Δισκοβολία

Η δισκοβολία είναι ένα από τα αγωνίσματα ρίψεων του στίβου.

Ιστορία

Η δισκοβολία ήταν ένα αγαπητό αγώνισμα για τους Αρχαίους Έλληνες, γεγονός που φαίνεται και από την τέχνη τους. Κατά την ελληνική παράδοση αυτός που εφηύρε τη δισκοβολία ήταν ο Περσέας, ο οποίος κατά τη συμμετοχή του σε επιτάφιους αγώνες, έριξε το δίσκο και σκότωσε άθελά του, τον παππού του Ακρίσιο.[1] Ο Απόλλωνας, επίσης, σε αγώνισμα δισκοβολίας σκοτώνει το φίλο του Υάκινθο. Γενικά, λόγω της φύσης του, ο δίσκος από τους προϊστορικούς χρόνους συνδέεται με πολλά θανατηφόρα ατυχήματα. Επίσημα, ωστόσο, η δισκοβολία περιγράφεται στην Οδύσσεια και στην Ιλιάδα του Ομήρου.[2]
Ο Δίσκος στην Αρχαιότητα
Ο Δισκοβόλος, αντίγραφο στο Βοτανικό Κήπο της Κοπεγχάγης στη Δανία

Η λέξη δίσκος από την αρχή δε σήμαινε τίποτε άλλο από ένα βαρύ αντικείμενο από πέτρα ή μέταλλο, το οποίο θα μπορούσε να ρίξει κάποιος, με σκοπό να αποδείξει τη δύναμή του και κατά συνέπεια την υπεροχή του στο είδος αυτού του αθλήματος. Ο δίσκος που έριξε ο Οδυσσέας στη χώρα των Φαιάκων, σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν από πέτρα, μια ένδειξη ότι ο πέτρινος δίσκος προηγήθηκε χρονικά του μετάλλινου. Ο δίσκος από πέτρα δεν αντικαταστάθηκε τόσο γρήγορα, όσο θα νόμιζε κανείς, δεδομένου ότι απεικονίζεται στην τέχνη του έκτου π.Χ. αιώνα. Ίσως μέχρι τότε να τον χρησιμοποιούσαν συγχρόνως με το μετάλλινο, οπότε και αντικαταστάθηκε από αυτόν. Σε αρχαιολογικές ανασκαφές βρέθηκαν αρκετοί δίσκοι των οποίων η διάμετρος ποικίλει από 16 έως 35 εκατοστά και το βάρος τους από 1.245 έως 6.400 γραμμάρια.[3] Μη γνωρίζοντας το πραγματικό βάρος του δίσκου που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι αθλητές, είναι πολύ δύσκολο να υπολογίσουμε τις επιδόσεις τους στο αγώνισμα αυτό.[4] Οι αρχαίοι συνήθιζαν την επιφάνεια του δίσκου να την διακοσμούν με αθλητικές παραστάσεις, με ζώα, με πτηνά. Επίσης έγραφαν ωδές, συμφωνίες, συνθήκες, εκεχειρίες, επιγραφές γενικά, αφού αποτελούσε ενα αθλητικό όργανο και συγχρόνως ανάθημα στο Θεό.[5]
Βαλβίδα ρίψης

Η βαλβίδα που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι δισκοβόλοι είχε σχήμα παραλληλόγραμμου το οποίο ήταν ανοιχτό από πίσω, δηλαδή από εκεί που έμπαινε ο αθλητής. Οι γραμμές του παραλληλόγραμμου φαίνεται ότι δεν απείχαν πολύ η μία από την άλλη και χωρούσαν ίσα ίσα έναν αθλητή κατά τη διάρκεια της ρίψης. Έτσι ο αθλητής ήταν αναγκασμένος να ρίξει το δίσκο χωρίς να πατήσει τις γραμμές αυτές, πραγματοποιώντας τη ρίψη κατά μήκος περίπου του κεντρικού άξονα του σταδίου, αποφεύγοντας έτσι να τραυματίσει θεατές των αγώνων, καθώς τα αρχαία στάδια ήταν πιο στενά από τα σημερινά.[6]
Διεξαγωγή του αγωνίσματος στην αρχαιότητα

Μετά από χρόνια έρευνας και μελέτης δεν γνωρίζουμε αν οι αρχαίοι δισκοβόλοι έριχναν το δίσκο με τις γνωστές περιστροφές που πραγματοποιούν οι σημερινοί αθλητές του αγωνίσματος με σκοπό να επιτύχουν μεγαλύτερες επιδόσεις. Πιστεύεται ότι έριχναν το δίσκο με ρυθμικές και φυσικές κινήσεις σύμφωνα με τους ανατομικούς όρους του ανθρώπινου σώματος. Νικητής στο αγώνισμα τις δισκοβολίας ανακηρυσσόταν εκείνος ο δισκοβόλος που έριχνε σε μεγαλύτερη απόσταση το δίσκο. Δεν είναι γνωστό πόσες προσπάθειες-δισκιές έριχνε ο κάθε ρίπτης προκειμένου να γίνει η τελική κρίση μεταξύ των δισκοβόλων. Πιθανόν να έριχναν από τρεις βολές γενικά στις ρίψεις λόγω της ιερότητας του αριθμού 3.[5] Το σημείο της πτώσεως του δίσκου σημειωνόταν με γραμμή ή με κάποιο αντικείμενο και λεγόταν «πτώσεις, ίχνος, σήμα, τέρμα».[5] Τοποθετούσαν ένα ξύλινο αιχμηρό πασσαλίσκο. Έτσι η μέτρηση της επίδοσης του αθλητή στη ρίψη άρχιζε από τη βαλβίδα και τελείωνε στο σημείο τοποθέτησης του πασσαλίσκου.[4]
Ο δισκοβόλος του Μύρωνα

Η δισκοβολία ήταν ένα αγώνισμα που απαιτούσε ρυθμό, ακρίβεια και δύναμη. Το αντιπροσωπευτικότερο έργο τέχνης που αναπαριστά τη δισκοβολία θεωρείται ο δισκοβόλος του Μύρωνα. Αντίγραφο του πρωτότυπου έργου του 450 π.χ εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και ρωμαϊκά μαρμάρινα αντίγραφα στο Βρετανικό Μουσείο και στο Εθνικό Μουσείο της Ρώμης. Το άγαλμα πιθανότατα απεικονίζει μια φευγαλέα στιγμή της δισκοβολίας μάλλον μια στιγμή ανάμεσα στην τελευταία αιώρηση από πίσω προς τα εμπρός. Η στάση είναι στιγμιαία και προηγείται της τελικής ρίψης του δίσκου.[7]
Βασικοί κανονισμοί της δισκοβολίας

Ο αθλητής πρέπει να πετάξει το δίσκο όσο πιο μακριά μπορεί, μέσα στον τομέα ρίψης, χωρίς να πατήσει έξω από τη βαλβίδα. Αφού ακουμπήσει ο δίσκος στο έδαφος θα πρέπει να βγει από το πίσω μέρος της βαλβίδας.
Πότε είναι άκυρος ένας αθλητής

Όταν ακουμπήσει με οποιοδήποτε μέρος του σώματός του επάνω ή έξω από τη στεφάνη της βαλβίδας σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειάς του.
Όταν εγκαταλείψει τη βαλβίδα πριν ο δίσκος πέσει στο έδαφος.
Όταν ο δίσκος πέσει έξω από τον τομέα ρίψης.
Αν δεν αποχωρήσει από το πίσω ήμισυ της βαλβίδας.
Αν δεν αρχίσει την προσπάθεια του μέσα από τη βαλβίδα από όρθια και ακίνητη στάση.
Αν ο δίσκος ξεφύγει από τα χέρια του και πέσει στο έδαφος κατά τη διάρκεια της προσπάθειας του.
Αν περάσει ο καθορισμένος χρόνος των 60", χωρίς να έχει αρχίσει την προσπάθεια του.[8]

Το βάρος του Δίσκου
Δισκος Βάρος Διάμετρος Πάχος στο κέντρο
ανδρών: 2 χλγ 219-221 χιλ 45 χιλ
γυναικών: 1 χλγ 180-182 χιλ 37-30 χιλ
Τεχνική ρίψης

Στη δισκοβολία ο αθλητής κάνει μία και μισή περιστροφή μέσα στην κυκλική βαλβίδα και απελευθερώνει το δίσκο, δίνοντας ταυτόχρονα με το δείκτη στροφές στο δίσκο καθώς τον αφήνει. Για να ξεκινήσει η περιστροφή, ο δισκοβόλος κάνει μία ή δύο αιωρήσεις για να αποκτήσει ρυθμό και να φέρει το δίσκο πίσω από το σώμα του.[9]
Σημαντικές Ελληνίδες αθλήτριες της δισκοβολίας

Flag of Greece.svg Βόγγολη Κατερίνα 3η θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου, 2003 στο Παρίσι
Flag of Greece.svg Κελεσίδου Αναστασία κατέκτησε αργυρό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς αγώνες του Συδνευ με βολή στα 65,71μ. και στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004, με βολή στα 66,68μ.

Κάτοχοι των παγκόσμιων ρεκόρ στη δισκοβολία

• Gabriele Reinch παγκόσμιο ρεκόρ με βολή 76,80μ., 9 Ιουλίου 1988
• Jürgen Schult παγκόσμιο ρεκόρ με βολή 74,08μ. 1986

Η δισκοβολία είναι πολύ σημαντικό άθλημα!!!!!
Παραπομπές

Ιωάννης Μουρατίδης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αρχαίου Κόσμου (Θεσσαλονίκη 2009), σελ. 252, ISBN 978-960-7924-05-6
Θωμάς Γιαννάκης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής (Αθήνα 1998), σελ.159
Ιωάννης Μουρατίδης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αρχαίου Κόσμου (Θεσσαλονίκη 2009), σελ. 253, ISBN 978-960-7924-05-6
Ιωάννης Μουρατίδης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αρχαίου Κόσμου (Θεσσαλονίκη 2009), ISBN 978-960-7924-05-6
Θωμάς Γιαννάκης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής (Αθήνα 1998)
Ιωάννης Μουρατίδης, Ιστορία Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Αρχαίου Κόσμου (Θεσσαλονίκη 2009), σελ. 256, ISBN 978-960-7924-05-6
Ευάγγελος Αλμπανίδης, Ιστορία της Άθλησης στον Αρχαίο Ελληνικό Κόσμο (Εκδόσεις SALTO 2004), ISBN 960-278-119-x
Καντζίδης Δ. Παπαϊακώβου Γ., Κλασικός αθλητισμός για το σχολείο και το σύλλογο, (Θεσσαλονίκη 2006), ISBN 960-631-705-6
Θεοδωράκης Ι., Τζιαμούρτας Α., Νάτσης Π., Κοσμίδου Ε., Φυσική Αγωγή Α', Β', Γ' Γυμνασίου σελ.57, ΥΠΕΠΘ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ISBN 960-06-1914-X