.
Ο καύσωνας είναι παρατεταμένη περίοδος πολύ ζεστού καιρού, με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες για μια ορισμένη περιοχή, και μπορεί να συνοδεύεται από υψηλή υγρασία, ιδιαίτερα στις περιοχές με ωκεάνιο κλίμα.
Ορισμοί
Ο καύσωνας έχει ποικίλους ορισμούς[1]. Ο εκάστοτε ορισμός του διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή και το κλίμα της, και είναι σε σχέση με τις φυσιολογικές για την εποχή θερμοκρασίες. Κάποιες τιμές που σε θερμά κλίματα θεωρούνται φυσιολογικές, μπορεί να θεωρηθούν καύσωνας σε ψυχρότερες περιοχές αν δεν είναι φυσιολογικές σε σχέση με τα κλιματικά μοτίβα της περιοχής.[2]
Ο όρος χρησιμοποιείται τόσο σε συχνές εναλλαγές του καιρού, όσο και σε μεγάλα κύματα ζέστης που μπορεί να συμβαίνουν μία φορά τον αιώνα. Έντονοι καύσωνες έχουν προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στις σοδειές, χιλιάδες θανάτους από υπερθερμία και γενικευμένη χρήση ενέργειας, εξαιτίας της αυξημένης χρήσης κλιματιστικών. Ο καύσωνας θεωρείται ακραίο καιρικό φαινόμενο και επικίνδυνος για τη ζωή, επειδή η θερμότητα και το φως του Ήλιου μπορούν να υπερθερμάνουν το ανθρώπινο σώμα. Το χειρότερο κύμα καύσωνα στην πρόσφατη ιστορία ήταν το Ευρωπαϊκό Κύμα Καύσωνα του 2003, με πάνω από 70.000 θύματα.
Καύσωνες στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, καύσωνας υπάρχει όταν η μέγιστη θερμοκρασία αγγίζει ή ξεπερνάει τους 39°C, η ελάχιστη είναι πάνω από 26°C, το θερμοκρασιακό εύρος είναι μικρό, οι άνεμοι ασθενείς και οι υψηλές θερμοκρασίες επικρατούν για τουλάχιστον 3 μέρες σε ευρεία γεωγραφική έκταση.[3]
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο καύσωνας στην Ελλάδα συνδέεται με τη μεγάλης κλίμακας μεταφορά θερμών αερίων μαζών από τη βόρεια Αφρική (και, σπανιότερα, από τις περιοχές του τριγώνου ανατολικής Τουρκίας-Ιράκ-Συρίας) προς τη χώρα και συνήθως παρατηρείται σε περιόδους διακοπής των μελτεμιών. Επεισόδια καύσωνα παρατηρούνται ουσιαστικά από το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου έως το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου.[4]
Στους παρακάτω πίνακες καταγράφονται τα σημαντικότερα επεισόδια καύσωνα στην Ελλάδα από το 1955 έως το 2021, καθώς και ορισμένα χαρακτηριστικά τους:[4]
| Περίοδος | Χαρακτηριστικά καύσωνα - Επιπτώσεις |
|---|---|
| 24-28 Ιουνίου 1982 | Νέα Φιλαδέλφεια 44.6 °C, Τρίκαλα 43.8 °C.
Ισχυρός καύσωνας κυρίως στα ανατολικά |
| 23-28 Ιουνίου 2007 | Νέα Φιλαδέλφεια 47.5 °C και 46.2 °C (ρεκόρ), [5] Άργος 46.4 °C.
Πολύ ισχυρός καύσωνας, καταστροφή μέρους της Πάρνηθας από πυρκαγιά |
Ιούλιος
| Περίοδος | Χαρακτηριστικά καύσωνα - Επιπτώσεις |
|---|---|
| 17-20 Ιουλίου 1973 | Λαμία 46.5 °C, Ελευσίνα 46.4 °C.
Εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας. |
| 10 Ιουλίου 1977 | Ελευσίνα 48 °C, Τατόι 48 °C.
Ρεκόρ για όλη τη χώρα, παράλληλα ήταν και ρεκόρ για την Ευρώπη.[6] |
| 20-31 Ιουλίου 1987 | Ελευσίνα 45 °C, Νέα Φιλαδέλφεια 44 °C.
Ο φονικότερος καύσωνας στην ιστορία της χώρας, λόγω εξαιρετικά |
| 3-9 Ιουλίου 1988 | Νέα Φιλαδέλφεια 45 °C, Λάρισα 45 °C |
| 1-4 Ιουλίου 1998 | Νέα Φιλαδέλφεια 44.6 °C, Άργος 45 °C.
Πολύ ισχυρός καύσωνας. |
| 3-9 Ιουλίου 2000 | Λάρισα 45.4 °C, Νέα Φιλαδέλφεια 44.4 °C.
Ρεκόρ στη Λάρισα. |
| 19-25 Ιουλίου 2007 | Άργος 46 °C, Σέρρες 44.6 °C, Θεσσαλονίκη 44 °C
Εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας. Ρεκόρ στη Β. Ελλάδα. |
| 27 Ιουλίου - 5 Αυγούστου 2021 | Λαγκαδάς 47,1°C, Μακρακώμη 46,3°C, Αρφαρά Μεσσηνίας 46,1°C[8]
Ισχυρός καύσωνας διάρκειας 11 ημερών.[9] Συνοδεύτηκε από εκτεταμένες πυρκαγιές σε Εύβοια, Αττική και Πελοπόννησο. |
Αύγουστος
| Περίοδος | Χαρακτηριστικά καύσωνα - Επιπτώσεις |
|---|---|
| 10-16 Αυγούστου 1957 | Αγρίνιο 44.8 °C, Πύργος 44.2 °C.
Πολύ ισχυρός καύσωνας κυρίως στα δυτικά. |
| 20-26 Αυγούστου 1958 | Τρίκαλα 47.2 °C (ρεκόρ), Λάρισα 45 °C.
Εξαιρετικά ισχυρός καύσωνας, περίπου 600 νεκροί. |
| 10-15 Αυγούστου 1994 | Λαμία 44 °C, Λάρισα 43 °C, Τρίπολη 43 °C. |
| 19-22 Αυγούστου 2006 | Άργος 44 °C, Αγρίνιο 43.2 °C. |
| 24-26 Αυγούστου 2007 | Άργος 42.4 °C, Πύργος 42.2 °C, Κόνιτσα 42 °C.
Εκτεταμένες πυρκαγιές με πολλά θύματα σε Πελοπόννησο και Εύβοια. |
Παραπομπές
Meehl, George A.; Tebaldi, Claudia (13 August 2004). «More Intense, More Frequent, and Longer Lasting Heat Waves in the 21st Century». Science 305 (5686): 994–7. doi:10.1126/science.1098704. PMID 15310900. Bibcode: 2004Sci...305..994M.
Robinson, Peter J. (April 2001). «On the Definition of a Heat Wave». Journal of Applied Meteorology (American Meteorological Society) 40 (4): 762–775. doi:10.1175/1520-0450(2001)040<0762:OTDOAH>2.0.CO;2. ISSN 1520-0450. Bibcode: 2001JApMe..40..762R. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2006-05-07. Ανακτήθηκε στις 2015-01-02.
Θεόδωρος Κολυδάς (29 Ιουνίου 2003). «Πότε υπάρχει καύσωνας». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2015.
Ζιακόπουλος, Δημήτρης (2009). Καιρός: Ο γιος της Γης και του Ήλιου. Αθήνα: Ιδιωτική Έκδοση.
http://www.hnms.gr/emy/el/pdf/heat_summer_2017.pdf
Καύσωνας στην Ευρώπη: 48 βαθμοί, βράζει η γη, ο Έλβας "βγάζει" χειροβομβίδες
Μαρκατάς, Γιώργος (2014). «Καύσωνας». Στο: Βαμβακάς, Βασίλης· Παναγιωτόπουλος, Παναγής. Η Ελλάδα στη δεκαετία του '80: Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. σελ. 259. ISBN 978-960-458-532-8.
Πέτρου, Τζον (4 Αυγούστου 2021). «meteo.gr: Ξεπέρασε τους 47 βαθμούς η θερμοκρασία τη Τρίτη 03/08 - Σε 205 περιοχές ήταν μεγαλύτερη των 40 βαθμών». meteo.gr - Προγνώσεις καιρού για όλη την Ελλάδα. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2021.
Πέτρου, Τζον (8 Αυγούστου 2021). «meteo.gr: 6 ερωτήσεις για τον καύσωνα των 11 ημερών». meteo.gr - Προγνώσεις καιρού για όλη την Ελλάδα. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2021.
