.
Ο βουρτσίτης (αγγλ. wurtzite) είναι θειούχο ορυκτό του ψευδαργύρου και του σιδήρου. Το όνομα τού αποδόθηκε το 1861 προς τιμήν του Αλσατού χημικού Σαρλ Αντόλφ Βουρτς (Charles Adolphe Wurtz, 1817–1884)[2]
Προέλευση, παραγενέσεις
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Θειούχα. Ομάδα βουρτσίτη |
| Χημικός τύπος | (Zn,Fe)S[1] |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 4,1 gr/cm3 |
| Χρώμα | Βαθύ καστανέρυθρο έως καστανομέλαν,
κίτρινο έως σκούρο καστανό λόγω εσωτερικών ανακλάσεων |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Εξαγωνικό |
| Κρύσταλλοι | Μέχρι 1,5 εκ, πυραμιδοειδείς ή βραχυπρισματικοί |
| Υφή | Ινώδης, στηλοειδής, σε επιφλοιώσεις |
| Διδυμία | Δεν αναφέρεται |
| Σκληρότητα | 3,5 - 4 |
| Σχισμός | Καλός κατά {11-20}, δυσχερής κατά {0001} |
| Θραύση | Ανώμαλη |
| Λάμψη | Ρητινώδης, ατελώς μεταλλική |
| Γραμμή κόνεως | Καστανή |
| Πλεοχρωισμός | Δεν αναφέρεται |
| Διαφάνεια | Ημιδιαφανής ως αδιαφανής |
Είναι ορυκτό σπανιότερο του σφαλερίτη, απαντώμενο σε υδροθερμικές φλέβες μαζί με άλλα θειούχα. Σχηματίζεται σε θερμοκρασίες άνω των 1200°C σε εξαγωνικούς ΄μικρούς ημιμορφικούς κρυστάλλους. Είναι ημιδιαφανής και το χρώμα του κυμαίνεται ανάλογα του μεγέθους από καφεκόκκινο στους μικρότερους κρυστάλλους μέχρι καστανόμαυρο στους μεγαλύτερους. Είναι πολυμορφικός με τον σφαλερίτη και τον ματραΐτη, ενώ σχηματίζει ιδιαίτερη ομάδα (ομάδα βουρτσίτη), αποτελούμενη από τα εξής ορυκτά:
Καδμοσεληνίτης (Cadmoselite) CdSe
Γρηνοκίτης (Greenockite) CdS
Ματραΐτης (Mátraite) ZnS
Ραμπεργκίτης (Rambergite) MnS
Βουρτσίτης
Ορυκτά με τα οποία συνδέεται, πλην των ανωτέρω, είναι ο σφαλερίτης, ο χαλκοπυρίτης, ο βαρύτης και ο μαρκασίτης.
Απαντάται σε αρκετές περιοχές της Γης. Αξιομνημόνευτες εμφανίσεις του λόγω καλοσχηματισμένων κρυστάλλων, ή υψηλής καθαρότητας, είναι στη Γερμανία (Έσση, Βαυαρία, Σαξωνία, Θουριγγία), στην Τσεχία (Πρίμπραμ της Βοημίας και Vysočina της Μοραβίας, στη Ρουμανία (Μπάγια Σπρίε), τη Σερβία, την Κορνουάλλη (Αγγλία), το Περού (Καστροβιρέινα), τη Βολιβία (Ορούρε και Ποτοσί), την Κίνα (Χουνάν) και τις Πολιτείες Μοντάνα, Κοννέκτικατ, Γιούτα και Μισούρι. Υπάρχει επίσης σε πολλές άλλες χώρες αλλά ως ορυκτό ήσσονος σημασίας.
Στην Ελλάδα ανευρίσκεται στα μεταλλεία Λαυρίου (Καμάριζα, Πλάκα (ορυχεία Αδάμη Νο. 2 και Πλάκα Νο. 80)) καθώς και στην περιοχή της Ξάνθης (ορυχείο Pb - Zn Αγίου Φιλίππου περιοχής «Κίρκη»).
Πηγές
Handbook of Mineralogy
Mindat.org
Webmineral.com
Minerals.net
Δείτε επίσης
Κατάλογος ορυκτών
Κατάλογος ορυκτών των μεταλλείων Λαυρίου
Βιβλιογραφία
James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X
Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0395511372
Σημειώσεις
Ο χημικός του τύπος είναι κανονικά ZnS, επειδή όμως πάντοτε ανευρίσκεται με τμήμα του Zn να έχει αντικατασταθεί από Fe, ως χημικός του τύπος αναγνωρίζεται ο (Zn,Fe)S.
Εγκεκριμένο από την ΙΜΑ, "grandfathered".
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
