Ο Ιανός ήταν βαθύ μετεωρολογικό χαμηλό με μερικά χαρακτηριστικά μεσογειακού κυκλώνα[1] που έπληξε τη Μεσόγειο και κυρίως την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2020. Εξελίχθηκε με θυελλώδεις ανέμους και πολύ ισχυρές τοπικές καταιγίδες, οι οποίες επέφεραν βιβλικές πλημμύρες, με τέσσερις θανάτους.
Εξέλιξη του καιρικού φαινομένου
Δημιουργήθηκε από τη θερμότητα των πολύ ζεστών υδάτων της Μεσογείου.[2] Εμφανίστηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020, ως μετεωρολογικός στρόβιλος νοτιοδυτικά της Ιταλίας, μεταξύ Σικελίας και Ιονίου Πελάγους[1] και με θυελλώδεις κυκλωνικούς ανέμους μετατοπίζονταν, διαγράφοντας ανατολική πορεία προς την Ελλάδα με ανέμους 150 km/h. Οι Π.Ε. Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Ιθάκης στο Νότιο Ιόνιο ήταν οι πρώτες περιοχές που επλήγησαν, ενώ αμέσως μετά ακολούθησε η Πελοπόννησος. Στο λιμάνι της Κυλλήνης τα δρομολόγια σταμάτησαν,[3] ενώ στις Π.Ε. Ηλείας, Αχαΐας, Αιτολοακαρνανίας, Αρκαδίας, Μεσσηνίας, Ζακύνθου, Κεφαλληνίας και Ιθάκης κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ για πρώτη φορά ενεργοποιήθηκε το σχέδιο Δάρδανος.[3] Στη Ζάκυνθο το λιμάνι υπέστη καταστροφές. Τα κύματα είχαν ύψος πάνω από 7 μέτρα, ενώ συνοδεύονταν από έντονες χαλαζοπτώσεις και κεραυνούς. Από εκεί, ο στρόβιλος προχώρησε βορειοανατολικά προς τη Στερεά, νότια Θεσσαλία, Σποράδες, αλλά επηρεάζοντας και τις Κυκλάδες και την Κρήτη.[1]
Καταστροφές και αποτελέσματα
Ο κυκλώνας αρχικά επηρέασε σοβαρά τα νησιά της Ζακύνθου και Κεφαλλονιάς με θυελλώδεις ανέμους, αντίστοιχους με τυφώνα κατηγορίας 2 στην κλίμακα Saffir-Simpson (δείτε σχετικά : Κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον), προκαλώντας εκτεταμένες υλικές καταστροφές, όπως ξεριζωμένα δέντρα, κατεστραμμένες σκεπές, πλημμύρες και κατολισθήσεις.
Πολλές περιοχές επίσης της Θεσσαλίας και ιδιαίτερα της Μαγνησίας επλήγησαν σφοδρά,[4][5] καθώς οι ζημιές στο οδικό δίκτυο, την ηλεκτροδότηση και γενικά βιβλικού χαρακτήρα επέφεραν και τον θάνατο ανθρώπων. Σπίτια και χωράφια πλημμύρισαν, περιουσίες κινητές και ακίνητες καταστράφηκαν, ενώ 3[6] άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Στη Στερεά Ελλάδα οι καταστροφές στη Φθιώτιδα ήταν μεγάλες, ενώ στη Θεσσαλία, στο Μουζάκι Καρδίτσας κατέρρευσαν πέντε γέφυρες[5][7] και όλοι οι δρόμοι της πόλης βουλιάξανε στη λάσπη.[7] Στο ύψος του Αλμυρού διεκόπη η κυκλοφορία στην Εθνική οδό, ενώ στη Φθιώτιδα επλήγη το σιδηροδρομικό δίκτυο,[5] με τη σιδηροδρομική σύνδεση Αθήνας - Θεσσαλονίκης να διακόπτεται. Γενικά εκατοντάδες άνθρωποι εγκλωβίστηκαν στα νερά, ενώ χιλιάδες σπίτια πλημμύρισαν, και άλλα σπίτια και δημόσια οικοδομήματα κατέρρευσαν,[7] ενώ σπίτια και αυτοκίνητα θάφτηκαν κάτω από τόνους λάσπης και πέτρες[8]. Σε πολλές περιοχές κόπηκαν ρεύμα και νερό για δυο ημέρες.[8] Εκατοντάδες έμειναν άστεγοι.[9]
Η κυβέρνηση αμέσως ανακοίνωσε έκτακτα μέτρα βοήθειας. Συγκεκριμένα:[10]
Αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων
Αποζημιώσεις για τις πρώτες ανάγκες των νοικοκυριών και για οικοσκευή.
Αποζημιώσεις σε υποδομές.
Αποζημιώσεις σε αγρότες.
Εφάπαξ ενίσχυση, με τη μορφή επιδόματος, σε φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις που έχουν πληγεί.
Επιχορήγηση επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από θεομηνίες.
Παροχή στεγαστικής συνδρομής σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, για την αποκατάσταση κτιρίων 8. Αναστολή ή ρύθμιση δανειακών υποχρεώσεων στους πολίτες των Δήμων που έχουν πληγεί.
Επιχειρήσεις των Δήμων που έχουν πληγεί θα συμμετέχουν στην Επιστρεπτέα Προκαταβολή ΙV, ώστε να ενισχυθεί σε κάθε περίπτωση η ρευστότητά τους.
Ωστόσο το καιρικό φαινόμενο του μεσογειακού κυκλώνα αναμένεται να επαναλαμβάνει την καταστροφική εμφάνισή του κάθε χρόνο στις αρχές του φθινοπώρου, λόγω της υπερθέρμανσης των υδάτων της Μεσογείου.
Δείτε επίσης
Μεσογειακός κυκλώνας
Τροπικός κυκλώνας
Κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον
Κλίμακα Μποφόρ
Καταιγίδα
Θύελλα
Πεδίο χαμηλού βαρομετρικού
Πλημμύρα
Παραπομπές
ANT1 NEWS (17 Σεπτεμβρίου 2020). «Ιανός: η πορεία του διαγράφει ο μεσογειακός κυκλώνας». Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
ALPHA TV (16 Σεπτεμβρίου 2020). «Έρχεται επικίνδυνος μεσογειακός κυκλώνας». Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
OPEN NEWS (17 Σεπτεμβρίου 2020). «Ιανός: Ανέμους πάνω από 10 μποφόρ φέρνει ο κυκλώνας - Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων». Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
OPEN NEWS (17 Σεπτεμβρίου 2020). «Κυκλώνας Ιανός: Βιβλική καταστροφή στη Θεσσαλία - Μεσημεριανό δελτίο ειδήσεων». Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
EURONEWS (18 Σεπτεμβρίου 2020). «Ιανός: Τη νύχτα στην Αττική-Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης Κεφαλονιά, Ζάκυνθος και Ιθάκη». Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
EURONEWS (20 Σεπτεμβρίου 2020). «Τρεις οι νεκροί από την κακοκαιρία: Νεκρός εντοπίστηκε ο αγνοούμενος στην Καστανιά». Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2020.
ΣΚΑΪ (19 Αυγούστου 2020). «Σάρωσε την Ελλάδα ο Ιανός - Πώς διαμορφώθηκε η τέλεια καταιγίδα πάνω από τη Θεσσαλία». Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020.
OPEN NEWS (20 Σεπτεμβρίου 2020). «Ιανός: Εικόνες αποκάλυψης στην Άσο - Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων». Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2020.
OPEN NEWS (20 Σεπτεμβρίου 2020). «Βασιλί Φαρσάλων: Εκατοντάδες άστεγοι από τα πλημμυρισμένα σπίτια - Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων». Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2020.
Almyros.gr (20 Σεπτεμβρίου 2020). «Tα μέτρα που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση για τους πληγέντες από τον "Ιανό"». Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2020.
