.
Ο «Deep Blue» ήταν ένας υπολογιστής ο οποίος μπορούσε να παίζει σκάκι και κατασκευάστηκε από την IBM. Στις 11 Μαΐου 1997 νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι Γκάρι Κασπάροφ στον εικοστό έκτο αγώνα, με δύο νίκες και τρεις ισοπαλίες (ο Κασπάροφ είχε νικήσει στον πρώτο αγώνα το 1996). Ο Κασπάροφ κατηγόρησε, ωστόσο, την IBM ότι ο υπολογιστής έκλεβε και έτσι απαίτησε επανάληψη του αγώνα. Όμως η ΙΒΜ αρνήθηκε και απέσυρε τον Deep Blue.
Προέλευση
Οι απαρχές του Deep Blue βρίσκονται στο πρόγραμμα ChipTest (Δοκιμή τσιπ) που ξεκίνησε το 1985, ενώ στη συνέχεια ονομάστηκε Deep Thought (Βαθιά σκέψη) και ολοκληρώθηκε το 1988. Στη συνέχεια, οι ερευνητές αυτού του προγράμματος προσλήφθηκαν από την IBM, για να δημιουργήσουν μία σκακιστική μηχανή η οποία θα μπορούσε να νικήσει τον παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι.
Μετά από τον αγώνα του Deep Thought με τον Κασπάροφ το 1989, η IBM διεξήγαγε έναν διαγωνισμό για την μετονομασία του υπολογιστή, από όπου αναδείχτηκε το όνομα Deep Blue (Βαθύ μπλε), ως αναφορά στο παρατσούκλι της IBM, Big Blue. Αφού μια κατώτερη έκδοση του Deep Blue, ο Deep Blue Junior, έπαιξε με τον Γκρανμάστερ Τζόλε Μπέντζαμιν, οι κατασκευαστές του Deep Blue αποφάσισαν ότι ο Μπέντζαμιν ήταν αυτός που χρειάζονταν για να εξελίξουν το μενού με τα ανοίγματα του Deep Blue, με αποτέλεσμα ο σκακιστής να υπογράψει συμβόλαιο με την IBM για να βοηθήσει στην έρευνα κατά την προετοιμασία του Deep Blue για τον αγώνα με τον Κασπάροφ.
Deep Blue εναντίον Κασπάροφ
Στις 10 Φεβρουαρίου 1996, ο Deep Blue έγινε η πρώτη σκακιστική μηχανή που κατάφερε να νικήσει τον παγκόσμιο πρωταθλητή σκακιού Κασπάροφ υπό κανονικές συνθήκες χρονικού ορίου. Ωστόσο ο Κασπάροφ νίκησε σε 3 από τα πέντε επόμενα παιχνίδια, ενώ τα άλλα δύο παιχνίδια ήρθαν ισόπαλα. Έτσι ο Κασπάροφ νίκησε τον Deep Blue με σκορ 4-2 (1 πόντος για κάθε νίκη και 1/2 πόντος για κάθε ισοπαλία).
Στις 11 Μαΐου 1997, ο Deep Blue νίκησε στον έκτο και γύρο μπαράζ τον Κασπάροφ, καθώς στους πέντε αγώνες ήταν ισόπαλοι με 2½-2½. Έτσι το τελικό σκορ ήταν 3½–2½, με αποτέλεσμα ο Deep Blue να γίνει η πρώτη σκακιστική μηχανή που νίκησε τον παγκόσμιο πρωταθλητή σκακιού σε ένα τουρνουά υπό κανονικές συνθήκες διεξαγωγής αγώνων και κανονικά χρονικά όρια για κάθε παίχτη.
Μετά το τουρνουά
Μετά την ήττα του, ο Κασπάροφ είπε ότι διέκρινε βαθιά νοημοσύνη και δημιουργικότητα στις κινήσεις της μηχανής, και μάλιστα ισχυρίστηκε ότι στον δεύτερο αγώνα, πίσω από τις κινήσεις του υπολογιστή κρύβονταν άνθρωποι σκακιστές, κάτι που ήταν ενάντια στους κανόνες του αγώνα. Η IBM ωστόσο αρνήθηκε ότι ο Deep Blue έκλεβε, λέγοντας ότι η μόνη ανθρώπινη παρέμβαση στη μηχανή γινόταν στο μεσοδιάστημα των αγώνων. Οι κανονισμοί επέτρεπαν στους προγραμματιστές να κάνουν τροποποιήσεις στον υπολογιστή στα μεσοδιαστήματα, έτσι ώστε να βελτιώνονται τα αδύνατα σημεία που ενδεχομένως θα εμφάνιζε κατά τη διάρκεια των αγώνων. Ο Κασπάροφ απαίτησε αντίτυπα των αρχείων καταγραφής του Deep Blue, όμως η IBM τότε αρνήθηκε, αν και αργότερα δημοσίευσε στο ίντερνετ αυτά τα αρχεία. Επίσης, ο Κασπάροφ ζήτησε να γίνει και τρίτη σειρά αγώνων, αλλά η IBM αρνήθηκε και πάλι, αποσυναρμολογώντας τον Deep Blue.
Το 2003 γυρίστηκε μια ταινία στην οποία παρουσιάζονται όλα αυτά τα γεγονότα με τίτλο Game Over: Kasparov and the Machine.
Ένα από τα εξαρτήματα του εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας, ενώ το άλλο στο Μουσείο Ιστορίας των Υπολογιστών, στην έκθεση τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής.
Ο Deep Blue, με την ικανότητα να ελέγχει 200 εκατομμύρια θέσεις το δευτερόλεπτο, ήταν ο πιο γρήγορος υπολογιστής ο οποίος αντιμετώπισε παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι. Σήμερα η έρευνα στο σκάκι με υπολογιστές και στους αγώνες των παγκόσμιων καλύτερων σκακιστών εναντίον των υπολογιστών, έχει επικεντρωθεί στην ανάπτυξη σκακιστικών προγραμμάτων, παρά στην ανάπτυξη ειδικού υλικού. Τα σύγχρονα προγράμματα, όπως τα Houdini, Rybka, Deep Fritz, Deep Junior, είναι πιο αποτελεσματικά από τα προγράμματα που υπήρχαν κατά την περίοδο του Deep Blue. Σε ένα πρόσφατο αγώνα του Deep Fritz εναντίον του παγκόσμιου πρωταθλητή Βλαντιμίρ Κράμνικ που έλαβε χώρα τον Νοέμβριο του 2006, το πρόγραμμα εκτελείτο σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή Intel Core 2 Duo CPUs, ικανό να εξετάζει 8 εκατομμύρια θέσεις το δευτερόλεπτο.
Βιβλιογραφία
Ξηρός, Νικόλαος: «Deep Blue: Πρώτος σκακιστής στον κόσμο!», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 207 (Ιούνιος 1997), σελ. 79.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
