.
Η κομητεία του Σοβράρμπε (Sobrarbe) ή κομητεία της Σοβράρβης ήταν μία από τις μεγαλύτερες κομητείες στην περιοχή των Πυρηναίων, που εμφανίστηκαν στο Μεσαίωνα κατά την Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου (Reconquista). Σχηματίστηκε γύρω από το άνω μέρος της κοιλάδας του Σίνκα, και επεκτάθηκε μέχρι τον ενδέκατο αιώνα, όταν εντάχθηκε οριστικά στο βασίλειο της Αραγωνίας. Τα όρια του αντιστοιχούν στη σημερινή περιοχή της κομάρκας του Σοβράρμπε.
Η μελέτη αυτής της κομητείας είναι πολύ περίπλοκη, εξαιτίας του μικρού αριθμού σχετικών αναφορών που έχουν καταγραφεί στην ιστορία.
Ιστορία
Προέλευση
Ισπανική Μαρκιωνία.
Μεταξύ των ετών 714 και 718 η άνω κοιλάδα του Σίνκα είχε υποταχθεί στις μουσουλμανικές κατακτήσεις, παρά ταύτα οι χριστιανοί της κάτοικοι, οι οποίοι πλέον ήταν εξαρτημένοι από το προτεκτοράτο της Ουέσκας, διατήρησαν τις περιουσίες τους, τους νόμους τους, και τους τοπικούς τους άρχοντες.
Η προέλευση της κομητείας του Σοβράρμπε είναι πλαισιωμένη από θρύλους. Σύμφωνα με έναν από αυτούς, ο Γκαρσί Χιμένεθ, ένας βασκόνος ευγενής που ήταν εγκατεστημένος μεταξύ των ποταμών Σίνκα και Γάγιεγο, κατά το έτος 724 επαναστάτησε εναντίον των μουσουλμανικών δυνάμεων. Πριν από την έναρξη του αγώνα του, του εμφανίστηκε ένας κόκκινος σταυρός πάνω σε μια βελανιδιά. Το όνομα του Σοβράρμπε θα προκύψει από αυτήν την ιστορία: sobre (επί) + arbre (δέντρο) και η εικόνα του δέντρου με τον κόκκινο σταυρό θα συνθέσει το σύμβολο της ασπίδας της κομητείας.
Λίγο πριν το έτος 781, έλαβε χώρα μια νέα επανάσταση για λογαριασμό του τοπικού διοικητή, Γκαλίντο Μπελασκοτένες, ο οποίος εκμεταλλευόμενος τις συγκρούσεις μεταξύ μουσουλμάνων, κατάφερε στη συνέχεια να ελέγχει την άνω κοιλάδα του ποταμού Σίνκα προς τα ανατολικά, την οροσειρά του Ολσόν (Olsón) προς τα νότια, το Σεράμπλο (Serrablo) (γύρω από το Las Bellostas) στα δυτικά και τη κοιλότητα του ποταμού Άρα στα βόρεια. Τα πιο σημαντικά μέρη όπως η Αΐνσα και η Βολτάνια παρέμειναν υπό το μουσουλμανικό κράτος.
Η σύσταση μιας καρολίγγειας κομητείας
Η ασπίδα του Σοβράρμπε, ένας ερυθρός σταυρός πάνω σε ένα δέντρο, αποτελεί θρύλο καθώς δεν εμφανίζεται μέχρι τα τέλη του δέκατου πέμπτου αιώνα, όταν και μια ερμηνεία για τη μυθική προέλευση του Σοβράρμπε το ενσωμάτωσε μαζί με τα τρία σύμβολα που αντιπροσώπευαν το βασίλειο της Αραγωνίας, τις ερυθρόχρυσες ρίγες (12ος αιώνας), το Σταυρό του Ίνιγο Αρίστα (13ος αιώνας) και το Σταυρό του Αλκοράθ (14ος αιώνας) ως ένα από τα στοιχεία του κουαρτέτου που συνθέτει την ασπίδα της Αραγωνίας.
Η φράγκοι της δυναστείας των Καρολιδών επίσης προσπάθησαν να εγκατασταθούν στα νότια των Πυρηναίων. Το 797, ο δούκας της Ακουιτανίας Λουδοβίκος, γιος του Καρλομάγνου, διέσχισε τα Πυρηναία, αλλά απέτυχε στην αποστολή του, μπροστά στο εμπόδιο της Ουέσκας. Ωστόσο, ένας Καρολίδης κόμης που ονομαζόταν Αουρέλιο μαζί με διάφορους άνδρες και με την υποστήριξη του Γκαλίντο Μπελασκοτένες κατάφερε να εγκατασταθεί και να ιδρύσει την κομητεία της Αραγωνίας. Είναι πιθανό, να κυριάρχησαν επίσης και στο Σοβράρμπε (προς το νότο, πάνω στα βουνά μεταξύ του Boïl, του Las Bellostas και Mατιδέρο, γύρω από τη Βολτάνια), αλλά δεν υπάρχουν γραπτές πηγές που να το υποστηρίζουν.
Γύρω στο 806, το Σοβράρμπε, η κοιλάδα του Γιστάου , και η Ριβαγόρθα πέρασαν υπό τον έλεγχο της κομητείας της Τουλούζης. Από θρησκευτική άποψη, η περιοχή ανήκε στην επισκοπή του Ουρζέλ.
Με το θάνατο του Αουρέλιο το 809, ο μουσουλμάνος κυβερνήτης της Σαραγόσας και της Ουέσκας, Αμρούς ίμπιν Γιουσούφ ανέκτησε τις χαμένες θέσεις στο Σοβράρμπε. Το 812, μια νέα καρολίγγεια εκστρατεία που απέτυχε πάλι μπροστά στο εμπόδιο της Ουέσκας, επέτρεψε τουλάχιστον στους χριστιανούς να ανακτήσουν αυτά τα εδάφη.
Η ανεξαρτησία της κομητείας της Αραγωνίας
Ωστόσο, οι εντάσεις αυξήθηκαν μεταξύ των χριστιανών αρχόντων. Οι Γενεαλογίες της Ρόδας περιγράφουν πως μεταξύ του 812 και του 820, ο βασκόνος κόμης της Αραγωνίας Αθνάρ Γκαλίντεθ, ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με την οικογένεια του Γκαλίντο Μπελασκοτένες. Ο γιος του τελευταίου, Γκαρθία Γκαλίντεθ, συνεργάστηκε το 820 με τον βασιλιά της Παμπλόνα, Ίνιγο Αρίστα, και τους μουσουλμάνους άρχοντες ενάντια στον Αθνάρ Γκαλίντεθ, κάνοντάς τον να υποταχθεί το 820.
Ο Γκαρθία Γκαλίντεθ, που είχε γίνει εντωμεταξύ κυβερνήτης της Αραγωνίας, επαναστάτησε ενάντια στην καρολίγγεια εξουσία. Το 824, όντας υπό την απειλή μιας καρολίγγειας αποστολής κατευθυνόμενη από τους κόμητες Αέμπλους και Αθνάρ Σάντσεθ, έλαβε την υποστήριξη του βασιλιά της Παμπλόνα. Με τη βοήθεια του ισχυρού μουσουλμάνου άρχοντα Μουσά ιμπν Φορτούν, κατάφερε να απαλλαγεί από τους Καρολίδες.
Η επιστροφή σε μουσουλμανικό έλεγχο
Με το θάνατο του Γκαρθία το 833, η κομητεία της Αραγωνίας πέρασε στον γιο του Γκαλίντο Γκαρθές. Αυτός το 840 επιτέθηκε στην Ουέσκα χωρίς επιτυχία και στη συνέχεια το 842 υποτάχθηκε στον εμίρη της Κόρδοβας Αμπντ-Αρ-Ραχμάν Β'.
Η σχετική αυτονομία των κατοίκων του Σοβράρμπε μειώθηκε το 907 ή το 908 από τον μουσουλμάνο κυβερνήτη της Ουέσκας Μοχάμετ αλ-Ταβίλ, ο οποίος λεηλάτησε ένα μέρος των εδαφών και τα υπέταξε στην εξουσία του.
Η κομητεία του Σοβράρμπε στην Ριβαγόρθα
Το 916, ο κόμης Ραμόν Α´ της Ριβαγόρθα και του Παλιάρς ανακατέλαβε το βόρειο τμήμα του Σοβράρμπε και συντέλεσε στην ανασύσταση του πληθυσμού της περιοχής. Από τότε χρονολογείται και η ίδρυση της μονής του San Pedro de Castillán, στις κοιλάδες της Ουέσκας, στη δυτική όχθη του ποταμού Άρα. Αργότερα, το βόρειο τμήμα του Σοβράρμπε πέρασε στο γιο του Ραμόν Α´, Μπερνάρντο Α´ της Ριβαγόρθα.
Το 922 πέθανε ο κόμης της Αραγωνίας Γκαλίντο Β΄ Αθνάρεθ χωρίς να έχει διάδοχο και η κληρονομιά του διαιρέθηκε στα δύο, στις δύο του κόρες: Η μία του κόρη, η Αντρεγότο Γκαλίντεθ παρέδωσε και επίσημα την Αραγωνία στον βασιλιά της Παμπλόνα, καθώς παντρεύτηκε τον γιο του και μέλλοντα βασιλιά Γκαρθία Σάντσεθ Α΄, ενώ η άλλη κόρη του, η Τόδα, παρέδωσε το νότιο Σοβράρμπε στο σύζυγό της, τον κόμη της Ριβαγόρθα Μπερνάδο Α´. Το Σοβράρμπε επομένως επανενώθηκε πλήρως υπό την εξουσία των κομητών της Ριβαγόρθα.
Η κυριαρχία της Ναβάρρας
Αφού ανέκτησε την κομητεία της Αραγωνίας το 922, ο βασιλιάς της Παμπλόνα, Σάντσο Γκαρθές Α´ επιχείρησε για πρώτη φορά εναντίον του Σοβράρμπε το 924. Υπό την απειλή όμως μιας μουσουλμανικής επίθεσης στην Ναβάρρα, αναγκάστηκε να αναστείλει την επιχείρησή του.
Φαίνεται ότι ο κόμης της Αραγωνίας ήταν υποτελής του βασιλιά της Παμπλόνα, που αργότερα θα ηγείτο των στρατιωτικών εκστρατειών. Είναι βέβαιο πως το Σοβράρμπε υποτάχθηκε πριν το 859, δεδομένου ότι σε αυτή την χρονολογία, το μοναστήρι του San Juan de Matidero το επισκέφθηκαν ο κόμης της Αραγωνίας με τον βασιλιά της Παμπλόνα Γκαρθία Ινίγκεθ. Οι ιεράρχες της Ριβαγόρθα ομοίως επέκτειναν την επισκοπή τους γύρω στο 950.
Μόνο οι πιο ανατολικές περιοχές του Σοβράρμπε παρέμειναν κάτω από την ίδια διοίκηση του κόμη της Ριβαγόρθα μέχρι τον ενδέκατο αιώνα. Το κάτω μέρος της κοιλάδας του Σίνκα, γύρω από τα El Grado, Samitier και Αΐνσα, παρέμεινε υπό μουσουλμανικό έλεγχο. Το 1006 ένας στρατός με αρχηγό τον Αμπντ αλ-Μαλίκ, γιος του εμίρη Αλμανθόρ, λεηλάτησε και πάλι την περιοχή, καταστρέφοντας το Μπινουέστε και οι μοναχοί του Ματιδέρο τράπηκαν σε φυγή. Εκμεταλλευόμενοι τον πρόωρο θάνατο του Γουλιέλμου της Ριβαγόρθα το 1017, οι μουσουλμάνοι κατάκτησαν εκ νέου ένα γειτονικό μέρος της Ριβαγόρθα.
Ο βασιλιάς της Παμπλόνα Σάντσο Γκαρθές Γ´, με τη βοήθεια των κατοίκων του Σοβράρμπε, αντέδρασε αμέσως και επέστρεψε στη κοιλάδα του Σίνκα το ίδιο έτος. Επίσης, υπέταξε τον κόμη Σιλό, που είχε κάνει δική του μια περιοχή γύρω από Boïl, και πρόσθεσε τη Ριβαγόρθα στα κληρονομικά δικαιώματα της γυναίκας του, Μουνιαδόνα της Καστίλης. Έκανε δικό του το Σοβράρμπε και το μεγαλύτερο μέρος της Ριβαγόρθα. Με τη βασιλεία του, όταν η κομητεία άρχισε να αναπτύσσεται, κατέκτησε εκ νέου το κάτω μέρος της κοιλάδας του ποταμού Σίνκα και το έδαφος αναδιοργανώθηκε σε φέουδα (στρατιωτικές περιφέρειες) που διαμορφώθηκαν γύρω από τα κάστρα των Boïl, Βολτάνια, Morillo de Monclús και Troncedo, προκειμένου να προστατεύσει το άνω μέρος της κοιλάδας. Το μοναστήρι του San Victorián, το κύριο της κομητείας, αναπτύχθηκε, και ο επίσκοπος της Ριβαγόρθα, Borell, συμμετείχε στις εργασίες ανοικοδόμησης των ναών, όπως στο Puértolas το 1019. Τέλος, το Σοβράρμπε ανέβηκε σε επίπεδο επισκοπής, εντός των ορίων της τρέχουσας αρχιεπισκοπής.
Η ανεξαρτησία και η ένωση στο βασίλειο της Αραγωνίας
Η κατάτμηση του βασιλείου της Παμπλόνα κατά το θάνατο του Σάντσο Γκαρθές Γ´.
Πριν από το θάνατό του, το 1036, ο Σάντσο Γκαρθές Γ´ συνέταξε την διαθήκη του, από την οποία το μεγαλύτερο μέρος του βασιλείου μεταβιβάστηκε στον Γκαρθία Σάντσεθ Γ´, ο οποίος κέρδισε την Παμπλόνα, την Άλαβα και ένα μεγάλο μέρος της Καστίλης. Την διοίκηση των υπόλοιπων εδαφών του την άφησε στα άλλα του παιδιά. Πήγε ως εξής: ένα μέρος της Καστίλης στον Φερδινάνδο Α', η Αραγωνία στον Ραμίρο Α´ , και το Σοβράρμπε και η Ριβαγόρθα στον Γκονθάλο Α´.
Τα αδέρφια του Γκαρθία Σάντσεθ Γ´, το οποία δεν μπορούσαν να ανεχτούν να είναι απλά υποτελείς κόμητες του αδελφού τους, αποφάσισαν να πάρουν τον τίτλο του βασιλιά, περνώντας έτσι στον Γκονθάλο τον τίτλο του πρώτου βασιλιά του Σοβράρμπε και της Ριβαγόρθα. Η βασιλεία του όμως ήταν σύντομη, αφού σκοτώθηκε στις 26 Ιουνίου, του 1043, 1044, ή του 1045 στο Morillo de Monclús. Ο Ραμίρο Α´ κληρονόμησε το βασίλειο, που ενσωμάτωσε οριστικά αυτά τα εδάφη στο βασίλειο της Αραγωνίας. Οι διάδοχοι του Ραμίρο δεν έφεραν τον τίτλο του βασιλιά ή του κόμη του Σοβράρμπε.
Βιβλιογραφία
Sesma Muñoz, J Ángel (1980). "Μεσαιωνική Αραγωνία". En Canellas López, Ángel. Αραγωνία η ιστορία της. Σαραγόσα: Caja de Ahorros de la Inmaculada. pp. 107-186. ISBN 84-500-3905-3.
Ubieto Arteta, Antonio (1981). Ιστορία της Αραγωνίας. Ο εδαφικός σχηματισμός 1. Σαραγόσα: Εκδόσεις Anubar. ISBN 84-7013-181-8.
"Sobrarbe, comarca del". Μεγάλη Αραγωνική Εγκυκλοπαίδεια. Πρόσβαση 13 Ιουνίου, 2013.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Χάρτης των χριστιανικών οικισμών στην περιοχή των Πυρηναίων στην Αραγωνία και τη Ριβαγόρθα, και των ισλαμικών αστικών κέντρων.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
