Το ποδοσφαιρικό τμήμα της Μπαρτσελόνα (FC Barcelona, ισπανικά: Barcelona προφέρεται: [barθeˈlona] –από τους σεσεϊστές προφέρεται: [barseˈlona], καταλανικά: Barcelona προφέρεται: [bərsəˈɫonə] ( ακούστε)), ή απλά Μπάρσα (Barça προφέρεται: [ˈbar.sə]) είναι ισπανική ποδοσφαιρική ομάδα με έδρα τη Βαρκελώνη της Καταλωνίας και έτος ίδρυσης το 1899, η οποία αγωνίζεται στην Πριμέρα Ντιβισιόν.
Η Μπάρσα βρίσκεται στη δεύτερη θέση όσον αφορά τη συγκομιδή επίσημα αναγνωρισμένων διεθνών τροπαίων μαζί με την αιγυπτιακή Αλ-Αχλί (αμφότερες έχουν από 20 τίτλους), πίσω από τη Ρεάλ Μαδρίτης που έχει 25 και μπροστά από τις Μίλαν και Μπόκα Τζούνιορς που ακολουθούν με 18.[σημ. 1][2] Χρησιμοποιώντας ως έδρα το γήπεδο Καμπ Νου, το οποίο αντικατέστησε το 1957 το Καμπ ντε Λες Κορτς, οι επονομαζόμενοι «Μπλαουγκράνας» (Blaugranas)[σημ. 2] έχουν κατακτήσει συνολικά 26 Πρωταθλήματα, 30 Κύπελλα Ισπανίας, 13 Σούπερ Καπ Ισπανίας, 5 Τσάμπιονς Λιγκ, 5 Ευρωπαϊκά Σούπερ Καπ, 4 Κύπελλα Κυπελλούχων, 3 Κύπελλα Εκθέσεων[σημ. 3] και 3 Παγκόσμια Κύπελλα Συλλόγων.
Λόγω της ιστορίας της η Μπαρτσελόνα έχει καταστεί ένας εκ των σημαντικότερων εκπροσώπων της Καταλωνίας και του Kαταλανισμού,[3] ρόλος σφυρηλατημένος στα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας του Φράνκο ως απαρέγκλιτη πολιτική και κοινωνική δέσμευση που τονίζεται από το σύνθημα του συλλόγου "més que un club".[σημ. 4] Η ομάδα διαθέτει επίσης σημαντικό αριθμό υποστηρικτών ανά την χώρα, αλλά και εκτός Ισπανίας. Η Μπαρτσελόνα δεν σταμάτησε ποτέ να αποτελεί σημείο αναφοράς για τους διανοούμενους της Αριστεράς ως σύμβολο αμφισβήτησης του αυταρχισμού και υπεράσπισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων.[5] Έχει μακρόχρονη αντιπαλότητα με την Ρεάλ Μαδρίτης, την ομάδα της πρωτεύουσας και κατά πολλούς κύριου εκφραστή του ισπανικού κατεστημένου.[6] Οι μεταξύ τους αναμετρήσεις, γνωστές ως «Ελ Κλάσικο» (El Clásico), συχνότατα καθορίζουν την κατάληξη του πρωταθλήματος της χώρας τους. Ταυτόχρονα, οι δύο αυτές ομάδες είναι, μαζί με την Αθλέτικ Μπιλμπάο, οι μοναδικές που έχουν συμμετάσχει σε όλες τις σεζόν της Πριμέρα Ντιβισιόν από την ίδρυσή της.
Πρόεδρος του συλλόγου είναι ο Ζοζέπ Μαρία Μπερτομέου, από τις 23 Ιανουαρίου 2014[7] παίρνοντας τη θέση του Σάντρο Ροσέλ. Προπονητής της είναι ο Ερνέστο Βαλβέρδε Προηγούμενος προπονητής ήταν ο Χεράρδο Μαρτίνο, ο οποίος αντικατέστησε τον Τίτο Βιλανόβα, πρώην βοηθό του Ζοζέπ Γκουαρδιόλα. Ο τελευταίος, στο διάστημα των τεσσάρων ετών παρουσίας του στον πάγκο της ομάδας είχε μεγάλες επιτυχίες με αποκορύφωμα το Sextete του 2009, δηλαδή την κατάκτηση όλων των τροπαίων (εγχώριο πρωτάθλημα, εγχώριο κύπελλο, εγχώριο Σούπερ Καπ, Τσάμπιονς Λιγκ, Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ, Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων) που μπορεί μια ευρωπαϊκή ομάδα να διεκδικήσει στη διάρκεια μιας ημερολογιακής χρονιάς, γεγονός που αποτελεί ρεκόρ.[8]
Ιστορία
Στις 22 Οκτωβρίου του 1899 ο Ζοάν Γκαμπέρ (Χάνς Γκάμπερ)τοποθετηθεί μια διαφήμιση στο Λος Deportes δηλώνοντας την επιθυμία του να σχηματίσει μια ποδοσφαιρική ομάδα. Μια θετική απάντηση οδήγησε σε μια συνάντηση στο Χιμνάσιο Σολέ (Gimnasio Solé) στις 29 Νοεμβρίου. Έντεκα παίκτες ακολούθησαν, ο Βάλτερ Βιλντ (Walter Wild, ο πρώτος διευθυντής του συλλόγου), ο Λουίς Ντόσο, ο Μπερτομέου Τεράδας, ο Ότο Κουνζλ, ο Ότο Μάιερ, ο Ενρίκ Ντουκάλ, ο Περέ Καμπότ, ο Κάρλες Πουγιόλ, ο Ζοζέπ Λομπέτ, ο Τζον Πάρσονς και ο Ουίλιαμ Πάρσονς, οπότε και ιδρύθηκε η Φουτ-Μπολ Κλουμπ Μπαρσαλόνα (Foot-Ball Club Barcelona).[9]
Η Μπαρτσελόνα είχε ένα επιτυχημένο ξεκίνημα στα περιφερειακά και εθνικά κύπελλα, ενώ μετείχε στο Πρωτάθλημα της Καταλωνίας (Campionat de Catalunya) και στο Κόπα ντελ Ρέι (Copa del Rey), χάνοντας με 1–2 από την Μπισκάγια στον τελικό.[10] Ο Ζοάν Γκαμπέρ έγινε πρόεδρος του συλλόγου το 1908, βρίσκοντας την ομάδα με οικονομικά προβλήματα καθώς είχε να κατακτήσει το Πρωτάθλημα Καταλονίας από το 1905. Ο πρόεδρος του συλλόγου, σε πέντε διαφορετικές περιπτώσεις μεταξύ 1908 και 1925, πέρασε 25 χρόνια συνολικά στο τιμόνι. Ένα από τα κύρια επιτεύγματα του ήταν ότι κατάφερε ώστε η Μπάρσα ν' αποκτήσει το δικό της γήπεδο και να δημιουργηθούν έτσι σταθερά έσοδα.[11]
Στις 14 Μαρτίου του 1909 η ομάδα μετακόμισε στο Καμπ ντε λα Ιντούστρια (Camp de la Indústria), ένα γήπεδο με χωρητικότητα 8.000 θεατών. Για να γιορτάσει το νέο περιβάλλον του, ο σύλλογος πραγματοποίησε διαγωνισμό λογότυπου για το επόμενο έτος. Ο Κάρλες Κομαμάλα (Carles Comamala) κέρδισε το διαγωνισμό, καθώς και η πρότασή του έγινε το έμβλημα που ο σύλλογος εξακολουθεί να χρησιμοποιεί - με κάποιες μικρές αλλαγές - έως και σήμερα.[12]
Έμβλημα και χρώματα
Το αρχικό έμβλημα του συλλόγου αποτελούνταν από το σύμβολο της Βαρκελώνης, περιτριγυρισμένο από δύο κλαδιά δάφνης και φοίνικα, ενώ στην κορυφή βρισκόταν το στέμμα της Αραγωνίας, πάνω από το οποίο υπήρχε μια νυχτερίδα. Το 1910 ο σύλλογος πραγματοποίησε ένα διαγωνισμό μεταξύ των μελών του, για το ποιος θα σχεδιάσει το καλύτερο έμβλημα. Νικητής αναδείχθηκε ο Κάρλες Κομαμάλα (Carles Comamala), ο οποίος αγωνιζόταν στο σύλλογο. Η πρόταση του Κομαμάλα έγινε το έμβλημα που χρησιμοποιεί ο σύλλογος μέχρι και σήμερα, με κάποιες μικρές παραλλαγές. Επί διακυβέρνησης του Φράνκο, τα αρχικά «F. C. B.» αντικαταστάθηκαν από τα αντίστοιχα «C. F. B.» σύμφωνα με τη νέα καστιλιάνικη ονομασία του συλλόγου. Τα αρχικά «F. C. B.» επανήλθαν με την πτώση του καθεστώτος Φράνκο. Το 2002, το έμβλημα εκσυγχρονίστηκε από το σχεδιαστή Κλαρέτ Σεραχίμα (Claret Serrahima), ο οποίος αφαίρεσε τις δύο από τις τρεις γωνίες στο πλάι και στο κάτω μέρος του εμβλήματος και τις τελείες ανάμεσα στα αρχικά F, C και Β.[13] Το σύγχρονο έμβλημα αποτελείται από το Σταυρό του Αγίου Γεωργίου στην επάνω αριστερή γωνία, με τα χρώματα της Βαρκελώνης και της Καταλωνίας δίπλα του, όπως και τα χρώματα της ομάδας στο κάτω μέρος,[12] τα οποία πλαισιώνουν μία μπάλα παλαιότερης εποχής.
1899-1906.
1910-1920.
1920-1936.
1936-1941.
1941-1949.
1949-1960.
1960-1974.
1974-1975.
1975-2002.
Από το 2002.
Τα σημερινά χρώματα του συλλόγου, το μπλε και το κόκκινο, φορέθηκαν για πρώτη φορά σε αγώνα εναντίον της Ισπάνια το 1900.[14] Αρκετές ανταγωνιστικές θεωρίες έχουν προταθεί για το μπλε και το κόκκινο χρώμα της φανέλας της Μπαρτσελόνα. Ο γιος του πρώτου προέδρου, Άρτουρ Βίτι (Arthur Witty), ισχυρίστηκε ότι ήταν η ιδέα του πατέρα του, καθώς τα χρώματα ήταν ίδια με αυτά της ομάδας της Εμπορικής Σχολής του Τέιλορ (Merchant Taylor's School). Μια άλλη εξήγηση, σύμφωνα με τον συγγραφέα Τόνι Στρούμπελ (Toni Strubell), είναι ότι τα χρώματα ανάγονται στην Πρώτη Δημοκρατία του Ροβεσπιέρου. Στην Καταλονία η κοινή αντίληψη είναι ότι τα χρώματα επιλέχθηκαν από τον Ζοάν Γκαμπέρ (Joan Gamper) και είναι αυτά της ομάδας της γενέτειράς του, ΦΚ Βασιλείας.[15] Τα ποιο συχνά εκτός έδρας χρώματα του συλλόγου είναι το κίτρινο και το πορτοκαλί. Μια εκτός έδρας εμφάνιση με κόκκινες και κίτρινες ρίγες, χρώματα της σημαίας της Καταλωνίας, έχει επίσης χρησιμοποιηθεί.
Πριν από την περίοδο 2011–2012, η Μπαρτσελόνα είχε μια μακρά ιστορία αποστροφής όσον αφορά τις εταιρικές χορηγίες για τις φανέλες με τις οποίες αγωνιζόταν. Στις 14 Ιουλίου του 2006, ο σύλλογος ανακοίνωσε μια πενταετή συμφωνία με τη UNICEF, η οποία περιλαμβάνει το λογότυπο με τη UNICEF στις φανέλες του. Η συμφωνία ήταν ο σύλλογος να δωρίσει 1,5 εκατομμύρια € ετησίως στη UNICEF (0,7 τοις εκατό των κοινών εσόδων της, ίσο με το διεθνή στόχο της ενίσχυσης των Ηνωμένων Εθνών, cf. ODA) μέσω του Ιδρύματος Μπαρτσελόνα (Fundación FC Barcelona).[16]
Το Ίδρυμα Μπαρτσελόνα (Fundación FC Barcelona) είναι ένα σύνολο οντοτήτων που δημιουργήθηκε το 1994, σχετικά με την πρόταση του τότε προέδρου της Οικονομικής Τακτικής Επιτροπής, Χάιμε Γκιλ-Αλούγια (Jaime Gil-Aluja). Η ιδέα ήταν να δημιουργήσει ένα ίδρυμα που θα μπορούσε να προσελκύσει οικονομικές χορηγίες για να υποστηρίξει μια μη-κερδοσκοπική αθλητική εταιρεία.[17] Το 2004, η εταιρεία θα μπορούσε να γίνει ένα από τα 25 "Επίτιμα μέλη", συμβάλλοντας μεταξύ £40.000–60.000 (£54.800–82.300)[18] ανά έτος. Υπάρχουν επίσης 48 συνεργάτες διαθέσιμοι για μια ετήσια συνδρομή των £14.000 (£19.200)[18] και σε απεριόριστο αριθμό «χορηγίες» για το κόστος των £4.000 ανά έτος (£5.500).[18] Είναι ασαφές κατά πόσον τα Επίτιμα Μέλη δεν έχουν λόγο στην πολιτική του συλλόγου, αλλά σύμφωνα με τον συγγραφέα Άντονι Κινγκ (Anthony King), είναι «απίθανο ότι η τιμητική ιδιότητα του μέλους δεν συνεπάγεται τουλάχιστον με κάποια άτυπη επιρροή του συλλόγου».[19]
Η Μπαρτσελόνα έληξε την άρνησή της στις χορηγίες πριν από την έναρξη της περιόδου 2011–12, υπογράφοντας πενταετή συμφωνία €150 εκ. με την Qatar Sports Investments, που σήμαινε ότι η Qatar Foundation[20] θα αποτελούσε χορηγό στη φανέλα του συλλόγου για το διάστημα 2011–2013, οπότε και αντικαταστάθηκε από την Qatar Airways για την περίοδο 2013–14, καθώς η συμφωνία επέτρεπε ώστε ένα εμπορικό λογότυπο χορηγού να αντικαταστήσει το λογότυπο του φιλανθρωπικού ιδρύματος (Qatar Foundation), για δύο χρόνια στη διάρκεια των έξι ετών.[21]
Ιστορικές εμφανίσεις
Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένες ιστορικές εμφανίσεις του συλλόγου.
Κύρια αμφίεση
1899
1911–13
1913–20
1955–58
1991–92
1996–97
1999–2000
2005–06
2010–11
2014–15
2015–16
Εναλλακτική αμφίεση
1899
1911–13
1913–20
1955–58
1991–92
1996–97
1999–2000
2005–06
2009–11
2014–15
2015–16
Χορηγίες
| Περίοδος | Εταιρεία ένδυσης | Κύριος χορηγός |
|---|---|---|
| 1982–1992 | Meyba | — |
| 1992–1998 | Kappa | |
| 1998–2006 | Nike | |
| 2006–2011 | UNICEF | |
| 2011–2013 | Qatar Foundation | |
| 2013–2017 | Qatar Airways | |
| 2017– | Rakuten |
Οικονομικά και ιδιοκτησιακό
Η Μπαρτσελόνα λειτουργεί ως εγγεγραμμένο αθλητικό σωματείο (asociación deportiva).[22] Σε αντίθεση με μια αθλητική ανώνυμη εταιρεία (sociedad anónima deportiva), δεν είναι δυνατόν να αγοραστούν μετοχές του συλλόγου, αλλά μόνο η ιδιότητα του μέλους (socio).[23] Τα μέλη της Μπαρτσελόνα, τα οποία ονομάζονται socis, σχηματίζουν ένα διοικητικό συμβούλιο (junta directiva) που είναι το ανώτατο όργανο του συλλόγου.[24] Το 2010 ο σύλλογος αριθμούσε 170.000 socis.[25]
Ο λογιστικός έλεγχος της Deloitte τον Ιούλιο του 2010 έδειξε ότι η Μπαρτσελόνα είχε καθαρό χρέος 442 εκατομμύρια ευρώ, επί του παρόντος το 58% της καθαρής θέσης, όπως αξιολογήθηκε από το Forbes. Η νέα διοίκηση της Μπαρτσελόνα, η οποία είχε διατάξει τον έλεγχο, απέδωσε την αιτία του χρέους στα «διαρθρωτικά προβλήματα».[26] Εκ νέου προέκυψε ότι ο σύλλογος είχε καταγράψει ζημίες ύψους περίπου 79 εκατομμυρίων ευρώ κατά τη διάρκεια του έτους, παρά την κατάκτηση του ισπανικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου.[27]
Για το 2011, το ακαθάριστο χρέος της Μπαρτσελόνα βρίσκεται περίπου στα 483 εκατομμύρια ευρώ και το καθαρό χρέος είναι στα 364 εκατομμύρια ευρώ.[28] Η Μπαρτσελόνα βρέθηκε να έχει τον υψηλότερο μέσο μισθό για κάθε παίκτη όλων των επαγγελματικών αθλητικών ομάδων στον κόσμο, ακριβώς μπροστά από την αντίπαλό της Ρεάλ Μαδρίτης.[29]
Διακρίσεις
Αν και η ΦΚ Μπαρτσελόνα θεωρείται (από το Μάιο του 2011) ως ο σύλλογος με τους περισσότερους τίτλους στην Ισπανία μπροστά από την Ρεάλ Μαδρίτης[30], ωστόσο, ο συνολικός αριθμός των τίτλων που έχει κατακτήσει ο σύλλογος των Μπλαουγκράνα, παραμένει υπό αμφισβήτηση. Πιο συγκεκριμένα, η αντιπαράθεση αυτή επικεντρώνεται, πρωτίστως, στο σημερινό Κύπελλο Ισπανίας. Δημιουργήθηκε ως θεσμός το 1902, ενώ η RFEF ιδρύθηκε κατά το 1909 ή το 1913, σύμφωνα με διαφορετικές, μεταξύ τους, απόψεις. Έτσι, είναι δυνατό να υπήρξαν μέχρι και δεκατρείς συνολικά διοργανώσεις του θεσμού που πραγματοποιήθηκαν από τοπικές ενώσεις, κάτι που δεν τους καθιστά ως επίσημους τίτλους στην Ισπανία. Η αντιπαράθεση αυτή περιλαμβάνει, επίσης, το Κύπελλο Εκθέσεων[σημ. 5], καθώς η μεν FIFA το αναγνωρίζει ως μείζονα διάκριση, η δε UEFA δεν το θεωρεί ως επίσημη διοργάνωση. Τέλος, η αντιπαράθεση αυτή περιλαμβάνει και τις εκδόσεις του Σούπερ Καπ Ισπανίας που έλαβαν χώρα προ του 1982[31].
Η πρώτη ομάδα στην ιστορία που κατακτά 2 Τρεμπλ: 2009, 2015.
Η τριπλέτα Μέσι - Νεϊμάρ - Σουάρεζ έκαναν επίσης ρεκόρ, σημειώνοντας σε όλες τις διοργανώσεις το 2014-15, 122 γκολ και το 2015-16, 130 γκολ
Εθνικές και διεθνείς διοργανώσεις
Διακρίσεις του συλλόγου σε εθνικές και διεθνείς διοργανώσεις Εθνικές Διοργανώσεις Διεθνείς Διοργανώσεις
Τωρινές διοργανώσεις
Πρωτάθλημα Ισπανίας (26)[32]
Πρωταθλήτρια το 1929, το 1945, 1948, το 1949, το 1952, το 1953, το 1959, το 1960, το 1974, το 1985, το 1991, το 1992, το 1993, το 1994, το 1998, το 1999, το 2005, το 2006, το 2009, το 2010, το 2011, το 2013, το 2015, το 2016, το 2018, και το 2019.
Δευτεραθλήτρια το 1930, το 1946, το 1954, το 1955, το 1956, το 1962, το 1964, το 1967, το 1968, το 1971, το 1973, το 1976, το 1977, το 1978, το 1982, το 1986, το 1987, το 1989, το 1997, το 2000, το 2004, το 2007, το 2012, το 2014 και το 2017.
Κύπελλο Ισπανίας (30)[33]
Νικήτρια το 1910, το 1912, το 1913, το 1920, το 1922, το 1925, το 1926, το 1928, το 1942, το 1951, το 1952, το 1953, το 1957, το 1959, το 1963, το 1968, το 1971, το 1978, το 1981, το 1983, το 1988, το 1990, το 1997, το 1998, το 2009, το 2012, το 2015, το 2016, το 2017 και το 2018.
Φιναλίστ το 1902, το 1919, το 1932, το 1936, το 1954, το 1974, το 1984, το 1986, το 1996, και το 2011.
Σούπερ Καπ Ισπανίας (13) [34]
Νικήτρια το 1983, το 1991, το 1992, το 1994, το 1996, το 2005, το 2006, το 2009, το 2010, το 2011, το 2013, το 2016 και το 2018.
Φιναλίστ το 1985, το 1988, το 1990, το 1993, το 1997, το 1998, το 1999, το 2012 και το 2015.
Παλαιές διοργανώσεις
Λιγκ Καπ Ισπανίας (από το 1983 ως το 1986) (2)[35]
Νικήτρια το 1983 και το 1986.
Κύπελλο Έβα Ντουάρτε (από το 1947 ως το 1953) (3)[34]
Νικήτρια το 1948, το 1952 και το 1953.
Φιναλίστ το 1949 και το 1951.
Κόπα ντε Όρο Αρχεντίνα (από το 1945 ως το 1946) (1)[34]
Νικήτρια το 1945.
Τωρινές διοργανώσεις
Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων (3)[36]
Νικήτρια το 2009[37], το 2011 και το 2015.
Φιναλίστ το 2006.
Τσάμπιονς Λιγκ (5)[38]
Νικήτρια το 1992[39], το 2006[40], το 2009[41], το 2011 και το 2015.
Φιναλίστ το 1961, το 1986 και το 1994.
ΟΥΕΦΑ Σούπερ Καπ (5)
Νικήτρια το 1992, το 1997, το 2009, το 2011 και το 2015.
Φιναλίστ το 1979, το 1982, το 1989 και το 2006.
Παλαιές διοργανώσεις
Διηπειρωτικό Κύπελλο (από το 1960 ως το 2004)
Φιναλίστ το 1992[42].
Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης (από το 1960 ως το 1999) (4)[43]
Νικήτρια το 1979, το 1982, το 1989 και το 1997.
Φιναλίστ το 1969 και το 1991.
Κύπελλο Εκθέσεων (από το 1955 ως το 1971) (3)[44]
Νικήτρια το 1958, το 1960 και το 1966.
Φιναλίστ το 1962.
Λατινικό Κύπελλο (από το 1949 ως το 1957) (2)[45]
Νικήτρια το 1949 και το 1952.
Eυρωπαϊκές αναμετρίσεις
[εμφάνιση]
Καταλανικές διοργανώσεις
Πριν από την ίδρυση του Πρωταθλήματος Ισπανίας το 1928, η Μπάρσα συμμετείχε σε ετήσια βάση στο Πρωτάθλημα Καταλωνίας, του οποίου το Κύπελλο Μακάγια (το οποίο κατέκτησε το 1902) και το Κόπα Μπαρτσελόνα (το οποίο κατέκτησε το 1903) υπήρξαν οι πρόγονοι.[69] Από το 1904 ως το 1940, οι Μπλαουγκράνας κατέκτησαν το πρωτάθλημα συνολικά 21 φορές[70] (1905, 1909, 1910, 1911, 1913, 1916, 1919, 1920, 1921, 1922, 1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1930, 1931, 1932, 1935, 1936 και 1938), με διαφορά καλύτερη επίδοση από τις συνολικά έντεκα κατακτήσεις της Εσπανιόλ Βαρκελώνης.
Το 1984, μια νέα καταλανική διοργάνωση ιδρύθηκε, η Copa Generalitat, η οποία έγινε επιτρεπτή για τα επαγγελματικά σωματεία μονάχα μετά το 1990. Η Μπάρσα την κατέκτησε αρχικώς το 1991 και το 1993, ενώ στη συνέχεια το 2000, το 2004, το 2005 και το 2007, αφού, πρώτα, μετονομάστηκε επισήμως σε Κύπελλο Καταλωνίας[71].
Φιλικά τουρνουά
Η Μπάρσα έχει, επίσης, κατακτήσει αριθμό φιλικών τουρνουά, τα οποία, γενικώς, λαμβάνουν χώρα στην διάρκεια της θερινής προετοιμασίας ενόψει της νέας σεζόν. Σημαντικότερο εξ αυτών είναι το Τρόπαιο Ζοάν Γκαμπέρ, τουρνουά το οποίο ο σύλλογος διοργανώνει σε ετήσια βάση προς τιμήν του ιδρυτή του[72] και το οποίο έχει κατακτήσει συνολικά 35 φορές μεταξύ του 1966 και του 2011. Νωρίτερα, οι Μπλαουγκράνας διοργάνωναν επίσης το Κύπελλο Μαρτίνι Ρόσι, το οποίο κατέκτησαν έξι φορές, το διάστημα μεταξύ 1948 και 1953.
Από ιστορικής άποψης, το πρώτο σημαντικό φιλικό τουρνουά στο οποίο συμμετείχε ο καταλανικός σύλλογος ήταν το Κύπελλο Πυρηναίων, του οποίου κατέκτησε τις τέσσερις πρώτες εκδόσεις που διεξήχθησαν μεταξύ 1910 και 1913[73].
Μεταξύ των σημαντικότερων ισπανικών φιλικών τουρνουά, ο σύλλογος κατέκτησε το Τρόπαιο Ραμόν ντε Καράνσα το 1961, το 1962 και το 2005[74], καθώς και το Τρόπαιο Σεμάνα ντελ Σολ-Θιουδάδ ντε Μαρμπέλα το 1993[75].
Τέλος, σε διεθνές επίπεδο, μπορούν να θεωρηθούν ως σημαντικές οι νίκες στο Pequeña Copa del Mundo το 1957, στο Κύπελλο Μοχάμεντ Ε΄ το 1969, ή πιο πρόσφατα στο Τουρνουά του Άμστερνταμ το 2000, στο Σαϊτάμα Σίτι Καπ το 2005, στο Audi Cup (το οποίο στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Τρόπαιο Φραντς Μπεκενμπάουερ) το 2007 και το 2011.
Ατομικές Διακρίσεις
| Καλύτεροι παίκτες | Καλύτεροι σκόρερ | Καλύτεροι τερματοφύλακες |
|---|---|---|
|
|
|
Παίκτες
Τρέχουσα σύνθεση
Τελευταία ενημέρωση: 31 Ιανουαρίου 2019[82]
Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.
|
|
Δανεικοί σε άλλες ομάδες
Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.
|
|
Πρώην σημαντικοί παίκτες
Μερικοί σημαντικοί παίκτες που έχουν περάσει από την ομάδα είναι:
Στανισλάου Μπασόρα
Κάρλες Ρεσάκ
Άντονι Τόρρες
Γιόχαν Κρόιφ
Μπερντ Σούστερ
Ντιέγκο Μαραντόνα
Ρόναλντ Κούμαν
Ζοζέπ Γκουαρδιόλα
Χρίστο Στόιτσκοφ
Ρομάριο ντε Σόουζα
Ρονάλντο
Ριβάλντο
Ροναλντίνιο
Λιονέλ Μέσσι
Νταβίδ Βίγια
Αντρές Ινιέστα
Τσάβι Ερνάντεθ
Πέδρο Ροδρίγκεθ
Ζόρδι Άλμπα
Κάρλες Πουγιόλ
Ζεράρ Πικέ
Ντάνιελ Άλβες
Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς
Νεϊμάρ ντα Σίλβα Σάντος Τζούνιορ
Προπονητές
Ο πρώτος προπονητής που ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της ΦΚ Μπαρτσελόνα ήταν ο Άγγλος Τζον Μπάροου, ο οποίος προσελήφθη το 1917 και αντικαταστάθηκε, έπειτα από μόλις τέσσερις μήνες παρουσίας στον πάγκο της ομάδας, από τον συμπατριώτη του Τζακ Γκρίνγουελ, ο οποίος παρέμεινε στην θέση αυτή για διάστημα επτά ετών[83]. Ο τελευταίος, ήταν αυτός που ξεκίνησε την μακρά παράδοση αποκατάστασης πρώην παικτών της Barça σε διάφορες θέσεις εντός της ιεραρχίας του συλλόγου, με σημαντικότερη αυτή του προπονητή (Φορνς, Σαμιτέρ, Πλάτκο, Κουμπάλα, Θέσαρ, Κρόιφ, Ρεσάκ, Γκουαρδιόλα, κτλ.).
Χρειάστηκε να φτάσουμε στον Δεκέμβριο του 1926 για να βρεθεί ένας Ισπανός και Καταλανός, ο Ρομά Φορνς, επίσης πρώην παίκτης της ομάδας, για να αναλάβει την τεχνική ηγεσία του συλλόγου και να οδηγήσει τους Blaugranas, με την βοήθεια του Άγγλου Τζέιμς Μπέλαμι, στον πρώτο τους τίτλο πρωταθλητή το 1929[84]. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, ο πρώην μεγάλος επιθετικός Ζοζέπ Σαμιτέρ οδήγησε την ομάδα στην κατάκτηση του δεύτερου ισπανικού κυπέλλου της ιστορίας της[85], προτού ο Ουρουγουανός Ενρίκε Φερνάντες Βιόλα[86] και στη συνέχεια ο Σλοβάκος Φέρντιναντ Ντάουτσικ, γαμπρός του μέσου του συλλόγου Κουμπάλα[87], την οδηγήσουν, επίσης, στους πρώτους της διεθνείς τίτλους με την κατάκτηση του Λατινικού Κυπέλλου.
Στη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του 1970, η Barça πέρασε μια μακρά περίοδο δίχως να κατακτήσει κάποιον τίτλο. Μονάχα δύο προπονητές, οι οποίοι κι αποτέλεσαν φωτεινή εξαίρεση, κατάφεραν να οδηγήσουν τον σύλλογο στην κατάκτηση του εγχώριου πρωταθλήματος: ο Γαλλοαργεντινός Ελένιο Ερρέρα το 1959 και το 1960[88] αρχικά, του οποίου οι μέθοδοι εκγύμνασης των παικτών, οι τακτικές που χρησιμοποιούσε, καθώς και η ικανότητά του να δίνει κίνητρο στους παίκτες του ήταν επαναστατικές για την εποχή του[89] και ο Ολλανδός Ρίνους Μίχελς το 1973 στη συνέχεια, εμπνευστής του «total football», ο οποίος αναδείχτηκε το 1999 ως ο καλύτερος προπονητής του 20ού αιώνα από την FIFA[90]. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Γερμανός Ούντο Λάτεκ, ένας από τους σημαντικότερους τεχνικούς της δεκαετίας του 1970, κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων του 1982 για την πρώτη του σεζόν στον πάγκο των Καταλανών, κάτι που, ωστόσο, δεν στάθηκε εμπόδιο στην απομάκρυνσή του από την τεχνική ηγεσία του συλλόγου στη διάρκεια της δεύτερης σεζόν παρουσίας του στον πάγκο αυτού[91].
Φωτογραφία του Λουίς φαν Χάαλ (1997-2000 και 2002-2003).
Το 1988, το πρώην είδωλο των Καταλανών, Γιόχαν Κρόιφ, ξεκίνησε θητεία διάρκειας οκτώ ετών στην τεχνική ηγεσία μιας ομάδας που, σύντομα, έλαβε τον τίτλο Dream Team. Παίζοντας ένα άκρως θεαματικό και συνάμα επιθετικό παιχνίδι, η ομάδα κατέκτησε έναν μοναδικό αριθμό τίτλων στην ιστορία του συλλόγου: τέσσερις φορές την Πριμέρα Ντιβιζιόν, το πρώτο Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης στην ιστορία του συλλόγου το 1992, ένα Κύπελλο Κυπελλούχων, ένα Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ, κτλ[92]. Με την αποχώρηση του Κρόιφ, ο Άγγλος βετεράνος Μπόμπι Ρόμπσον προσελήφθη. Κατάφερε να κάνει το triple crown σε επίπεδο κυπέλλων (Κύπελλο και Σούπερ Καπ Ισπανίας, και Κύπελλο Κυπελλούχων), ωστόσο απολύθηκε από την επόμενη, κιόλας, σεζόν[93], με τον Ολλανδό Λουίς φαν Χάαλ, ο οποίος κατέκτησε, μεταξύ άλλων, δύο φορές την Liga σε διάστημα τριών ετών, χωρίς, όμως, να καταφέρει να μετουσιώσει αυτές τις εντός συνόρων επιτυχίες σε διασυλλογικό επίπεδο[94].
Έπειτα από μια περίοδο σχετικής διοικητικής αστάθειας και αρκετές ανεπιτυχείς σεζόν σε αγωνιστικό επίπεδο, οι επιτυχίες επέστρεψαν με την άφιξη του Ολλανδού Φρανκ Ράικαρντ το 2003, ο οποίος οδήγησε τον σύλλογο σε δύο ακόμη τίτλους πρωταθλητή και, κυρίως, μία δεύτερη κατάκτηση του Τσάμπιονς Λιγκ το 2006[95]. Μετά από δύο δύσκολες τελευταίες σεζόν στην τεχνική ηγεσία των Καταλανών, άφησε την θέση του το 2008 στον Ζοζέπ Γκουαρδιόλα, τον 49ο προπονητή στην ιστορία της ΦΚ Μπαρτσελόνα. Ο πρώην Ισπανός διεθνής ποδοσφαιριστής, ο οποίος προήρθε από την Λα Μασία, κατάφερε να πετύχει μοναδική συγκομιδή τίτλων στη διάρκεια της τετράχρονης παρουσίας του στην τεχνική ηγεσία του συλλόγου, με τρεις κατακτήσεις του ισπανικού πρωταθλήματος, άλλα δύο Τσάμπιονς Λιγκ το 2009 και το 2011, καθώς και το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων στην ιστορία της Barça[96]. Τον Ιούνιο του 2012, ο Γκουαρδιόλα αποχώρησε από την ομάδα, με τον, μέχρι πρότινος βοηθό του, Τίτο Βιλανόβα να τον αντικαθιστά. Ο τελευταίος, προσβεβλημένος από καρκίνο των σιελογόνων αδένων, δεν παρέμεινε παρά μόνο μία σεζόν στον πάγκο της ομάδας προτού παραιτηθεί και αντικατασταθεί από τον Χεράρδο Μαρτίνο[97].Τον οποίο αντικατέστησε ο Λουίς Ενρίκε και την πρώτη σεζόν σαν προπονητής, στην ομάδα που υπήρξε ποδοσφαιριστής (μοντέλο Γκουαρντιόλα), κατέκτησε το Τρέμπλ και η Μπαρτσελόνα έγινε η πρώτη ομάδα με 2 Τρεμπλ (2009, 2015) στην ιστορία.
Κατάλογος προπονητών της ΦΚ Μπαρτσελόνα
| Όνομα | Περίοδος |
|---|---|
 Τζον Μπάροου |
1917 |
| Τζακ Γκρίνγουελ |
1917-1924 |
 Γιέσα Ποσόνι |
1924-1925 |
| Ραλφ Κίρμπι |
1925-1926 |
 Ρίτσαρντ Κον, alias Τζακ Ντόμπι |
1926-1927 |
 Ρομά Φορνς |
1927-1929 |
| Τζέιμς Μπέλαμι |
1929-1931 |
| Τζακ Γκρίνγουελ (2) |
1931-1933 |
| Ρίτσαρντ Κον (2) |
1933-1934 |
| Φέρεντς Πλάτκο |
1934-1935 |
 Πάτρικ Ο'Κόνελ |
1935-1940 |
| Ζοζέπ Πλάνας |
1940-1941 |
| Ραμόν Γκουθμάν |
1941-1942 |
| Ζοάν Νογκές |
1942-1944 |
| Ζοζέπ Σαμιτιέρ |
1944-1947 |
 Ενρίκε Φερνάντες Βιόλα |
1947-1950 |
| Ραμόν Γιορένς |
1950 |
 Φέρντιναντ Ντάουτσικ |
1950-1954 |
 Σάντρο Πούπο |
1954-1955 |
| Φέρεντς Πλάτκο (2) |
1955-1956 |
| Όνομα | Περίοδος |
|---|---|
| Ντομενέκ Μπαλμάνια |
1956-1958 |
 Ελένιο Ερρέρα |
1958-1960 |
| Ενρίκ Ραμπάσα |
1960 |
 Λιούμπισα Μπρόσιτς |
1960-1961 |
| Ενρίκε Οριθαόλα |
1961 |
| Λουίς Μιρό |
1961-1962 |
| Λαντίσλαο Κουμπάλα |
1962 |
| Ζοζέπ Γκονζάλβο |
1962-1963 |
| Θέσαρ Ροδρίγκεθ |
1963-1964 |
| Βισένς Σασότ |
1964-1965 |
| Ρόκε Όλσεν |
1965-1967 |
| Σαλβαδόρ Αρτίγας |
1967-1969 |
| Ζοζέπ Σεγκέρ |
1969-1970 |
| Βικ Μπάκιγχαμ |
1970-1971 |
 Ρίνους Μίχελς |
1971-1975 |
 Χένες Βάισβαϊλερ |
1975-1976 |
| Λαουρεάνο Ρουίθ |
1976 |
| Ρίνους Μίχελς (2) |
1976-1978 |
 Λυσιάν Μιλέρ |
1978-1979 |
| Ζοακίμ Ριφέ |
1979-1980 |
| Όνομα | Περίοδος |
|---|---|
| Λαντίσλαο Κουμπάλα (2) |
1980 |
| Ελένιο Ερρέρα (2) |
1980-1981 |
| Ούντο Λάτεκ |
1981-1983 |
| Χοσέ Λουίς Ρομέρο |
1983 |
| Σέσαρ Λουίς Μενότι |
1983-1984 |
| Τέρι Βένεϊμπλς |
1984-1987 |
| Λουίς Αραγονές |
1987-1988 |
| Γιόχαν Κρόιφ |
1988-1996 |
| Μπόμπι Ρόμπσον |
1996-1997 |
| Λουίς φαν Χάαλ |
1997-2000 |
| Λορένθο Σέρα Φερέρ |
2000-2001 |
| Κάρλες Ρεσάκ |
2001-2002 |
| Λουίς φαν Χάαλ (2) |
2002-2003 |
| Ράντομιρ Άντιτς |
2003 |
| Φρανκ Ράικαρντ |
2003-2008 |
| Ζοζέπ Γκουαρδιόλα |
2008-2012 |
| Τίτο Βιλανόβα |
2012-2013 |
| Χεράρδο Μαρτίνο |
2013-2014 |
| Λουίς Ενρίκε |
2014-2017 |
| Ερνέστο Βαλβάρδε |
2017-2019 |
Άλλα αθλήματα
Κύριο λήμμα: Αθλητικά τμήματα της Μπαρτσελόνα
Η Μπαρσελόνα εκτος από ποδόσφαιρο και καλαθοσφαίριση συμμετέχει με επιτυχία και σε αλλά αθλήματα στην Ισπανία αυτά είναι: χειροσφαίριση, Χόκεϊ σε χόρτο και σε πάγο, ποδόσφαιρο σάλας, στίβος, ράγκμπυ, μπέιζμπολ, ποδηλασία, καλλιτεχνικό πατινάζ και πετοσφαίριση.
Καλαθοσφαίριση
Κύριο λήμμα: Μπαρτσελόνα (καλαθοσφαίριση)
Το τμήμα καλαθοσφαίρισης της Μπαρσελόνα ιδρύθηκε στις 24 Αυγούστου του 1926. Η ομάδα αγωνίζεται στο Παλάου Μπλαουγκράνα, 8.250 θέσεων, το οποίο άνοιξε για το κοινό το 1971. Ξεκίνησε να αγωνίζεται στο τοπικό πρωτάθλημα Καταλωνίας, ενώ το 1956 ήταν από τους ιδρυτές του ισπανικού πρωταθλήματος, το οποίο κατέκτησε για πρώτη φορά το 1959. Το 1961 ο τότε πρόεδρός της αποφάσισε να σταματήσει το τμήμα. Οι οπαδοί της ομάδας αντέδρασαν και την επόμενη χρονιά η ομάδα επανασχηματίστηκε. Αν και τη δεκαετία του 1990 έφτασαν 6 φορές στο Final Four του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος, φτάνοντας τις 4 από αυτές στον τελικό, κατάφεραν να κερδίσουν το πρώτο τους Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα το 2003. Μεταξύ των παικτών εκείνης της χρονιάς ήταν ο Ντέγιαν Μποντιρόγκα, ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους και ο Χουάν Κάρλος Ναβάρο.
Δείτε επίσης
Λα Μασία
Καμπ Νόου
Θιουτάτ Εσπορτίβα Ζοάν Γκαμπέρ
Σημειώσεις
Λαμβάνονται υπόψιν όσα τρόπαια αναγνωρίζονται από την περιφερειακή συνομοσπονδία της γεωγραφικής περιοχής στην οποία ανήκει ο κάθε σύλλογος, ή/και τη ΦΙΦΑ
Οι κυανέρυθροι
H ΦΙΦΑ αναγνωρίζει το Κύπελλο Εκθέσεων ως μείζονα διάκριση, παρότι η ΟΥΕΦΑ δεν το περιλαμβάνει στο παλμαρέ των συλλόγων που το έχουν κατακτήσει
χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 17 Ιανουαρίου 1968 κατά την τελετή ανάληψης καθηκόντων του νεοεκλεγέντα προέδρου του, Ναρκίς ντε Καρέρας[4], ενώ σημαίνει "κάτι περισσότερο από ένας σύλλογος".
Το οποίο πλέον αποκαλείται Γιουρόπα Λιγκ
Οι Ρονάλντο και Λουίς Φίγκο κατέκτησαν το βραβείο της Χρυσής Μπάλα λίγους μήνες αφότου αποχώρησαν από την ομάδα. Παράλληλα, άλλοι παίκτες της Barça έφτασαν κοντά στην κατάκτηση του συγκεκριμένου τροπαίου όπως οι Χανς Κρανκλ (2ος το 1978), Μπερντ Σούστερ (2ος το 1980, 3ος το 1981 και το 1985), Γκάρι Λίνεκερ (2ος το 1986), Ντέκο (2ος το 2004), Αντρές Ινιέστα (2ος το 2010) και Τσάβι Ερνάντεθ (3ος το 2009, το 2010 και το 2011).
Παραπομπές
archINFORM. 30544. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.
«International Cups Trivia». rsssf.com. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2016.
Μπαρτσελόνα και Καταλονία, Θανάσης Κρεκούκιας στο sport24.gr
«1968. La phrase « Més que un club » (Plus qu'un Club)». fcbarcelona.com. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2013.
«Una divisa histórica». arxiu.fcbarcelona.cat. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2016.
«Great similarities between Barcelona and Celtic». vavel.com. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2015.
«Rosell démissionne». L'Équipe. 23 Ιανουαρίου 2014.
«Barcelona 2009: The Greatest Year in Football». bleacherreport.com. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2015.
Ball, Phil p. 89.
Carnicero, José Vicente Tejedor (21 May 2010). «Spain – List of Cup Finals». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF). Ανακτήθηκε στις 9 March 2010.
«History part I». FC Barcelona. Ανακτήθηκε στις 11 March 2010.
«The crest». FC Barcelona. Ανακτήθηκε στις 30 July 2010.
(Αγγλικά) http://www.fcbarcelona.com/web/english/club/historia/simbols/escut.html. Unknown parameter |consulté le= ignored (|access-date= suggested) (βοήθεια); Unknown parameter |titre= ignored (|title= suggested) (βοήθεια); ; Missing or empty |title= (βοήθεια)
Ball, Phil p. 90.
Ball, Phil pp. 90–91.
«Open letter from Joan Laporta». FC Barcelona. 2010. Ανακτήθηκε στις 21 February 2010.
Desbordes, Michel p. 195.
UK CPI inflation numbers based on data available from Gregory Clark (2015), "The Annual RPI and Average Earnings for Britain, 1209 to Present (New Series)" MeasuringWorth.
King, Anthony pp. 123–24.
"Barcelona agree €150m shirt sponsor deal with Qatar Foundation". The Guardian. 10 December 2010. Retrieved 22 December 2010.
"New Shirt Sponsor For Barcelona 13/14 – Qatar Airways". 'Football Shirts News. 17 November 2012. Retrieved 19 November 12.
fcbarcelona.es Código ético del FC Barcelona
Peterson, Marc p. 25.
Andreff, Wladimir. Szymański, Stefan (2006). Handbook on the economics of sport. Edward Elgar Publishing, σελ. 299. ISBN 1-84376-608-6.
Aznar, Víctor (19 September 2009). «El FC Barcelona ya tiene 170.000 socios» (στα Spanish). SPORT.es. Ανακτήθηκε στις 8 August 2010.
«Barcelona audit uncovers big 2009/10 loss». Reuters. 27 July 2010. Ανακτήθηκε στις 9 August 2010.
Shaw, Duncan (10 October 2010). «Rosell announces record Barcelona loss, lawsuit against Laporta». Monsters and Critics. Ανακτήθηκε στις 24 October 2011.[νεκρός σύνδεσμος]
«Barca announce €45m budget». ESPN. 9 June 2011. Ανακτήθηκε στις 12 January 2012.
«ESPN The Magazine – The Money Issue – 200 Best-Paying Teams in the World». ESPN. 20 April 2011. Ανακτήθηκε στις 28 May 2011.
Le Barça passe devant le Real en nombre de titres, sport.es, 31 Μαΐου 2011
(Ισπανικά) Los títulos oficiales de Real Madrid y Barcelona sur marca.com. Ανακτήθηκε την 1η Ιουνίου 2012
(Αγγλικά) «Spain - List of Champions». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF). Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Spain – List of Cup Finals». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF).
(Αγγλικά) «Spain - List of Super Cup Finals». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Spain - List of League Cup Finals». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «FIFA Club World Championship». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «FIFA Club World Championship 2009». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «European Champions' Cup». Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Champions' Cup 1991-92». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «UEFA Champions League 2005-06». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «UEFA Champions League 2008-09». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «European Cup Winners' Cup». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «European Cup Winners' Cup». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Fairs' Cup». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Latin Cup». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF).
«UEFA Champions League 1959–60». UEFA. 1960. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1960–61». UEFA. 1961. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1974–75». UEFA. 1975. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1985–86». UEFA. 1986. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1991–92». UEFA. 1992. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1992–93». UEFA. 1993. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1993–94». UEFA. 1994. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1994–95». UEFA. 1995. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1997–98». UEFA. 1998. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1998–99». UEFA. 1999. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 1999–00». UEFA. 2000. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2000–01». UEFA. 2001. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2001–02». UEFA. 2002. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2002–03». UEFA. 2003. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2004–05». UEFA. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2005–06». UEFA. 2006. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2006–07». UEFA. 2007. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2007–08». UEFA. 2008. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2008–09». UEFA. 2009. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.
«UEFA Champions League 2009–10». UEFA. Ανακτήθηκε στις 1 July 2010.[νεκρός σύνδεσμος]
«UEFA Champions League 2010–11». UEFA. Ανακτήθηκε στις 29 May 2011.[νεκρός σύνδεσμος]
«UEFA Champions League 2011–12». UEFA. Ανακτήθηκε στις 1 July 2011.[νεκρός σύνδεσμος]
«UEFA Champions League 2012–13». UEFA. Ανακτήθηκε στις 23 October 2012.[νεκρός σύνδεσμος]
(Αγγλικά) «Spain - Final Tables Catalonia». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF).
(Αγγλικά) «Spain - List of Champions of Catalonia». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Spain - List of Cup Winners of Catalonia». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Trofeo Joan Gamper (Barcelona-Spain) 1966-2008». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) Ferrer, Carles Lozano. «Coupe des Pyrénées – Copa de los Pirineos». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF).
(Αγγλικά) «Trofeo Ramón de Carranza (Cádiz-Spain) 1955-2008». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Trofeo Semana del Sol-Ciudad de Marbella (Marbella, Málaga-Spain) 1962-1997». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) Moore, Rob; Stokkermans, Karel. «European Footballer of the Year ("Ballon d'Or")». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF). Ανακτήθηκε στις 7 janvier 2011.
(Αγγλικά) «World Player of the Year - Winners». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards». Ανακτήθηκε στις 14 janvier 2011. ; Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |access-date= (βοήθεια)
«Messi, Soulier d'Or européen». L’Équipe. 16 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «Spain - List of Topscorers ("Pichichi")». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2011.
(Αγγλικά) «FC Barcelona Records». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2011.
«Players». FC Barcelona. Ανακτήθηκε στις 1 September 2018.
(Αγγλικά) «Jack Greenwell (1917-24,1931-33)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Eighty years since league debut». site officiel. FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 2 février 2011.
(Αγγλικά) «Josep Samitier (1944-47)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Enrique Fernández (1947-50)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Ferdinand Daucik (1950-1954)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Helenio Herrera (1958-60, 1980 and 1980-81)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Football's Greatest Managers: #4 Helenio Herrera». The Equaliser. 11 octobre 2010. Ανακτήθηκε στις 25 janvier 2011.
(Αγγλικά) «Michels - a total footballing legend». UEFA. Ανακτήθηκε στις 13 janvier 2011. [νεκρός σύνδεσμος]
(Αγγλικά) «Udo Lattek (1981-83)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Managers : Johan Cruyff (1988-96)». site officiel. FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 9 janvier 2011.
(Αγγλικά) «Bobby Robson (1996-97)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Louis Van Gaal (1997-00 / 2002-03)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Frank Rijkaard (2003-2008)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
(Αγγλικά) «Josep Guardiola (2008-)». FC Barcelone. Ανακτήθηκε στις 12 février 2011.
«Martino succède à Vilanova». L'Équipe. 23 juillet 2013. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επίσημη ιστοσελίδα
Ομάδες της Πριμέρα Ντιβισιόν 2015-2016
Αθλέτικ Μπιλμπάο Ατλέτικο Μαδρίτης Βαλένθια Βιγιαρρεάλ Γρανάδα Έιμπαρ Εσπανιόλ Θέλτα Βίγο Λας Πάλμας Λεβάντε Μάλαγα Μπαρτσελόνα Ντεπορτίβο Λα Κορούνια Ράγιο Βαγιεκάνο Ρεάλ Μαδρίτης Ρεάλ Μπέτις Ρεάλ Σοσιεδάδ Σεβίλλη Σπόρτινγκ Χιχόν Χετάφε
Σύνδεσμοι σε σχετικά λήμματα
Πρώην μέλη της G-14 (2000–2008)
2000–2008
Άγιαξ Γιουβέντους Ίντερ Λίβερπουλ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μαρσέιγ Μίλαν Μπάγερν Μονάχου Μπαρτσελόνα Μπορούσια Ντόρτμουντ Παρί Σεν Ζερμέν Πόρτο ΠΣΦ Αϊντχόφεν Ρεάλ Μαδρίτης
2002–2008
Άρσεναλ Βαλένθια Λυών Μπάγερ Λεβερκούζεν
Ιδρυτικά μέλη της ECA
Άγιαξ Άντερλεχτ Γιουβέντους Κοπεγχάγη Λυών Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μίλαν Μπάγερν Μονάχου Μπαρτσελόνα Μπιρκιρκάρα Ντιναμό Ζάγκρεμπ Ολυμπιακός Πόρτο Ρεάλ Μαδρίτης Ρέιντζερς Τσέλσι
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
