Δρόμος 5000 μέτρων

Ο δρόμος των 5000 μέτρων είναι αγώνισμα του στίβου που διεξάγεται εντός του σταδίου σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις, όπου αντιστοιχεί σε δωδεκάμιση στροφές για στίβο κανονικών διαστάσεων. Το ίδιο αγώνισμα όταν διεξάγεται σε δημόσια οδό αναφέρεται συχνά διεθνώς ως «δρόμος 5 χιλιομέτρων». Σε αμφότερες τις περιπτώσεις κατατάσσεται στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων («δρόμοι αντοχής»).

Το αγώνισμα περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων της νεότερης εποχής από το 1912 για τους άνδρες και από το 1996 για τις γυναίκες. Επίσης, διεξάγεται στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου από την πρώτη τους διοργάνωση για τους άνδρες και από το 1995 για τις γυναίκες. Προηγουμένως όμως υπήρχε για τις γυναίκες στους μεγάλους αγώνες ως αντίστοιχο αγώνισμα ο δρόμος 3000 μέτρων, που αντικαταστάθηκε από τα 5000 μέτρα.

Ο δρόμος των 5000 μέτρων αντιπροσωπεύει την ίδια περίπου απόσταση με τον δόλιχο, αγώνισμα των Αρχαίων ολυμπιακών αγώνων που εισάχθηκε για πρώτη φορά το 720 π.Χ.. Κάποιες φορές ο δρόμος των 5000 μέτρων γίνεται και σε κλειστό στίβο, με την IAAF να αναγνωρίζει επίσημα ξεχωριστά ρεκόρ για τον ανοικτό και τον κλειστό στίβο στο αγώνισμα.[1][2]

Ρεκόρ
Παγκόσμιο ρεκόρ

Το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ στον δρόμο 5000 μέτρων ανδρών αναγνωρίσθηκε από την IAAF το 1912, και από τότε έχει καταρριφθεί επισήμως 34 φορές.[3]

Το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ στον δρόμο 5000 μέτρων γυναικών αναγνωρίσθηκε από την IAAF το 1981, και από τότε έχει καταρριφθεί επισήμως 12 φορές.[4] Ωστόσο, κάποιες φορές οι γυναίκες έτρεχαν και στα 5000 μέτρα πριν την προσθήκη του δρόμου αυτού στα ολυμπιακά αθλήματα.[5]
Άνδρες

Η εξέλιξη του επίσημου παγκόσμιου ρεκόρ στο αγώνισμα των ανδρών φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα. Πριν από αυτό, ως καλύτερη επίδοση αναφέρεται εκείνη του Άγγλου δρομέα Άλφρεντ Σραμπ (A. Shrubb) με 14 λεπτά και 59 δευτερόλεπτα από το 1904.

Χρόνος (λ.δ)	Αθλητής και εθνικότητα	Ημερομηνία	Τόπος αγώνα
14.36,6	Χάνες Κόλεμαϊνεν  Φινλανδία	1912-06-10	Στοκχόλμη, Σουηδία[3]
14.35,4	Πάαβο Νούρμι  Φινλανδία	1922-09-12	Στοκχόλμη, Σουηδία[3]
14.28,2	Πάαβο Νούρμι  Φινλανδία	1924-06-19	Ελσίνκι, Φινλανδία[3]
14.17,0	Λάουρι Λέτινεν  Φινλανδία	1932-06-19	Ελσίνκι, Φινλανδία[3]
14.08,8	Τάιστο Μέκι  Φινλανδία	1939-06-16	Ελσίνκι, Φινλανδία[3]
13.58,2	Γκούντερ Χεγκ Σουηδία	1942-09-20	Γκέτεμποργκ, Σουηδία[3]
13.57,2	Εμίλ Ζάτοπεκ  Τσεχοσλοβακία	1954-05-30	Παρίσι, Γαλλία[3]
13.56,6	Βλαντίμιρ Κουτς  ΕΣΣΔ	1954-08-29	Βέρνη, Ελβετία[3]
13.51,6	Κρις Τσάταγουέι Ηνωμένο Βασίλειο	1954-10-13	Λονδίνο, Ηνωμ. Βασίλειο[3]
13.51,2	Βλαντίμιρ Κουτς  ΕΣΣΔ	1954-10-23	Πράγα, Τσεχοσλοβακία[3]
13.50,8	Σάντορ Ιχάρος  Ουγγαρία	1955-09-10	Βουδαπέστη, Ουγγαρία[3]
13.46,8	Βλαντίμιρ Κουτς  ΕΣΣΔ	1955-09-18	Βελιγράδι, Γιουγκοσλαβία[3]
13.40,6	Σάντορ Ιχάρος  Ουγγαρία	1955-09-23	Βουδαπέστη, Ουγγαρία[3]
13.36,8	Γκόρντον Πίρι Ηνωμένο Βασίλειο	1956-06-19	Μπέργκεν, Νορβηγία[3]
13.35,0	Βλαντίμιρ Κουτς  ΕΣΣΔ	1957-10-13	Ρώμη, Ιταλία[3]
13.34,8	Ρον Κλαρκ Αυστραλία	1965-01-16	Χόμπαρτ, Αυστραλία[3]
13.33,6	Ρον Κλαρκ Αυστραλία	1965-02-01	Ώκλαντ, Νέα Ζηλανδία[3]
13.25,8	Ρον Κλαρκ Αυστραλία	1965-06-04	Κόμπτον, ΗΠΑ[3]
13.24,2	Κιπτσόγκε Κέινο  Κένυα	1965-11-30	Ώκλαντ, Νέα Ζηλανδία[3]
13.16,6	Ρον Κλαρκ Αυστραλία	1966-07-05	Στοκχόλμη, Σουηδία[3]
13.16,4	Λάσε Βίρεν  Φινλανδία	1972-09-14	Ελσίνκι, Φινλανδία[3]
13.13,0	Εμίλ Πούτεμανς Βέλγιο	1972-09-20	Βρυξέλλες, Βέλγιο[3]
13.12,9	Ντικ Κουέξ  Νέα Ζηλανδία	1977-07-05	Στοκχόλμη, Σουηδία[3]
13.08,4	Χένρυ Ρόνο  Κένυα	1978-04-08	Μπέρκλυ, ΗΠΑ[3]
13.06,20	Χένρυ Ρόνο  Κένυα	1981-09-13	Κνάρβικ, Νορβηγία[3]
13.00,41	Ντέιβιντ Μούρκροφτ Ηνωμένο Βασίλειο	1982-07-07	Όσλο, Νορβηγία[3]
13.00,40	Σαΐντ Αουίτα  Μαρόκο	1985-07-22	Όσλο, Νορβηγία[3]
12.58,39	Σαΐντ Αουίτα  Μαρόκο	1987-07-27	Ρώμη, Ιταλία[3]
12.56,96	Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ  Αιθιοπία	1994-06-04	Χένγκελο, Ολλανδία[3]
12.55,30	Μόζες Κιπτανούι  Κένυα	1995-06-08	Ρώμη, Ιταλία[3]
12.44,39	Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ  Αιθιοπία	1995-08-16	Ζυρίχη, Ελβετία[3]
12.41,86	Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ  Αιθιοπία	1997-08-13	Ζυρίχη, Ελβετία[3]
12.39,74	Ντάνιελ Κόμεν  Κένυα	1997-08-22	Βρυξέλλες, Βέλγιο[3]
12.39,36	Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ  Αιθιοπία	1998-06-13	Ελσίνκι, Φινλανδία[3]
12.37,35	Κενενίσα Μπεκέλε  Αιθιοπία	2004-05-31	Χένγκελο, Ολλανδία[3]

Στον κλειστό στίβο, η παγκόσμια επίδοση είναι 12.49,60 από τις 20 Φεβρουαρίου 2004 και ανήκει επίσης στον Κενενίσα Μπεκέλε. Σημειώθηκε στο Μπέρμιγχαμ.
Γυναίκες

Η εξέλιξη του παγκόσμιου ρεκόρ στα 5000 μέτρα γυναικών φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα. Περιλαμβάνονται και οι βεβαιωμένες επιδόσεις πριν το 1981.

Χρόνος (λ.δ)	Αθλητής και εθνικότητα	Ημερομηνία	Τόπος αγώνα
16.17,4	Πάολα Πίνι Ιταλία	1969-05-11	Φόρμια, Ιταλία
15.53,6	Πάολα Πίνι Ιταλία	1969-09-02	Μιλάνο, Ιταλία
15.41,4	Νατάλια Μαρασέσκου  Ρουμανία	1977-03-16	Οράντεα, Ρουμανία
15.37,0	Τζάνις Μέριλ  ΗΠΑ	1977-07-11	Μάιντς, Γερμανία
15.35,52	Κάθυ Μιλς  ΗΠΑ	1978-05-26	Νόξβιλ, ΗΠΑ
15.33,8	Τζάνις Μέριλ  ΗΠΑ	1979-05-19	Ντέραμ, ΗΠΑ
15.30,6	Τζάνις Μέριλ  ΗΠΑ	1980-03-22	Στάνφορντ, ΗΠΑ
15.28,43	Ίνγκριντ Κρίστιανσεν  Νορβηγία	1981-07-11	Όσλο, Νορβηγία
15.24,6	Γιέλενα Σιπατόβα  ΕΣΣΔ	1981-09-06	Ποντόλσκ, Σοβιετική Ένωση
15.14,51	Πώλα Φατζ Ηνωμένο Βασίλειο	1981-09-13	Κνάρβικ, Νορβηγία[4]
15.13,22	Ανν Ωντέιν  Νέα Ζηλανδία	1982-03-17	Ώκλαντ, Νέα Ζηλανδία[4]
15.08,26	Μαίρυ Ντέκερ  ΗΠΑ	1982-07-05	Γιουτζήν, ΗΠΑ[4]
14.58,89	Ίνγκριντ Κρίστιανσεν  Νορβηγία	1984-06-28	Όσλο, Νορβηγία[4]
14.48,07	Ζόλα Μπαντ Ηνωμένο Βασίλειο	1985-08-26	Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο[4]
14.37,33	Ίνγκριντ Κρίστιανσεν  Νορβηγία	1986-08-05	Στοκχόλμη, Σουηδία[4]
14.36,45	Φερνάντα Ριμπέιρου Πορτογαλία	1995-07-22	Έχτελ-Έκσελ, Βέλγιο[4]
14.31,27	Ντονγκ Γιανμέι  Κίνα	1997-10-21	Σαγκάη, Κίνα[4]
14.28,09	Τζιάνγκ Μπο  Κίνα	1997-10-23	Σαγκάη, Κίνα[4]
14.24,68	Ελβάν Αμπεϋλεγκέσε  Τουρκία	2004-06-11	Μπέργκεν, Νορβηγία[4]
14.24,53	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία	2006-06-03	Νέα Υόρκη, ΗΠΑ[4]
14.16,63	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία	2007-06-15	Όσλο, Νορβηγία[4]
14.11,15	Τιρουνές Ντιμπάμπα  Αιθιοπία	2008-06-06	Όσλο, Νορβηγία[4]

Η Ζόλα Μπαντ, έχοντας ακόμα τη νοτιοαφρικανική υπηκοότητα, έτρεξε τη διαδρομή σε 15.01,83 το 1984, λίγο πριν το ρεκόρ της Κρίστιανσεν, αλλά η επίδοσή της δεν αναγνωρίσθηκε.

Στον κλειστό στίβο, η παγκόσμια επίδοση είναι 14.18,86 από τις 19 Φεβρουαρίου 2015 και ανήκει στην Γκενζεμπέ Ντιμπάμπα (Αιθιοπία). Σημειώθηκε στη Στοκχόλμη.
Ρεκόρ ηπείρων και εθνικά (ανοικτού στίβου)
Ανδρών

Πανευρωπαϊκό ρεκόρ: 12.49,71 Μοχάμεντ Μουρχίτ (Βέλγιο), 25 Αυγ. 2000 στις Βρυξέλλες
Παναμερικανικό ρεκόρ: 12.53,60 Μπέρναρντ Λάγκατ (ΗΠΑ), 22 Ιουλ. 2011 στο Μονακό
Πανασιατικό ρεκόρ: 12.51,96 Άλμπερτ Κιμπίτσι Ροπ (Μπρουνέι), 19 Ιουλ. 2013 στο Μονακό
Το παναφρικανικό ταυτίζεται σήμερα με το παγκόσμιο ρεκόρ.

Πανελλήνιο ρεκόρ: 13.28,59 Παναγιώτης Παπούλιας, 11 Ιουνίου 1995 στο Τούρκου

Γυναικών

Πανευρωπαϊκό ρεκόρ: 14.23,75 Λίλια Σόμπουχοβα (Ρωσία), 19 Ιουλ. 2008 στο Καζάν
Παναμερικανικό ρεκόρ: 14.38,92 Σάνον Ρόουμπερυ (ΗΠΑ), 9 Σεπτ. 2016 στις Βρυξέλλες
Πανασιατικό ρεκόρ: 14.28,09 Τζιάνγκ Μπο (Μπρουνέι), 23 Οκτ. 1997 στη Σαγκάη
Το παναφρικανικό ταυτίζεται σήμερα με το παγκόσμιο ρεκόρ.

Πανελλήνιο ρεκόρ: 15.04,03 Μαρία Πρωτόπαπα, 25 Αυγούστου 2006 στις Βρυξέλλες

Ρεκόρ αγώνων
Ανδρών

Ολυμπιακών Αγώνων («ολυμπιακό ρεκόρ»): 12.57,82 Κενενίσα Μπεκέλε (Αιθιοπία), Πεκίνο 2008
Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Στίβου: 12.52,79 Ελιούντ Κίπτσογκε (Κένυα), Παρίσι 2003

Γυναικών

Ολυμπιακών Αγώνων («ολυμπιακό ρεκόρ»): 14.26,17 Βίβιαν Τσερουιγιότ (Κένυα), Ρίο ντε Τζανέιρο 2016
Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Στίβου: 14.26,83 Αλμάζ Αγιάνα (Αιθιοπία), Πεκίνο 2015

Ολυμπιονίκες του αγωνίσματος

Ο πρώτος χρυσός ολυμπιονίκης μετά την καθιέρωση του αγωνίσματος των 5000 μέτρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες ήταν ο Φινλανδός Χάνες Κόλεμαϊνεν το 1912, ενώ στις γυναίκες η Κινέζα Γουάνγκ Τσουνσγία το 1996. Σημερινοί ολυμπιονίκες (το 2016) είναι ο Σομαλοβρετανός Μο Φάρα στους άνδρες και η Κενυάτισσα Βίβιαν Τσερουιγιότ στις γυναίκες. Για πλήρη κατάλογο και άλλες σχετικές πληροφορίες, δείτε το ιδιαίτερο λήμμα: 5000 μέτρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Τα μετάλλια στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου
Άνδρες

Διοργάνωση	Χρυσό	Αργυρό	Χάλκινο
Ελσίνκι 1983	Ημόν Κόχλαν  Ιρλανδία	Βέρνερ Σιλντάουερ  Ανατολική Γερμανία	Μάρτι Βάινιο  Φινλανδία
Ρώμη 1987	Σαΐντ Αουίτα  Μαρόκο	Ντομίνγκους Κάστρου Πορτογαλία	Τζακ Μπάκνερ Ηνωμένο Βασίλειο
Τόκιο 1991	Γιόμπες Οντιέκι  Κένυα	Φίτα Μπαγίσα  Αιθιοπία	Μπραχίμ Μπουταγιέμπ  Μαρόκο
Στουτγάρδη 1993	Ισμαέλ Κιρούι  Κένυα	Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ  Αιθιοπία	Φίτα Μπαγίσα  Αιθιοπία
Γκέτεμποργκ 1995	Ισμαέλ Κιρούι  Κένυα	Χαλίντ Μπουλαμί  Μαρόκο	Σεμ Κορόρια  Κένυα
Αθήνα 1997	Ντάνιελ Κόμεν  Κένυα	Χαλίντ Μπουλαμί  Μαρόκο	Τομ Νυαρίκι  Κένυα
Σεβίλλη 1999	Σαλάχ Ισού  Μαρόκο	Μπέντζαμιν Λίμο  Κένυα	Μοχάμεντ Μουρχίτ Βέλγιο
Έντμοντον 2001	Ρίτσαρντ Λίμο  Κένυα	Μίλιον Βόλντε  Αιθιοπία	Τζων Κιμπόβεν  Κένυα
Σαιν-Ντενί 2003	Ελιούντ Κίπτσογκε  Κένυα	Χισάμ Ελ Γκερούζ  Μαρόκο	Κενενίσα Μπεκέλε  Αιθιοπία
Ελσίνκι 2005	Μπέντζαμιν Λίμο  Κένυα	Σιλέσι Σιχίνε  Αιθιοπία	Κραιγκ Μότραμ Αυστραλία
Οσάκα 2007	Μπέρναρντ Λάγκατ  ΗΠΑ	Ελιούντ Κίπτσογκε  Κένυα	Μόζες Κιπσίρο  Ουγκάντα
Βερολίνο 2009	Κενενίσα Μπεκέλε  Αιθιοπία	Μπέρναρντ Λάγκατ  ΗΠΑ	Τζέιμς Κουάλια Σκουρούι  Κατάρ
Νταεγκού 2011	Μο Φάρα Ηνωμένο Βασίλειο	Μπέρναρντ Λάγκατ  ΗΠΑ	Ντεγιέν Γκεμπρεμεσκέλ  Αιθιοπία
Μόσχα 2013	Μο Φάρα Ηνωμένο Βασίλειο	Χάγκος Γκεμπριγουέτ  Αιθιοπία	Ισιά Κοέτς  Κένυα
Πεκίνο 2015	Μο Φάρα Ηνωμένο Βασίλειο	Κάλεμπ Νντίκου  Κένυα	Χάγκος Γκεμπριγουέτ  Αιθιοπία
Λονδίνο 2017	Μουκτάρ Εντρίς  Αιθιοπία	Μο Φάρα Ηνωμένο Βασίλειο	Πωλ Τσελίμο  ΗΠΑ

Γυναίκες

Διοργάνωση	Χρυσό	Αργυρό	Χάλκινο
Γκέτεμποργκ 1995	Σόνια Ο Σάλιβαν  Ιρλανδία	Φερνάντα Ριμπέιρου Πορτογαλία	Ζαχρά Ουαζίζ  Μαρόκο
Αθήνα 1997	Γκαμπριέλα Σάμπο  Ρουμανία	Ρομπέρτα Μπρούνετ Ιταλία	Φερνάντα Ριμπέιρου Πορτογαλία
Σεβίλλη 1999	Γκαμπριέλα Σάμπο  Ρουμανία	Ζαχρά Ουαζίζ  Μαρόκο	Αγιελέχ Βορκού  Αιθιοπία
Έντμοντον 2001	Όλγα Γιεγκόροβα Ρωσία	Μάρτα Ντομίνγκεθ  Ισπανία	Αγιελέχ Βορκού  Αιθιοπία
Σαιν-Ντενί 2003	Τιρουνές Ντιμπάμπα  Αιθιοπία	Μάρτα Ντομίνγκεθ  Ισπανία	Ήντιθ Μασάι  Κένυα
Ελσίνκι 2005	Τιρουνές Ντιμπάμπα  Αιθιοπία	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία	Ετζεγκαγιέχου Ντιμπάμπα  Αιθιοπία
Οσάκα 2007	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία	Βίβιαν Τσέρουιγιοτ  Κένυα	Πρισκά Τσερόνο  Κένυα
Βερολίνο 2009	Βίβιαν Τσέρουιγιοτ  Κένυα	Σύλβια Κίμπετ  Κένυα	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία
Νταεγκού 2011	Βίβιαν Τσέρουιγιοτ  Κένυα	Σύλβια Κίμπετ  Κένυα	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία
Μόσχα 2013	Μεσερέτ Ντεφάρ  Αιθιοπία	Μέρσυ Τσερόνο  Κένυα	Αλμάζ Αγιάνα  Αιθιοπία
Πεκίνο 2015	Αλμάζ Αγιάνα  Αιθιοπία	Σενμπερέ Τεφερί  Αιθιοπία	Γκενζεμπέ Ντιμπάμπα  Αιθιοπία
Λονδίνο 2017	Χέλεν Ομπίρι  Κένυα	Αλμάζ Αγιάνα  Αιθιοπία	Σιφάν Χασάν Ολλανδία

Παραπομπές

«– 5000 Metre Records – Outdoor». Iaaf.org. Ανακτήθηκε στις 2013-07-25.
«– 5000 Metre Records – Indoor». Iaaf.org. Ανακτήθηκε στις 2013-07-25.
«12th IAAF World Championships In Athletics: IAAF Statistics Handbook. Βερολίνο 2009» (PDF). Monte Carlo: IAAF Media & Public Relations Department. 2009. σελίδες Pages 546, 551. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2009.
«12th IAAF World Championships In Athletics: IAAF Statistics Handbook. Βερολίνο 2009» (PDF). Monte Carlo: IAAF Media & Public Relations Department. 2009. σελίδες Pages 546, 643. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2009.

Main > Women, 5000 m > World Records Progression. Brinkster Track and Field. Ανακτήθηκε στις 2014-01-18.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Κατάλογος ρεκόρ των 5000 m σε XML από την IAAF
Καλύτεροι χρόνοι όλων των εποχών από βετεράνους αθλητές
Καλύτεροι χρόνοι όλων των εποχών από βετεράνες αθλήτριες