.
Ο ημιμορφίτης είναι πυριτικό ορυκτό του ψευδαργύρου. Το όνομά του οφείλεται στον ημιμορφισμό που εμφανίζουν οι κρύσταλλοί του. Ως ημιμορφισμός χαρακτηρίζεται η ιδιότητα κατά την οποία η μορφή της απόληξης στα άκρα των ολοεδρικών κρυστάλλων, δηλαδή των κρυστάλλων που έχουν πλήρως αναπτυγμένες όλες τις έδρες τους, είναι ασύμμετρη. Έτσι, στον ημιμορφίτη η μια άκρη των κρυστάλλων είναι πεπλατυσμένη και η άλλη έχει σχήμα πυραμίδας. Χαρακτηριστικό ορυκτό που εμφανίζει, επίσης, ημιμορφισμό είναι ο τουρμαλίνης, κανένα άλλο, όμως, ορυκτό, δεν εμφανίζει τόσο έντονα αυτή την ιδιότητα.
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Σωροπυριτικά |
| Χημικός τύπος | Zn4Si2O7(OH)2 . H2O |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 3,48 gr/cm3 |
| Χρώμα | Άχρωμο, λευκό, ανοικτό μπλε,
ανοικτό πράσινο, γκρίζο, καστανό |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Ρομβικό |
| Κρύσταλλοι | Λεπτοί τραπεζοειδείς, καλοσχηματισμένοι |
| Υφή | Κρύσταλλοι σε μορφή δεσμών[1],
βοτρυοειδείς, συμπαγούς υφής ή σταλακτιτοειδείς |
| Διδυμία | Σπάνια κατά {101} |
| Σκληρότητα | 4,5 - 5 |
| Σχισμός | Τέλειος {110}, ατελής {101},
σπάνιος {001} |
| Θραύση | Κογχοειδής |
| Λάμψη | Αδαμάντινη, υαλώδης,
σπάνια μεταξώδης, μαργαριτώδης |
| Γραμμή κόνεως | Λευκή |
| Πλεοχρωισμός | Δεν εμφανίζει |
| Διαφάνεια | Διαφανής, ημιδιαφανής |
| Παρατηρήσεις | Εμφανίζει ισχυρό πυροηλεκτρισμό |
Παλαιότερα είχε αποκληθεί καλαμίνα, ωστόσο αυτό το όνομα αποδόθηκε, αργότερα, και στον σμιθσονίτη και, για την αποφυγή σύγχισης, αποφασίστηκε η αποκλειστική χρήση του όρου «ημιμορφίτης» για το ορυκτό.
Η κρυσταλλική δομή του ημιμορφίτη συνίσταται από τετράεδρα Zn - O3 - OH με τον ψευδάργυρο στο κέντρο του τετραέδρου και τα άτομα οξυγόνου και το ιόν υδροξυλίου να καταλαμβάνουν τις κορυφές του. Τα τετράεδρα αυτά συνδέονται μεταξύ τους με ομάδες Si2O7 και μορίων νερού, ενώ είναι όλα διατεταγμένα προς την ίδια διεύθυνση με τη μία πλευρά να «βλέπει» προς το ένα άκρο του κρυστάλλου και την άλλη προς το άλλο, δημιουργώντας, έτσι, τον ημιμορφισμό. Με θέρμανσή του στους 500°C χάνει το 50% του κρυσταλλικού νερού, ενώ σε υψηλότερες θερμοκρασίες το νερό χάνεται εξ ολοκλήρου, επιφέροντας αλλαγές στη δομή του ορυκτού.
Παρά την ασυμμετρία αυτή και το γεγονός ότι οι κρύσταλλοί του είναι οπτικά διάξονες, ο ημιμορφίτης δεν εμφανίζει πλεοχρωισμό.
Αποτελεί δευτερογενές ορυκτό, τυπικά ανευρισκόμενο στις ζώνες οξείδωσης ψευδαργυρούχων ορυκτών. Γι' αυτό και σχετίζεται με σμιθσονίτη, σφαλερίτη, γαληνίτη, κερουσίτη, αγγλεσίτη, αουριχαλκίτη και χρυσόκολλα.
Χρησιμοποιείται ως ελάσσον ορυκτό για την παρασκευή ψευδαργύρου, είναι, όμως, περιζήτητο από συλλέκτες. Πολύ καλά σχηματισμένοι κρύσταλλοί του ανευρίσκονται στο Μεξικό (περιοχές Santa Eulalia και Mapimi), την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ζάμπια, την Κίνα, την Ιταλία, τη Βρετανία και την Αυστραλία.
Στην Ελλάδα ανευρίσκεται στα ορυχεία της ευρύτερης περιοχής του Λαυρίου και στα Λιμενάρια της Θάσου.
Πηγές
Handbook of Mineralogy
Mindat.org
Galleries.com
Webmineral.com
Δείτε επίσης
Κατάλογος ορυκτών
Κατάλογος ορυκτών των μεταλλείων Λαυρίου
Βιβλιογραφία
James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
Αθανάσιος Κατερινόπουλος, Ανδρέας Μαγκανάς Συστηματική Ορυκτολογία, Αθήνα, 2003 (Πανεπιστημιακές παραδόσεις)
Σημειώσεις
Σχηματίζουν χαρακτηριστικό σύμπλεγμα αποκαλούμενο «λειρί του κόκκορα»
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
