Καράτε

Το καράτε (Ιαπ: 空手道) είναι πολεμική τέχνη με καταγωγή από την Οκινάβα της Ιαπωνίας. Το όνομά της στα ιαπωνικά σημαίνει "άδειο χέρι", που πέρα από τη σημασία του ότι στο καράτε δεν χρησιμοποιούνται όπλα, ουσιαστικά σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να αδειάσει την ψυχή και το μυαλό του από την περηφάνια και τα πάθη, και αναζητήσει την αρετή στην τελιοποίηση της τέχνης του. Τα πιο διαδεδομένα συστήματα παραδοσιακού καράτε παγκοσμίως είναι το Shotokan, το Gōjū-Ryū, το Wado-Ryu, το Shito-Ryu και το Uechi-Ryu και το Shidokan. Τα Shorin-Ryu,Goju-Ryu και Uechi-Ryu είναι αδελφά σύστημα με κοινές ρίζες στο Κινέζικο Κουνγκ-Φου. Στις αρχές του 1900 οι πολεμικές τέχνες άδειων χεριών της Οκινάουα (ή Οκινάβα) χωρίζονταν σε 4 γκρούπ ανάλογα με την περιοχή που τα εξασκούσαν[1]: (1) Shuri-Te, (2) Naha-Te, (3) Tomari-Te (4) Pangai-Noon Για κάποιους το Pangai-noon συγκαταλέγεται στα Naha-Te συστήματα με βάση την πόλη της Νάχα.

Μετά τις 25 Οκτωβρίου του 1936 το γκρούπ “Shuri -Te ” μετονομάστηκε σε “ Shorin -Ryu ” το γκρούπ “Naha -Te ” σε “Goju -Ryu ” και το γκρούπ “Tomari -Te ” ενώθηκε με τα δύο προηγούμενα. Το έτος 1940 το τέταρτο γκρούπ “Pangai -Noon ” μετονομάστηκε σε “Uechi -Ryu ”.

Το 2005 ο “Okinawa Prefecture Assembly ” επίσημα ανακύρηξε την ημέρα της 25 ης Οκτωβρίου σαν «Μέρα του Καράτε».

Η μετάβαση από το 唐手 (Τόντε/Καράτε) στο 空手 (Καράτε)

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα οι κάτοικοι των νήσων Ρύου-Κυου (Οκινάβα) αναφέρονταν στην πολεμική τέχνη τους ως Tōde ή Tuudii (唐手) που σήμαινε Κινέζικο χέρι - Tang hand/China hand ή απλά Te (χέρι). Το ιαπωνικό αλφάβητο έχει υιοθετήσει πολλά από τα κινέζικα ιδεογράμματα με αποτέλεσμα πολλές λέξεις να διαβάζονται με διαφορετική προφορά σε Κίνα και Ιαπωνία. Έτσι τα ιδεογράμματα 唐手 διαβάζονται Tōde (Τόντε) στα κινέζικα και Tōte (Τότε) ή Karate (Καράτε) στα ιαπωνικά. Με την εισαγωγή του Καράτε στο σύστημα παιδείας της Ιαπωνίας και στο πλαίσιο της πλήρους ιαπωνοποίησης και αποκοπής της τέχνης από τις κινέζικες ρίζες της προωθήθηκε σταδιακά από τον Οκιναβέζο δάσκαλο Gichin Funakoshi η αλλαγή του πρώτου ιδεογράμματος από 唐 (To/Kara - Τανγκ/Κινέζικο) σε 空 (Kara - Άδειο). Ο δάσκαλος Funakoshi πρωτοστάτησε στη διάδοση της τέχνης στην Ιαπωνία με συνέπεια να θεωρείται σήμερα ο "Πατέρας του Ιαπωνικού Καράτε". Αξίζει να αναφερθεί, ωστόσο, ότι η εμφάνιση της έννοιας "Άδειο Χέρι" είχε γίνει ήδη το 1905 στο βιβλίο του Chomo Hanashiro, "Karate Kumite". Ο ίδιος ο δάσκαλος Funakoshi στο πρώτο του βιβλίο "Ryukyu Kenpo Tode", το 1922, χρησιμοποίησε τον παλιό όρο Tōde, ενώ υπάρχουν στοιχεία ότι μέχρι και το 1924 οπότε και έδωσε τα πρώτα διπλώματα Νταν χρησιμοποιούσε ακόμα τον ίδιο όρο. Η δυνατότητα που έδινε ο όρος Καράτε (ηχητικά) να γράφεται με δύο τρόπους οδήγησε, κυρίως για κοινωνικοπολιτικούς λόγους, στην οριστική επικράτηση του αμιγώς ιαπωνικού τρόπου γραφής στην Ιαπωνία. Αργότερα, μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1930 και μετά από συναντήσεις μεταξύ των σημαντικότερων δασκάλων της εποχής, όπως η "Συνάντηση των Μάστερ του Καράτε της Οκινάβα" τον Οκτώβριο του 1936, ο όρος "Άδειο Χέρι" άρχισε σταδιακά να επικρατεί και στην Οκινάβα[2].

Οι Ζώνες

Οι βαθμίδες και τα αντίστοιχα χρώματα σε ζώνες έως το πρώτο dan απεικονίζονται παρακάτω:

10ο Kyū – Άσπρη Ζώνη
9ο Kyū –Κόκκινη Ζώνη
8ο Kyū – Κίτρινη Ζώνη
7ο Kyū – Πορτοκαλί Ζώνη
6ο Kyū – Πράσινη Ζώνη
5ο Kyū – Μπλε Ζώνη
4ο Kyū – Μοβ Ζώνη
3ο Kyū – 1η Καφέ Ζώνη
2ο Kyū – 2η Καφέ Ζώνη
1ο Kyū – 3η Καφέ Ζώνη
1ο Dan – Μαύρη Ζώνη

Οι υποκατηγορίες

παράλληλα με τα μεγαλύτερα συστήματα, υπάρχει και αξιοσημείωτος αριθμός μικρότερων υποκατηγοριών συστημάτων ή αλλιώς τρόπων (στυλ), τα οποία είναι διαδεδομένα έν μέρει μόνο σε συγκεκριμένες χώρες αλλά και παγκοσμίως. Κάθε σύστημα έχει το δικό του στόχο πάνω σε διαφορετικές πτυχές του καράτε. Έτσι μπορεί τα συστήματα να δίνουν περισσότερο βάρος στην αυτοάμυνα, τον αγώνα, την υγεία, ή την παράδοση.

Παραδοσιακά στυλ της Οκινάουα:

Uechi-Ryu / Shohei-Ryu / Pangai noon
Shorin-Ryu (Matsubayashi, Kobayashi, Shobayashi)
Goju-Ryu

Μοντέρνα στυλ της Ιαπωνίας:

Kyokushin
Shito-Ryu
Wado-Ryu
Shotokan
Chito-Ryu
Doshinkan
JKF Goju-Kai
Goju-Kai
Goshin-Ryu Karate
Murakamikai
Sankukai
Shidokan
Bushidokai
Seibukan
Shorinjiryu
Kenkokan Karatedo
Shotokai
Shudokan
Shukokai
Tsunami Karate
Yoshukai

Korean (China influenced) Karate

Tangsudo(Tang soo do)
Soo Bahk Do

Κατά κύριο λόγο το καράτε χρησιμοποιείται για αυτοάμυνα αλλά και σαν τρόπος άσκησης. Στην Ελλάδα έκανε την εμφάνισή του λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του '60, και γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κυρίως τη δεκαετία του '80. Η Ελληνική Ομοσπονδία Καράτε (ΕΛ.Ο.Κ.) ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1986 και το 1990 αναγνωρίστηκε από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, ενώ σήμερα περιλαμβάνει 208 συλλόγους και 30.000 αθλητές.
Τεχνικές

Χτυπήματα χεριών:
Τσούκι

Τζόνταν τσούκι (ανοδική γροθιά), όπου η γροθιά ξεκινάει από κάτω προς τα επάνω με περιστροφή του καρπού 90 μοίρες. Τάτε τσούκι (κάθετη γροθιά), όπου η γροθια είναι γραμμική με την διαφορά ότι η παλάμη είναι κάθετή. Ουράκεν (πλαϊνή ημικυκλική γροθιά), όπου η πορεία της γροθιάς είναι ημικυκλική και από έξω προς τα μέσα. Κάγκε τσούκι (αγκιστρωτή γροθιά), όπου η πορεία της γροθιάς είναι γραμμική και παράλληλη με τον κορμο του σώματος. Σέικεν τσούκι (ευθεία γροθιά), όπου η γροθιά είναι γραμμική και στρίβει 180 μοίρες
Σούτο Ούκι

Σούτο ούκι σημαίνει χτύπημα με "χέρι-σπαθί". Πανίσχυρο χτύπημα που χρησιμοποιείται στην τέχνη του καράτε-ντο, αλλά και σε άλλες τέχνες όπως το νίνπο. Ο σχηματισμός του χεριού γίνεται έχοντας τα δάκτυλα ενωμένα και τεντωμένα και ο αντίχειρας λυγισμένος προς το εσωτερικό της παλάμης. Ανάλογα με την κίνηση του χεριού, χωρίζεται σε όμοτε σούτο ούκι (με κίνηση από εξω προς τα μέσα) και ούρα σούτο ούκι (απο μέσα προς τα έξω). Επίσης χωρίζεται ανάλογα με την γωνία που σχηματίζει η παλάμη με τον βραχίονα.

Το σούτο ούκι είναι ένα άκρως αποτελεσματικό χτύπημα, που αν εκτελεστεί σωστά σε κάποιο ευαίσθητο σημείο του ανθρωπίνου σώματος, μπορεί να προκαλέσει άμεσο θάνατο στο ατομο που θα το υποστεί.

Παραπομπές

Higaonna, Morio (1985). Traditional Karatedo Vol. 1 Fundamental Techniques. Okinawa,Japan: Higaonna Morio, σελ. 19. ISBN 0-87040-595-0.
Toyama, Kanken (1960). Karatedo Dai Hokan. Tsuru Shobo, σελ. 377-392.