Η Τσαντρίκα Μπανταρανάικε-Κουμαρατούνγκα (Chandrika Bandaranaike Kumaratunga, ταμίλ சந்திரிகா பண்டாரநாயக்க குமாரதுங்க, γενν. 29 Ιουνίου 1945) είναι πολιτικός της Σρι Λάνκα, η οποία υπήρξε το 5ο πρόσωπο που διετέλεσε Πρόεδρος της χώρας, από τις 12 Νοεμβρίου 1994 έως τις 19 Νοεμβρίου 2005, η μοναδική γυναίκα μέχρι σήμερα που κατείχε αυτό το αξίωμα. Διετέλεσε επίσης για λίγο πρωθυπουργός (αξίωμα με μικρότερη πραγματική εξουσία από εκείνο του Προέδρου), όπως και υπουργός σε διάφορα υπουργεία. Είναι κόρη δύο πρώην πρωθυπουργών και ήταν αρχηγός του Κόμματος Ελευθερίας (SLFP)[6][7][8] μέχρι το τέλος του 2005. Το 2015 διορίσθηκε στην προεδρία του Γραφείου για την Εθνική Ενότητα και τη Συμφιλίωση.[9][10]
Οικογένεια και σπουδές
Η Τσαντρίκα με τον διπλωμάτη Τίσα Βιτζεϋεράτνε στο Παρίσι, στις αρχές της δεκαετίας του 1970
Η Τσαντρίκα Μπανταρανάικε γεννήθηκε στο μέγαρο «Γουέντγουερθ», στο προάστιο Γκίλντφορντ Κρέσεντ του Κολόμπο. Γονείς της ήταν ο Σόλομον Γουέστ Ρίτζγουεϊ Ντίας (Σ.Γ.Ρ.Ν.) Μπανταρανάικε και η Σιρίμα Ρατβάτε Ντίας Μπανταρανάικε. Το επόμενο έτος η οικογένεια μετακόμισε στο προάστιο Ρόζμηντ Πλέις. Ο πατέρας της Τσαντρίκα ήταν σπουδαγμένος στην Οξφόρδη δικηγόρος και πολιτικός, τότε Υπουργός Τοπικής Αυτοδιοικήσεως στο Κρατικό Συμβούλιο της Κεϋλάνης. Η μητέρα της, Σιρίμα, ήταν κόρη του Μπαρνές Ρατβάτε (1883-1957), πρόκριτου στην αποικιακή διοίκηση.[11]
Μεγαλώνοντας η Τσαντρίκα βίωσε την αποχώρηση του πατέρα της από το κυβερνητικό κόμμα και την ίδρυση από αυτόν του Κόμματος Ελευθερίας (1951), την ανάδειξή του σε Πρωθυπουργό της χώρας το 1956 και το σημαντικότερο, τη δολοφονία του μέσα στο σπίτι τους από έναν Βουδιστή ιερομόναχο, όταν εκείνη ήταν μόλις 14 ετών, το 1959. Το 1960 η μητέρα της εκλέχθηκε ομοφώνως πρόεδρος του Κόμματος Ελευθερίας και το οδήγησε στη νίκη στις εκλογές της 21ης Ιουλίου 1960, καθιστάμενη έτσι η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός χώρας στη νεότερη παγκόσμια ιστορία. Η Τσαντρίκα ήταν επομένως «βουτηγμένη» στην πολιτική από την παιδική και εφηβική της ηλικία, όπως και τα δύο αδέλφια της, η μεγαλύτερή της Σουνέθρα και ο μικρότερός της Ανούρα (1949-2008), μετέπειτα πρόεδρος της Βουλής, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως και υπουργός Εξωτερικών.
Η Τσαντρίκα εγγράφηκε στο Ρωμαιοκαθολικό Πανεπιστήμιο «Θωμάς Ακινάτης» του Κολόμπο για να σπουδάσει νομική, αλλά το 1967 το εγκατέλειψε χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές της εκεί και έφυγε στη Γαλλία, όπου μετά την εκμάθηση της γαλλικής και ένα έτος μαθημάτων στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Αιξ-αν-Προβάνς, σπούδασε στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών των Παρισίων (το ονομαστό «Σιάνς Πο»), παίρνοντας πτυχίο πολιτικής επιστήμης το 1970. Στη συνέχεια εγγράφηκε ως υποψήφια διδάκτορας των οικονομικών της ανάπτυξης στην Πρακτική Σχολή Ανωτέρων Σπουδών, στο Παρίσι.[12][13].
Πολιτική σταδιοδρομία
Η Τσαντρίκα Μπανταρανάικε επέστρεψε στην πατρίδα της το 1972. Εκεί η μητέρα της είχε γίνει πρωθυπουργός για δεύτερη φορά (1970) και είχε αντιμετωπίσει με βοήθεια από το εξωτερικό μια εξέγερση κομμουνιστών νέων (1971).[14] Η Τσαντρίκα εγγράφηκε στο Κόμμα Ελευθερίας και το 1974 έγινε μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ενώσεως γυναικών του κόμματος. Το 1976 προέδρευσε στη λεγόμενη επιτροπή Τζαναβάσα, που ίδρυσε κολεκτίβες σε γαίες που είχαν κρατικοποιηθεί από τη μεταρρύθμιση που απαγόρευε σε ιδιώτη να κατέχει πάνω από 200 στρέμματα γης. Μετά την ήττα του «οικογενειακού» κόμματος στις εκλογές του 1977, έγινε σύμβουλος στη Διεθνή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ ως το 1979.
Η Μαχαγιάνα Πακσάγια
Το 1978 η Τσαντρίκα Μπανταρανάικε παντρεύτηκε τον συνομήλικό της Βιτζάγια Κουμαρατούνγκα, που ήταν ηθοποιός και πολιτικός ακτιβιστής. Υπεστήριξε την προεκλογική του εκστρατεία σε επαναληπτική εκλογή το 1983, όπου έχασε στην επανακαταμέτρηση των ψήφων. Στο μεταξύ ο αδελφός της, ο Ανούρα, χρίσθηκε κοινοβουλευτικός αρχηγός του Κόμματος Ελευθερίας. Υπό τον Ανούρα ωστόσο το Κόμμα Ελευθερίας μετατοπίσθηκε προς τα δεξιά τόσο, ώστε η Τσαντρίκα και ο σύζυγός της το εγκατέλειψαν και ίδρυσαν, στις 22 Ιανουαρίου 1984, το «Κόμμα του Λαού της Σρι Λάνκα», τη «Μαχαγιάνα Πακσάγια» (SLMP), με πολιτικές δραστηριότητες κατά των «κατεστημένων» πολιτικών κομμάτων. Η Τσαντρίκα διετέλεσε αντιπρόεδρος της SLMP, γεγονός που την έφερε σε αντίθεση με τη μητέρα της και τον αδελφό της.
Ωστόσο, στις 16 Φεβρουαρίου 1988, ο Βιτζάγια Κουμαρατούνγκα δολοφονήθηκε με τουφέκι εξω από το σπίτι του στο Κολόμπο και μπροστά στα μάτια της συζύγου του και των δυο παιδιών τους (τότε 5 και 7 ετών), από τον Λάιονελ Ρανασίνγκε. Η Τσαντρίκα ανέλαβε για λίγο την ηγεσία του κόμματος και σχημάτισε την «Ενωμένη Σοσιαλιστική Συμμαχία» με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σρι Λάνκα και άλλα δύο αριστερά κόμματα. Παρότι υπήρχε καλή οργάνωση, η συμμαχία δεν είχε λαϊκή ανταπόκριση. Φοβούμενη για τη ζωή της, η Τσαντρίκα έφυγε από τη χώρα το 1988, καταφεύγοντας στη Μεγάλη Βρετανία. Εκεί εργάσθηκε σε ινστιτούτο του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών. Κατά την απουσία της, η «Μαχαγιάνα Πακσάγια» διασπάσθηκε σε δύο φατρίες και την απέπεμψε από την ηγεσία.[15]
Η επιστροφή
Η Τσαντρίκα άρχισε να επισκέπτεται τη Σρι Λάνκα από το 1990. Δεν άργησε να ενταχθεί και πάλι στο κόμμα της μητέρας της, ηγέτιδας τότε της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, που το 1991 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο. Εξαιτίας των προβλημάτων υγείας της μητέρας της, η Τσαντρίκα Κουμαρατούνγκα ηγήθηκε του σχηματισμού νέας συμμαχίας, της «Συμμαχίας του Λαού», ώστε να συμμετάσχει στις εκλογές της Δυτικής Επαρχίας το 1993. Η νέα συμμαχία κέρδισε πανηγυρικά και η Κουμαρατούνγκα έγινε Περιφερειάρχις. Το ίδιο έγινε και στις βουλευτικές εκλογές του 1994, ενώ η Σιριμάβο Μπανταρανάικε ανάρρωνε από εγχείρηση και ανακοίνωσε απλώς ότι η κόρη της θα γινόταν πρωθυπουργός. Μέχρι τότε, η Τσαντρίκα Κουμαρατούνγκα είχε διαδεχθεί τη μητέρα της και στην αρχηγία του Κόμματος Ελευθερίας. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι με τη συνταγματική αλλαγή του 1978 η πραγματική εξουσία είχε περάσει στον εκάστοτε Πρόεδρο, όπως στη Γαλλία (βλ. προεδρική δημοκρατία), με τον/την πρωθυπουργό να έχει μειωμένες αρμοδιότητες. Τον Νοέμβριο του 1994 λοιπόν διεξάχθηκαν και προεδρικές εκλογές. Ο βασικός αντίπαλος της Κουμαρατούνγκα, ο Γκαμίνι Ντισαναγιάκε, δολοφονήθηκε μόλις δύο εβδομάδες προ των εκλογών και η χήρα του, η Σρίμα Ντισαναγιάκε, επιλέχθηκε ως η προεδρική υποψήφια του Ενωμένου Εθνικού Κόμματος. Η εν ενεργεία πρωθυπουργός Τσαντρίκα Κουμαρατούνγκα έθεσε υποψηφιότητα για Πρόεδρος και κέρδισε άνετα την Ντισαναγιάκε. Καθιστάμενη η πρώτη γυναίκα σε αυτό το αξίωμα στην ιστορία της Σρι Λάνκα, η Κουμαρατούνγκα διόρισε τη μητέρα της πρωθυπουργό. Παρότι συμφωνούσαν στην πολιτική τους, η μάνα και η κόρη διέφεραν στο στιλ ηγεσίας. Το 2000 η Κουμαρατούνγκα χρειαζόταν πλέον μια νεότερη πρωθυπουργό και η Μπανταρανάικε, ανακοινώνοντας λόγους υγείας, παραιτήθηκε τον Αύγουστο 2000 και πέθανε δύο μήνες αργότερα.
Δείτε επίσης
Πρόεδρος της Σρι Λάνκα
Παραπομπές
«Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Chandrika-Bandaranaike-Kumaratunga. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
FemBio. 16552. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Munzinger-Archiv. 00000021206. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
(Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. kumaratunga-chandrika.
GeneaStar. kumaratunga.
«BBC Profile: Chandrika Kumaratunga». BBC News. 26 Αυγούστου 2005.
«Chandrika».
Skard, Torild: «Chandrika Kumaratunga» in Women of Power – half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Policy Press, Bristol 2014
«Former President Chandrika Kumaratunga, Chairperson of the Office for National Unity and Reconciliation addresses the High Level Thematic Debate on UN, Peace & Security – Sri Lanka». www.un.int. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2018.
Fernando, Srimal (24 Νοεμβρίου 2018). «Enduring Legacy of Former Sri Lankan President Chandrika Bandaranaike Kumaratunga». Modern Diplomacy. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2018.
Skard, Torild: «Sirimavo Bandaranaike» και «Chandrika Kumaratunga», 2014
«Alumni – Sciences Po International». www.sciencespo.fr. 4 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2018.
«Chandrika awarded France's Highest National Honour». Daily News. Ανακτήθηκε στις 2018-09-22.
President Kumaratunga, www.priu.gov.lk/execpres/bbk.html; Chandrika Kumaratunga, www.clubmadrid.org/en/miembro/chandrika_kumaratunga
«The Island News». www.island.lk. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2018.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επίσημος ιστότοπος
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
