.
Ως ρήξη του τετρακέφαλου μυός εννοείται η τραυματική ρήξη του τετρακέφαλου μηριαίου μυός στους αθλούμενους κάθε ηλικίας. Αποτελεί πρόβλημα σοβαρό, που ενίοτε απαιτεί χειρουργική επέμβαση για την αποκατάστασή του.
Ιστορία
Το έτος 1878, ο γνωστός Βρεττανός χειρουργός Josef Lister (1827 – 1912) ήταν ο πρώτος που δημοσίευσε εγχείρηση για αποκατάσταση ρήξης Τετρακεφάλου. Το έτος 1887, ο πάλι γνωστός Aμερικανός McBurney δημοσίευσε την πρώτη εγχείρηση στις ΗΠΑ. Μάλιστα για τη συρραγή γράφει ότι χρησιμοποίησε έντερο γάτας και ασημένιο σύρμα. Το έτος 1949, οι Steiner και Palmer δημοσίευσαν την πρώτη περίπτωση αμφοτερόπλευρης ρήξης Τετρακεφάλου.[1]
Αιτιολογία
Η τραυματική αυτή αθλοπάθεια συμβαίνει όταν δεν έχει προηγηθεί προθέρμανση σε άθληση, ή όταν η καταπόνηση και άθληση είναι μεγάλης διάρκειας, ή οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ακατάλληλες (ψύχος). Τότε λίγες ή πολλές ίνες του Τετρακεφάλου μυός μπορεί να κοπούν [2].
Επιδημιολογία
Οι στατιστικές καταγραφές σχετικά με τη συχνότητα της ρήξης τετρακεφάλου μυός είναι μάλλον ανύπαρκτες, και συνήθως αφορούν ομάδες αθλητών, άρα το δείγμα δεν είναι στατιστικά σημαντικό. Τα βαρειά περιστατικά οδηγούνται κατ’ευθείαν σε νοσοκομείο. Πάντως σε στατιστική του Χαράλαμπου Γκούβα, «επί 18.000 ασθενών ιατρείου καταγράφηκαν 80 ασθενείς με διάφορες ρήξεις του τετρακεφάλου, 77 άνδρες και 3 γυναίκες. Αυτό αναλογεί σε 1: 225, ή ποσοστό 0,444%». Συνεπώς στο γενικό Ορθοπεδικό ιατρείο η πάθηση είναι σπάνια. Στατιστικά οι ρήξεις αυτές συμβαίνουν «είτε σε νέους αθλητές χωρίς προθέρμανση, ή μετά από υπερκαταπόνηση, αλλά και σε μέσης ηλικίας άτομα, άνω των 40 ετών, που δεν έχουν την νεανική ελαστικότητα των ινών, ο μυς και ο τένοντας είναι εκφυλισμένοι και αθλούνται λανθασμένα» (Γκούβας Χαράλαμπος: «Ατυχήματα και Μαζικές Καταστροφές: Ταξινόμηση, Πρώτες Βοήθειες και Αντιμετώπιση», έκδοση Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, 1998). Ο Funk FJ.Jr είχε δημοσιεύσει ότι «οι ρήξεις του Τετρακεφάλου είναι πιο συχνές σε ηλικιωμένους αθλητές με εκφυλισμένο τετρακέφαλο μυ και τένοντα, και προηγείται κάποιος πόνος πριν τη ρήξη» [3]. Επίσης έχει δημοσιευθεί ότι «Μια ειδική ρήξη Τετρακεφάλου επέρχεται στους σκιέρ και ορειβάτες όταν ανεβαίνουν το βουνό. Επειδή παγώνει ο τετρακέφαλος από τον κρύο αέρα ή τη χιονοθύελλα, η σύσπαση δεν είναι ελαστική και επέρχονται τραγικές ρήξεις με κίνδυνο για τη ζωή του αθλητή επειδή δεν μπορεί πλέον να μετακινηθεί σε άκρως επικίνδυνο περιβάλλον»[4].
Παθοφυσιολογία
Η ρήξη του μυός μπορεί να συμβεί σε τρία σημεία: (α) Στο μυϊκό τμήμα, ή (β) στα δύο μυοτενόντια τμήματα που είναι και το ασθενέστερα (Νικολάου Παντελής: «Μυοτενόντια σύνδεση, πειραματικά δεδομένα, Διδακτορική διατριβή», 1985, Γκούβας Χαράλαμπος και Καραγιάννης Σπύρος: «Μυοτενόντια σύνδεση, το ασθενέστερο τμήμα του μυός, κλινικές φωτογραφικές αποδείξεις», Ελληνοβρετανικό Ορθοπεδικό Συνέδριο, 1989) και (γ) στον καταφυτικό Τένοντα του Τετρακεφάλου στον άνω πόλο της Επιγονατίδας.[5]. Στό σημείο της ρήξης επέρχεται ένα τοπικό αιμάτωμα και στη συνέχεια η επούλωση δημιουργεί τοπικά μετατραυματικά ινώματα αλλά ενίοτε και χάσμα (gap) αν η ρήξη είναι μεγάλη. Συχνότερα κόβεται ο Ορθός Μηριαίος μύς[6].
Συντηρητική Θεραπεία
Οι ρήξεις του τετρακεφάλου μυός αντιμετωπίζονται ανάλογα με τρεις παραμέτρους: Την ηλικία του ασθενούς, την θέση της ρήξης, και την βαρύτητα της ρήξης. Σημαντικός παράγων για τη θεραπεία είναι η ηλικία του ασθενούς και οι αθλητικές του δραστηριότητες. Υπάρχουν ελαφρές περιπτώσεις που δεν χρειάζονται τίποτε, υπάρχουν μεσαίες, αλλά και μεγάλες, σοβαρές που χρειάζονται εγχείρηση. Οι βασικοί κανόνες θεραπείας είναι οι εξής:[5]
Ελαφρές ρήξεις του τετρακεφάλου χρειάζονται ένα ελαστικό περιμήριο από Neoprene για 20-30 μέρες, για συμπίεση. (πχ. Κωδικός 1808 και 0095 Αnatomic Help) + τοπική παυσίπονη αλοιφή + παυσίπονα φάρμακα και ξεκούραση. Όμως χρειάζεται προσοχή στα φάρμακα. Τα μέν Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη παυσίπονα μπορεί να δράσουν ως «μάσκα» και να καλύψουν τον πόνο, οπότε εύκολα μπορεί να γίνει μια δεύτερη χειρότερη ρήξη[5], οι δε τοπικές ενέσεις Κορτιζόνης πρέπει να αποφεύγονται γιατί προκαλούν νέκρωση του κολλαγόνου και αυξάνουν τον κίνδυνο μεγαλύτερης ρήξης[7].
Μεσαίας βαρύτητας ρήξεις Τετρακεφάλου και Τετρακεφαλικού Τένοντος χρειάζονται γύψο Μηροκνημικό ή νάρθηκα Μηροκνημικό σταθερό σε έκταση, φορετό, για 3-6 εβδομάδες + φάρμακα + ξεκούραση + φυσικοθεραπείες στη συνέχεια.
Μεγάλες εκτεταμένες ρήξεις του μυός με μεγάλο χάσμα (gap) ή ρήξεις ολικές του Τετρακεφαλικού Τένοντα, χρειάζονται χειρουργική επέμβαση.[1]
Χειρουργική θεραπεία
Είναι βεβαιωμένο ότι όσο νωρίτερα γίνει η εγχείρηση τόσο καλύτερο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται. Η απλή συρραφή του μυός απεδείχθη ανεπιτυχής γιατί «σχίζεται» όταν ο αθλητής ξαναγυρίσει στα σπορ. Γι´αυτό χρησιμοποιείται ως ενίσχυση κάποια περιτονία, συνήθως τμήμα της πλατείας περιτονίας (Fascia lata). Φυσικά είναι μια μεγάλη επέμβαση και γίνεται μόνο σε μεγάλης απόδοσης αθλητές. Η ολική ρήξη του τετρακεφαλικού τένοντα πάντα χειρουργείται αμέσως. Οι χρόνιες σταδιακές ρήξεις χειρουργούνται και καθυστερημένα.[1]
(Α) Ρήξη Τετρακεφάλου Μυός: Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί αρκετές μέθοδοι για τη χειρουργική αποκατάσταση ρήξεων του Τετρακεφάλου μυός και τένοντα: Αυτές είναι η χρήση τένονος από Καγκουρώ (Use of kangaroo tendon), τα ελεύθερα μοσχεύματα περιτονίας (Free fascial grafts) , τα ράμματα διάτασης (Traction sutures), οι κρημνοί από δεσμίδες του Εξω Πλατέος μυός (Vastus lateralis flaps), τα ανθρακονήματα (Carbon fibers)[8] , τα ράμματα Mersilene ( Mersilene sutures), τα συνθετικά μοσχεύματα Ντάκρον (Dacron graft), τα συνθετικά μοσχεύματα πολυεστέρα (Polyester grafts) και τα αυτομοσχεύματα από το κεντρικό τριτημόριο του επιγονατιδικού τένοντα (Autograft of the central third of the patellar tendon). Έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί ράμματα με άγκυρες (Suture anchors).[1]
(Β) Ρήξη του Τετρακεφαλικού Τένοντα: Ειδικά για τις ρήξεις του Τετρακεφαλικού Τένοντα, σήμερα είναι δημοφιλείς σε χρήση τρεις βασικές τεχνικές εγχειρήσεων: (1) Άμεση επανακαθήλωση του κομμένου τένοντα στην επιγονατίδα με τρυπανισμούς και ράμματα, είτε με επανακαθήλωση με κυκλικό σύρμα στην επιγονατίδα (direct repair of the tendon to the patella), η τεχνική Σκούντερι (Scuderi technique) για οξείες ρήξεις, και η Τεχνική Κοντιβίλλα, με επιμήκυνση και αποκατάσταση, για χρόνιες ρήξεις (Codivilla tendon-lengthening and repair technique).[1]
Επιπλοκές –Ανάρρωση
Η χειρουργική θεραπεία της ρήξης Τετρακεφάλου μυός έχει αρκετά προβλήματα και επιπλοκές. Αυτά είναι η μόλυνση, η μετεγχειρητική δυσκαμψία, οι αντιδράσεις από τα ράμματα, οι αποτυχίες επούλωσης του ιστού, οι κίνδυνοι της αναισθησίας, η φλεβική ανεπάρκεια, η πνευμονική εμβολή, και ο παραμένων πόνος και μυϊκή αδυναμία μετά την εγχείρηση. Περιστατικά που δεν χρειάζονται εγχείρηση, ακινητοποιούνται με περιμήριο (Thigh Support)ή νάρθηκα για 3-6 εβδομάδες και στη συνέχεια ακολουθεί φυσικοθεραπεία. Το βάδισμα επιτρέπεται από τις πρώτες ημέρες. Το ποδήλατο και η κολύμβηση απαγορεύονται. Περιστατικά που χειρουργούνται ακινητοποιούνται σε γύψο ή νάρθηκα έκτασης για 3 εβδομάδες και στη συνέχεια ακολουθεί ήπια κινησιοθεραπεία τετρακεφάλου. Η επάνοδος στον αθλητισμό θα γίνει σταδιακά μετά την πάροδο τριμήνου.[1]
Επώνυμοι με ρήξη τετρακεφάλου μυός
Επώνυμοι με χειρουργηθείσα ρήξη του Τετρακεφάλου μυός ή τετρακεφαλικού τένοντα είναι ο σκιτσογράφος ΚΥΡ , (ατύχημα σε σκάλα, Νοσοκομείο ΚΑΤ 1988, "Ελευθεροτυπία"), ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Bill Clinton (Νοσοκομείο Washington, 1999, Associated Press) και ο τέως Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κώστας Καραμανλής (ποδόσφαιρο, Ιατρικό Κέντρο Αμαρουσίου, 2004, ΑΠΕ).
Παραπομπές
James Lyle, MD, Consulting Surgeon, Department of Orthopedic Surgery, Hughston Clinic: «Quadriceps Tendon Rupture», Medscape 21 April 2010
Daniel Kulund: «The Injured Athlete», USA, 1988, page 446-447
Funk FJ.Jr: “Injuries of the extensor mechanism of the knee”, Athletic Training 10: 141-145, 1975
Γκούβας Χαράλαμπος: «Ατυχήματα και Μαζικές Καταστροφές: Ταξινόμηση, Πρώτες Βοήθειες και Αντιμετώπιση», έκδοση Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, 1998
Daniel Kulund: «The Injured Athlete», USA, 1988, page 446-447
Appley Graham και Solomon Louis: «System of Orthopaedic and Fractures», Λονδίνο, 1993
Kennedy JC, Willis RB: “The effects of local steroid injections on Tendons. A biomechanical and Microscopic correlative study”. American Journal of Sports Medicine, 4:11-21,1976
Evans PD, Pritchard GA, Jenkins DH: “Carbon fibre used in the late reconstruction of rupture of the extensor mechanism of the knee”. Injury. Jan 1987;18(1):57-60
Βιβλιογραφία
Ανατομική Werner Platzer, Εκδόσεις Spriger Verlag, 1986, σελίδα 236
Γκούβας Χαράλαμπος: «Ατυχήματα και Μαζικές Καταστροφές: Ταξινόμηση, Πρώτες Βοήθειες και Αντιμετώπιση», έκδοση Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, 1999-2000
Νικολάου Παντελής: «Μυοτενόντια σύνδεση, πειραματικά δεδομένα, Διδακτορική διατριβή», Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1985
Γκούβας Χαράλαμπος και Καραγιάννης Σπύρος: «Μυοτενόντια σύνδεση, το ασθενέστερο τμήμα του μυός, κλινικές φωτογραφικές αποδείξεις», Ελληνοβρεττανικό Ορθοπεδικό Συνέδριο, 1989
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
