Ο Γκαιτίτης (αγγλ. goethite) είναι ένυδρο ορυκτό οξείδιο του σιδήρου. Το όνομά του το έλαβε προς τιμήν του Γερμανού ποιητή, συγγραφέα και φιλοσόφου Γιόχαν Βόλφραμ φον Γκαίτε (Johann Wolfgang von Goethe, 1749–1832).
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Οξείδια (ένυδρα) |
| Χημικός τύπος | Fe3+O(OH) |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 3,3 - 4,3 gr/cm3 |
| Χρώμα | Κίτρινο, καστανό, καστανέρυθρο, μαύρο |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Ρομβικό |
| Κρύσταλλοι | Πεπλατυσμένοι ή πρισματικοί, βελονοειδείς, τριχοειδείς |
| Υφή | Βελονοειδής (ενίοτε τριχοειδής), βοτρυοειδής, σταλακτιτική, στιφρή ή γαιώδης |
| Διδυμία | - |
| Σκληρότητα | 5 - 5,5 |
| Σχισμός | Τέλειος {010}, καλός (100} |
| Θραύση | Ανώμαλη |
| Λάμψη | Μεταλλική, αδαμάντινη, ενίοτε χωρίς λάμψη (αλαμπής) στις γαιώδεις υφές |
| Γραμμή κόνεως | Καστανοκίτρινη, πορτοκαλοκίτρινη |
| Πλεοχρωισμός | Ισχυρός x = Κίτρινο y = καστανοκίτρινο z = Πορτοκαλέρυθρο, βαθύ ερυθρό |
| Διαφάνεια | Αδιαφανής |
| Παραλλαγές | Λειμωνίτης |
Είναι εξαιρετικά διαδεδομένο ορυκτό, προερχόμενο από την αποσάθρωση σχεδόν όλων των σιδηρομιγών πρωτογενών ορυκτών σε συνθήκες ύπαρξης σχετικά υψηλών συγκεντρώσεων οξυγόνου, αποτελώντας, παράλληλα, σημαντικό μετάλλευμα σιδήρου.
Σχηματίζεται, επίσης, και ως ίζημα προερχόμενο από ύδατα εμπλουτισμένα σε διαλυτές ενώσεις σιδήρου, όταν αυτά ευρεθούν σε συνθήκες οξείδωσης. Ανευρίσκεται και σε υδροθερμικές φλέβες.
Η γαιώδης παραλλαγή του είναι είτε κρυπτοκρυσταλλική είτε άμορφη και ονομάζεται λειμωνίτης (αγγλ. limonite) από την ελληνική λέξη λειμών ( = λιβάδι), επειδή συχνά απαντάται σε υγρά, ελώδη λιβάδια, περιέχει περισσότερο κρυσταλλικό νερό (χημ. τύπος FeO(OH) . H2O) και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη ανά τον κόσμο. Ο λειμωνίτης έχει χρώμα κίτρινο της ώχρας (οπότε αποκαλείται λειμωνιτική ώχρα) ή καστανοκίτρινο και είναι γαιώδης και αλαμπής, ενώ συχνά αποβάφει στο χέρι. Τόσο ο γκετίτης όσο και ο λειμωνίτης αποτελούν σημαντικά μεταλλεύματα σιδήρου.
Ο γκετίτης συνδέεται με λεπιδοκροκίτη (με τον οποίο είναι δίμορφος), αιματίτη, σιδηρίτη, σιδηροπυρίτη, πυρολουσίτη, μαγγανίτη και πολλά άλλα ορυκτά που περιέχουν σίδηρο και μαγγάνιο.
Ανευρίσκεται σε πολλά σημεία της Γης. Σημαντικές του εμφανίσεις είναι στη Γερμανία (ιδίως στις περιοχές της Βεστφαλίας και της Έσσης, στην Τσεχία, τη Γαλλία, την Κορνουάλλη της Βρετανίας, τις ΗΠΑ και σε πολυάριθμα ακόμη σημεία του πλανήτη.
Στην Ελλάδα ανευρίσκεται στη Μύκονο (περιοχή Πανόρμου), στην παραλία Απηγανιάς της Τήνου, σχεδόν σε όλα τα μεταλλεία Λαυρίου, στο ορυχείο «Μαυρόλακκος» της Θάσου, την Αλιστράτη Σερρών, στη Μαρώνεια της Κομοτηνής, στη Λευκόπετρα της Ξάνθης και στη Λοκρίδα του Νομού Φθιώτιδος ως συνοδό ορυκτό του βωξίτη στο ορυχείο «Νησί».
Πηγές
Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Handbook of Mineralogy
Mindat.org
Galleries.com
Webmineral.com
Δείτε επίσης
Κατάλογος ορυκτών
Κατάλογος ορυκτών των μεταλλείων Λαυρίου
Βιβλιογραφία
James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1-4437-4224-4
Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 0-395-91096-X
Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0-395-51137-2
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
