπτυξη και το βάθος των προηγούμενων σειρών.

Σταρ Τρεκ: Enterprise (2001-2005)

Η τελευταία τηλεοπτική σειρά στον κόσμο του Σταρ Τρεκ παρακολουθεί τα ταξίδια του πρώτου Εντερπράιζ, πριν ακόμα ιδρυθεί η ομοσπονδία και πριν λάβουν χώρα οι περιπέτειες της αρχικής σειράς. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο επεισόδιο λαμβάνει χώρα 10 χρόνια πριν την ίδρυση της Ομοσπονδίας και πάνω από 100 χρόνια πριν τα γεγονότα των επεισοδίων της αρχικής σειράς. Σχεδόν ένας αιώνας έχει περάσει από την εφεύρεση του πρώτου κινητήρα ικανού να επιταχύνει διαστημόπλοια με ταχύτητες μεγαλύτερες του φωτός (warp drive) και την πρώτη επαφή των ανθρώπων με μια εξωγήινη φυλή, τους Βουλκάνιους. Η ανθρωπότητα κάνει τα πρώτα της βήματα σε ένα λαμπερό και ειρηνικό μέλλον. Κατασκευάζεται το πρώτο γήινο υπερσύγχρονο διαστημόπλοιο εξερεύνησης, το "Εντερπράιζ", κυβερνήτης του οποίου είναι ο Τζόναθαν Άρτσερ (Jonathan Archer), που τον υποδύεται ο ηθοποιός Σκοτ Μπάκουλα (Scott Bakula), και είναι ικανό να ταξιδεύει ταχύτερα και μακρύτερα από οποιοδήποτε ανθρώπινο διαστημόπλοιο που κατασκευάστηκε ποτέ.

Άλλα μέλη του πληρώματος είναι η πρώτη αξιωματικός, η Βουλκάνια Τ'Πολ (T'Pol, την υποδύεται η Τζολίν Μπλάλοκ [Jolene Blalock]), ο πρώτος μηχανικός Τριπ Τάκερ, ο αξιωματικός ασφαλείας Μάλκολμ Ριντ, και η ειδικός στις επικοινωνίες Χόσι Σάτο. Το "Εντερπράιζ" είχε χαμηλά ποσοστά τηλεθέασης και η παραγωγή του διακόπηκε στο τέλος της 4ης περιόδου, το 2005. Η αποτυχία του "Εντερπράιζ" και η παράλληλη εισπρακτική αποτυχία της δέκατης ταινίας ("Νέμεσις") το 2002, συντέλεσαν στη αναστολή νεότερων παραγωγών Σταρ Τρεκ μέχρι το 2008, οπότε ξεκίνησε η παραγωγή της ενδέκατης ταινία της σειράς.

Οι ταινίες

Έντεκα συνολικά ταινίες έχουν γυριστεί στον κόσμο του Star Trek, την παραγωγή των οποίων ανέλαβε η μεγάλη κινηματογραφική εταιρεία Paramount Pictures. Στις πρώτες έξι ταινίες πρωταγωνιστούν το Enterprise και το πλήρωμα της αρχικής σειράς (1966-1969), ενώ στις τέσσερις επόμενες το ομώνυμο σκάφος και το πλήρωμα της "επόμενης γενιάς" (1987 - 1994), με συμμετοχή όμως μερικών ηθοποιών από το πλήρωμα της αρχικής σειράς στην έβδομη ταινία. Η ενδέκατη ταινία, το Star Trek (ή αλλιώς Star Trek XI), κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες τον Μάιο του 2009 και αποτελεί prequel της αρχικής σειράς, παρουσιάζοντας όλα τα βασικά μέλη του πρώτου πληρώματος, τον ρόλο των οποίων όμως υποδύονται διαφορετικοί ηθοποιοί.

Ταινίες του Star Trek
Αφίσα
Ταινία	The Motion Picture	II: The Wrath of Khan	III: The Search for Spock	IV: The Voyage Home	V: The Final Frontier	VI: The Undiscovered Country
Έτος	1979	1982	1984	1986	1989	1991
Αφίσα
Ταινία	Generations	First Contact	Insurrection	Nemesis	Star Trek
Έτος	1994	1996	1998	2002	2009

Οι οπαδοί

Το Σταρ Τρεκ έχει σημαντικό αριθμό φανατικών οπαδών, οι οποίοι συμμετείχαν σε δραστηριότητες σχετικά με το Σταρ Τρεκ, ακόμη και στα διαστήματα στα οποία δεν προβαλλόταν η τηλεοπτική σειρά. Οι οπαδοί αυτοί αυτοαποκαλούνται trekkies (τρέκις) και έχουν δημιουργήσει οργανώσεις σε διάφορες χώρες. Στην Ελλάδα, για λίγο καιρό κυκλοφόρησε περιοδικό fanzine των οπαδών του Σταρ Τρεκ κατά τη δεκαετία του 1990. Κάποιοι από τους τρέκις μιλάνε ή γνωρίζουν λέξεις από τη γλώσσα των Κλίνγκον, των παραδοσιακών εχθρών της Συνομοσπονδίας στην οποία ανήκει το πλήρωμα του Εντρερπράιζ (οι πρωταγωνιστές του Σταρ Τρεκ).

Σταρ Τρεκ και προτάσεις για το μέλλον

* Όπως τα περισσότερα σχετικά ποιοτικά μυθιστορήματα και ταινίες επιστημονικής φαντασίας, το Σταρ Τρεκ περιέχει μερικές έμμεσες προτάσεις:

1. Βασική πηγή ενέργειας των διαστημοπλοίων της σειράς υποτίθεται ότι είναι η αντιύλη με τη μορφή κρυστάλλων αντιδιλίθιου . Είναι εξαιρετικά ευφάνταστη η επιλογή, ιδιαίτερα για την εποχή που γυρίστηκαν τα πρώτα επεισόδια της σειράς. Αν επιλεγόταν το υδρογόνο με πυρηνική σύντηξη τα σκάφη θα χρειάζονταν συχνότερο ανεφοδιασμό, αλλά πολύ πιο αυτάρκη, αφού το υδρογόνο είναι το πιο άφθονο στοιχείο του σύμπαντος. Αντίθετα, η αντιύλη θα έπρεπε μα παράγεται σε ειδικούς αντιδραστήρες, σε πλανήτες ή σε διαστημικούς σταθμούς τροχιά, Περιέχει πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση ενέργειας, αλλά θα απαιτούσε ανεφοδιασμό από παραγωγικές μονάδες.
2. Ηλεκτρομαγνητικές ασπίδες και ακτινοβόλα όπλα. Τα δεύτερα έχουν γίνει ήδη σχεδόν εφικτά, αλλά σίγουρα δεν ήταν όταν πρωτογυρίστηκαν επεισόδια Σταρ Τρεκ.
3. Δημοκρατική και Ομοσπονδιακή διακυβέρνηση σε διαστρική κλίμακα σημαντικού τμήματος του Γαλαξία. Προτείνει την αποδοχή κάθε είδους διαφορετικότητας. Ακόμη και πρώην εχθρικοί εξωγήινοι γίνονται σιγά-σιγά φίλοι και σύμμαχοι.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

* StarTrek.com - Επίσημη ιστοσελίδα για τη σειρά
* Memory Alpha - Βίκι για το Σταρ Τρεκ.
* Ελληνικό Star Trek forum - Sub-forum του ελληνικού Science Fiction and Fantasy Board (sff.gr) αφιερωμένο αποκλειστικά στο Star Trek
* The non-canon Star Trek Wiki
* The Star Trek Expanded Universe Wiki
* TrekToday - Νέα για το Star Trek
* Encyclopedia of Television
* Star Trek New Voyages- Σελίδα της προσπάθειας αναβίωσης του Original Star Trek