Ξιφασκία

Η ξιφασκία αποτελεί άθλημα χειρισμού (εκπαιδευτικού) ξίφους, που ασκείται με τρία διαφορετικά μέσα:

Το ξίφος ασκήσεως,
το ξίφος μονομαχίας
τη σπάθη

Κάθε μέσο από τα παραπάνω έχει το δικό του στυλ και έναν σύνολο κανόνων αποκλειστικά δικό του. Ο στόχος κάθε αθλητή είναι ο ίδιος για όλα τα ασκούμενα μέσα, να χτυπήσει κάποιος τον αντίπαλο χωρίς να χτυπηθεί.

Σημειώνεται ότι η ξιφασκία είναι διάφορη της ξιφομαχίας. Η μεν πρώτη είναι εξάσκηση χειρισμού ξίφους, από τον ξιφιστή, η δε δεύτερη είδος μονομαχίας ξιφομάχων όπου κάθε κτύπημα μπορεί να επιφέρει τραυματισμό, ακρωτηριασμό μέχρι και θάνατο. Σήμερα το είδος αυτό σε πολεμικές συγκρούσεις έχει εκλείψει, αλλά και η ιδιωτική αναμέτρηση μονομαχία αποτελεί ποινικό αδίκημα. Συνέπεια αυτών είναι οι όροι αυτοί να συγχέονται.

Ο αγώνας

Ο αγώνας γίνεται σε δύο φάσεις: στη φάση των ομίλων και σε αυτή των αγώνων άμεσου αποκλεισμού.

Αρχικά οι ξιφομάχοι χωρίζονται σε ομίλους μέχρι το πολύ επτά ατόμων και αγωνίζονται με όλους τους αθλητές του ομίλου που μετέχουν. Οι ξιφομάχοι έχουν τρία λεπτά για να πετύχουν πέντε κτυπήματα που απαιτούνται για να κερδίσουν τον αγώνα. Αν τελειώσει ο αγώνας και κανένας αθλητής δεν έχει πετύχει τα πέντε κτυπήματα κερδίζει ο αθλητής που έχει πετύχει τα περισσότερα. Αν το σκορ είναι ισόπαλο ο αγώνας παρατείνεται για ένα λεπτό, μέχρι ο ένας αθλητής να χτυπήσει πρώτος τον άλλο. Αν και πάλι δεν υπάρξει νικηφόρο χτύπημα, νικητής αναδεικνύεται αυτός που κέρδισε το σχετικό πλεονέκτημα, σε κλήρωση πριν τη διαδικασία της παράτασης.

Από την παραπάνω διαδικασία προκύπτει η αρχική κατάταξη των αθλητών, σύμφωνα με την αναλογία νικών/ήττων και τη συνολική διαφορά των πόντων που έδωσε και δέχτηκε ο κάθε αθλητής.

Με βάση την κατάταξη, ακολουθούν αγώνες άμεσου αποκλεισμού, ώστε οι αθλητές να μειώνονται σταδιακά από 128 σε 64 ,32, 16, 8 κλπ. Οι αγώνες αυτοί απαιτούν 15 κτυπήματα, σε χρόνο 9 λεπτών (3 γύροι των 3 λεπτών με 1 λεπτού ενδιάμεσα διαλείμματα). Σε περίπτωση ισοπαλίας, επαναλαμβάνεται η διαδικασία της παράτασης.
Αγωνιστικός Χώρος

Ο αγωνιστικός χώρος για αγώνες ξιφασκίας είναι η πίστα μήκους 14 μέτρων και πλάτους 2 μέτρων. Οι ξιφομάχοι πρέπει να παραμείνουν στην πίστα ή στον αέρα για να πετύχουν τα κτυπήματα. Ποινές επιβάλλονται αν κάποιος βγει από το μήκος ή το πλάτος της πίστας. Προειδοποιητικές γραμμές είναι σημειωμένες κοντά στο τέλος της πίστας και στις θέσεις εκκίνησης. Για το Ξίφος ασκήσεως στο ένα μέτρο, για το Ξίφος μονομαχίας και τη Σπάθη στα 1,5 μέτρα συμφονα με τον νεο κανονισμο του 2016. Αν ένας ξιφομάχος υποχωρήσει πίσω από την τελευταία γραμμή, τότε χρεώνεται με ένα κτύπημα.

Οι ξιφομάχοι προσπαθούν να κρατήσουν μια ασφαλή απόσταση ο ένας από τον άλλο. Στη συνέχεια προσπαθούν να μειώσουν την απόσταση, διασπώντας ταυτόχρονα την άμυνα του αντιπάλου για να αποκτήσουν το πλεονέκτημα για την επίθεση. Η ξιφασκία είναι από τα ασφαλέστερα αθλήματα. Τα ατυχήματα είναι εξαιρετικά σπάνια και αφορούν συνήθως σε κακώσεις των κάτω άκρων (δεν οφείλονται στη χρήση του όπλου). Η λευκή στολή είναι σχεδιασμένη για να επιτρέπει στον αθλητή άνεση κινήσεων και να τον προστατεύει από τυχόν τραυματισμό. Η μάσκα, η βέστα, το επιστήθιο, το παντελόνι και το ξίφος πρέπει να πληρούν όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας όσον αφορά τη δύναμη του πλέγματος, την αντοχή της βέστας, του παντελονιού, του επιστήθιου και την ποιότητα της λάμας του ξίφους.
Προστατευτικός Εξοπλισμός

Ο εξοπλισμός στην σύγχρονη ξιφασκία είναι φτιαγμένος από βαμβάκι και νάιλον. Το κέβλαρ προστέθηκε στις καλύτερης ποιότητας στολές έπειτα από το ατύχημα του Smirnov στο παγκόσμιο πρωτάθλημα το 1982 στην Ρώμη. Έχει παρατηρηθεί ότι το κέβλαρ καταστρέφεται από την χλωρίνη και από ακτίνες UV, συνεπώς πλένοντας την στολή ή/και εκθέτοντας την στον ήλιο μπορεί να καταστραφεί.

Τα τελευταία χρόνια άλλα βαλλιστικά υφάσματα, όπως το υψηλής ποιότητας πολυαιθυλένιο, που δεν έχει τα μειονεκτήματα του κέβλαρ, μελετήθηκαν. Επίσης η βέστα (το πάνω μέρος της στολής), το παντελόνι, το επιστήθιο πρέπει να αντέχουν δύναμη έως 800 Newton (1600 Newton για την μάσκα).
Τα είδη ξίφους

Ξίφος ασκήσεως

Στο ξίφος ασκήσεως τα κτυπήματα που προσμετρούνται στο σκορ είναι όσα αγγίζουν τον κορμό (κόκκινο)

Το Ξίφος Ασκήσεως έχει ευλύγιστη λάμα μήκους 110 εκατοστών, ορθογωνικής διατομής, με προσαρμοσμένη στην άκρη μηχανική αιχμή (πούντα), ευαίσθητη στα 500 γραμμάρια. Τα κτυπήματα που μετρούνται στο σκορ είναι αυτά που γίνονται με την αιχμή του ξίφους (νύξεις) και αγγίζουν τον κορμό του σώματος. Η έγκυρη περιοχή του στόχου που αξίζει για τον ξιφομάχο καλύπτεται από μεταλλική αγώγιμη βέστα. Όταν η αιχμή του αντιπάλου κτυπά τη βέστα, η πίεση έχει σαν αποτέλεσμα να κλείνει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα και να δίνει σήμα στην ηλεκτρονική συσκευή, η οποία θέτει σε λειτουργία ένα φως και ένα βομβητή και καταγράφει τον πόντο. Το χρωματιστό φως σημαίνει ότι ο στόχος έχει επιτευχθεί, ενώ το λευκό φως σημαίνει ότι το κτύπημα έγινε έξω από την περιοχή του στόχου. Οποιαδήποτε στιγμή που καταγράφεται ένα κτύπημα, ο πρόεδρος-κριτής σταματάει τον αγώνα, ακόμα και αν κανένα κτύπημα δεν δίνεται σαν κτύπημα εκτός στόχου. Αν ανάψουν τα έγχρωμα φώτα και για τους δύο αθλητές, ο πρόεδρος πρέπει να αποφασίσει ποιανού ξιφομάχου είναι έγκυρο το κτύπημα. Ως άθλημα, το ξίφος ασκήσεως είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε τεχνική, ταχύτητα και ευλυγισία.

Σπάθη

Στη σπάθη τα κτυπήματα που προσμετρούνται στο σκορ είναι είναι όλα οσα γίνονται στο σώμα πάνω από τη μέση (κόκκινο)

Η σπάθη είναι μια μοντέρνα μετατροπή του βίαιου ιππικού ξίφους και έχει το ίδιο μήκος και βάρος με το ξίφος Ασκήσεως. Η διαφορά τους είναι στα κτυπήματα, τα οποία μπορεί να επιτευχθούν με νύξη αλλά και με σπαθισμό, δηλαδή με άγγιγμα με την κόψη της λάμας. Η περιοχή του στόχου είναι όλο το σώμα πάνω από τη μέση. Σε περίπτωση ταυτόχρονου εκατέρωθεν κτυπήματος, ο ποντος δεν ανικει σε κανεναν. Οι αγώνες σπάθης χαρακτηρίζονται από την εκρηκτικότητα των αθλητών, καθώς ο χρόνος που απαιτείται για τον κάθε πόντο, σπάνια ξεπερνάει τα 5-6 δευτερόλεπτα και η διάρκεια ενός ολόκληρου αγώνα πλησιάζει τα δύο λεπτά καθαρού χρόνου.

Ξίφος μονομαχίας

Στο ξίφος μονομαχίας ολόκληρο το σώμα (κόκκινο) είναι έγκυρος στόχος

Το ξίφος μονομαχίας είναι απόγονος του μονομαχικού ξίφους. Είναι ίδιο στο μήκος με το Ξίφος Ασκήσεως, αλλά είναι βαρύτερο. Η λάμα είναι διατομής σχήματος "V", περισσότερο δύσκαμπτη. Η αιχμή καταγράφει κτυπήματα 750 γραμμαρίων και πάνω και επίσης έχει μεγαλύτερο προφυλακτήρα για να προστατεύει το χέρι από έγκυρο κτύπημα. Τα πετυχημένα χτυπήματα είναι αυτά που γίνονται μόνο με νύξη.

Αντίθετα από το Ξίφος Ασκήσεως, στο Ξίφος Μονομαχίας ολόκληρο το σώμα είναι έγκυρος στόχος και γι' αυτό δεν χρειάζεται ειδική βέστα. Τα κτυπήματα καταγράφονται με σήματα από ηλεκτρονική συσκευή. Το χτύπημα κλείνει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα, ενεργοποιώντας ένα φωτεινό σήμα (κόκκινο ή πράσινο για κάθε αντίπαλο) και ένα χαρακτηριστικό ήχο από τη μηχανή για κάθε κτύπημα. Δεν υπάρχει προτεραιότητα κτυπημάτων στο Ξίφος Μονομαχίας. Αυτός που κτυπά πρώτος κερδίζει ένα κτύπημα, αλλά αν κτυπήσουν και οι δυο μαζί την ίδια στιγμή ή μέσα σε 25 εκατοστά του δευτερολέπτου, κερδίζουν και οι δυο από ένα κτύπημα. Θεωρείται ένα είδος ξιφασκίας που είναι κατά κύριο λόγο τακτικό.

Τα τελευταία χρόνια, γίνεται όλο και πιο συχνό το φαινόμενο εξάντλησης του διαθέσιμου χρόνου για την ανάδειξη του νικητή.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παγκόσμια Ομοσπονδία Ξιφασκίας
Ελληνική Ομοσπονδία Ξιφασκίας