.
Καταπληξία ή σοκ (shock) είναι η ιατρική, παθολογική κατάσταση που προκύπτει από την αδυναμία της καρδιάς (και συνολικά του καρδιαγγειακού συστήματος) να εξασφαλίσει επαρκή ροή αίματος και οξυγόνου για τα όργανα. Δηλαδή, καταπληξία, ορίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία το καρδιαγγειακό σύστημα αδυνατεί να υποστηρίξει τις μεταβολικές απαιτήσεις της κυτταρικής λειτουργίας.
Καταπληξία μπορεί να προκληθεί από διαφορετικές αιτίες, οι οποίες ενεργούν ως ερέθισμα για τον οργανισμό ο οποίος αντιδρά με την ενεργοποίηση ενός ρυθμιστικού μηχανισμού και την απελευθέρωση διαφόρων παραγόντων. Το αποτέλεσμα της επίδρασης αυτών συνθέτει συνολικά την κλινική εικόνα του συνδρόμου της καταπληξίας.
Πρόκειται για κατάσταση απειλητική για τη ζωή που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Αιτιολογία - Μορφές καταπληξίας
Η σημερινή αιτιολογική κατάταξη της καταπληξίας είναι η εξής:
Υποογκαιμική ή ολιγαιμική: είναι η καταπληξία που οφείλεται σε μεγάλη απώλεια του υγρού που κυκλοφορεί στον οργανισμό, είτε ως αποτέλεσμα αιμορραγίας, είτε απώλειας υγρών.
Καρδιογενής: πρόκειται για κυκλοφορική ανεπάρκεια που οφείλεται σε δυσλειτουργία της καρδιάς.
Νευρογενής: οφείλεται στη μείωση, αναστολή ή διακοπή της σχέσης μεταξύ νευρικού συστήματος και μικρών αρτηριών ή φλεβών, με συνέπεια τη διαστολή των αγγείων και την πτώση της αρτηριακής πίεσης.
Σηπτικό shock: προκαλείται από λοιμώδη παράγοντα.
Αλλεργική: Οφείλεται στην επίδραση αλλεργιογόνων ουσιών.
Συμπτώματα
Τα περισσότερα συμπτώματα είναι κοινά στις πιο πολλές μορφές της καταπληξίας. Συνοπτικά, αυτά είναι: ωχρό, υγρό και ψυχρό δέρμα, ταχυκαρδία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, μείωση ποσότητας αποβαλλόμενων ούρων και σε προχωρημένα στάδια, συμπτώματα από τον εγκέφαλο και την καρδιά.
Η ανεπαρκής παροχή αίματος στον οργανισμό προσβάλλει κατά σειρά τους ακόλουθους ιστούς: δέρμα, νεφροί, σπλάγχνα, εγκέφαλος, καρδιά.
Διάγνωση
Το εγκατεστημένο σοκ αναγνωρίζεται εύκολα, ωστόσο είναι δύσκολο να διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο. Τη διάγνωση θέτει το γεγονός ότι οι φλέβες που βρίσκονται υπό το υποδόριο (οι πιο κοντινές στο δέρμα δηλαδή) είναι άδειες και δύσκολα μπορεί να τοποθετηθεί σε αυτές καθετήρας.
Πρώτες βοήθειες
Σε περίπτωση καταπληξίας, πρέπει να ειδοποιηθεί ασθενοφόρο, να ξαπλώσει ο ασθενής, να τεθούν υπό έλεγχο όλες οι πιθανές αιμορραγίες και να μην δοθεί τροφή ή νερό στον ασθενή[1].
Βιβλιογραφία
Παπαδημητρίου, "Σύγχρονη γενική χειρουργική", εκδόσεις Μ. Παρισιάνου.
Davidson's "Παθολογία", ιατρικές εκδόσεις Π.Χ.Πασχαλίδης, 19η έκδοση, 2005.
Παραπομπές
Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Πρώτες Βοήθειες, Γ΄ έκδοση, Αθήνα 2012, σελ. 87
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
