.
Ο Γιακόμπ Μπερνούλι (Jacob Bernoulli, 6 Ιανουαρίου 1655 - 16 Αυγούστου 1705) ήταν Ελβετός μαθηματικός, ένας από τους πολλούς διακεκριμένους μαθηματικούς της οικογένειας Μπερνούλι.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Γιακόμπ γεννήθηκε στη Βασιλεία. Ακολουθώντας την επιθυμία του πατέρα του, σπούδασε θεολογία και έγινε κληρικός. Αντιθέτως όμως με τις επιθυμίες των γονέων του σπούδασε επίσης μαθηματικά και αστρονομία. Ταξίδεψε στην Ευρώπη από το 1676 μέχρι το 1682, ενημερωνόμενος για τις τελευταίες ανακαλύψεις στα μαθηματικά και τις επιστήμες, όπως τα έργα του Ρόμπερτ Μπόιλ και του Ρόμπερτ Χουκ.
Η καθιέρωση
Εξοικειώθηκε με τον λογισμό μέσω της αλληλογραφίας του με τον Γκότφριντ Λάιμπνιτς, και μετά συνεργάστηκε με τον αδερφό του, Γιόχαν, σε διάφορες εφαρμογές, με πιο σημαντικές την δημοσίευση διατριβών στις υπερβατικές καμπύλες (1696) και την ισοπεριμετρική ανισότητα (1700, 1701). Το 1690, ο Γιακόμπ έγινε ο πρώτος ο οποίος ανέπτυξε την τεχνική για την επίλυση διαχωρίσιμων διαφορικών εξισώσεων.
Όταν γύρισε στη Βασιλεία το 1682 ίδρυσε σχολή για μαθηματικά και επιστήμες. Διορίστηκε καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας το 1687, παραμένοντας σε αυτή την θέση για την υπόλοιπη ζωή του.
Το πλέον γνωστό του έργο
Ars conjectandi, 1713 (Milano, Fondazione Mansutti).
Το πιο γνωστό έργο του Γιακόμπ είναι το Ars Conjectandi, το οποίο δημοσιεύτηκε οκτώ χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1713 από τον ανεψιό του, Νίκολας. Στο έργο αυτό περιέγραψε τα γνωστά αποτελέσματα της θεωρίας των πιθανοτήτων και της απαρίθμησης, συχνά παρέχοντας εναλλακτικές αποδείξεις. Το έργο περιλαμβάνει επίσης της εφαρμογή της θεωρίας πιθανοτήτων σε τυχερά παιχνίδια και την εισήγηση ενός θεωρήματος γνωστού ως ο νόμος των μεγάλων αριθμών. Οι όροι δοκιμές Μπερνούλι και αριθμοί Μπερνούλι προέρχονται από το έργο αυτό. Ο σεληνιακός κρατήρας Μπερνούλι έχει ονομαστεί προς τιμήν του ιδίου και του αδερφού του, Γιόχαν.
Το τέλος
Ο Μπερνούλι επέλεξε το σχήμα μίας λογαριθμικής σπείρας και τη φράση Eadem mutata resurgo (Αλλαγμένος και όμως ο ίδιος, ανασταίνομαι) για την ταφόπλακά του. Η σπείρα που κατασκευάστηκε ωστόσο τελικά από τους τεχνίτες ήταν σπείρα του Αρχιμήδη.[1]
Παραπομπές
MacTutor History of Mathematics archive
Πηγές
Hoffman, J.E. (1970–80). "Bernoulli, Jakob (Jacques) I". Dictionary of Scientific Biography. 2. New York: Charles Scribner's Sons. σσ. 46-51. ISBN 0684101149.
Schneider, I., 2005, "Ars conjectandi" στο Grattan-Guinness, I., ed., Landmark Writings in Western Mathematics. Elsevier: 88–104.
Livio, Mario, 2002, The golden ratio: the story of Phi, the extraordinary number of nature, art, and beauty. London.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Jacob Bernoulli", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
Jakob Bernoulli: Tractatus de Seriebus Infinitis (pdf)
Weisstein, Eric W., Bernoulli, Jakob (1654-1705) στο ScienceWorld.
Σύνδεσμοι σε καταλόγους καθιερωμένων όρων
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Jacob Bernoulli της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
