.
To υψίπεδο (ὕψι "ψηλά" + πέδον "έδαφος, χώμα") είναι ένας γεωγραφικός όρος (αγγλικά: highland και upland), με τον οποίο χαρακτηρίζονται τόποι στην επιφάνεια της Γης σε αρκετά μεγαλύτερο ύψος από τη στάθμη της θάλασσας, χωρίς να χαρακτηρίζονται όρη.[1] Σε μια διαφορετική εκδόχή του όρου, το υψίπεδο είναι περιοχή μεγάλου υψομέτρου, με σχετικά χαμηλή ατμοσφαιρική πίεση.[2]
Ο όρος χρησιμοποιείται τόσο για πεδινές επιφάνειες οι οποίες βρίσκονται μεταξύ ορεινών όγκων (Υψίπεδα των Άνδεων, των Άλπεων), οπότε είναι συνώνυμος με τον γεωγραφικό όρο οροπέδιο, (plateau), όσο και για εκτεταμένες εδαφικές εξάρσεις, οι οποίες υψώνονται στο μέσον πεδινών εκτάσεων (Υψίπεδο της Βραζιλίας). Ο όρος φέρεται πολλές φορές να χρησιμοποιείται στον πληθυντικό ως κύρια ονομασία του ίδιου υψιπέδου όπως π.χ. Υψίπεδα του Γκολάν, ή Υψίπεδα της Σκωτίας κ.ά.
Περιβάλλον
Η μειωμένη ατμοσφαιρική πίεση του υψηλού υψομέτρου συνδέεται συχνά με κρύο και ξηρασία, έλλειψη οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα, έντονη ηλιακή και υψηλή υπεριώδη ακτινοβολία και άλλες επιδράσεις. Τα αποτελέσματα αυτών των επιδράσεων είναι σημαντικά και το γενικό περιβάλλον, η βλάστηση και η ζωή των ζώων είναι σημαντικά διαφορετική από εκείνα των πεδινών περιοχών.[3]
Κλίμα
Το κλίμα των υψιπέδων ως μείζον κλιματικός τύπος προστίθεται συχνά στην κλιματική κατάταξη Κόπεν αν και δεν ήταν εξαρχής στο σύστημα που πρότεινε αρχικά ο βοτανολόγος-κλιματολόγος Βλαντίμιρ Κόπεν. Περιέχει όλα τα υψίπεδα, που δεν κατηγοριοποιούνται εύκολα από άλλους τύπους κλίματος. Η σύντμησή του στο σύστημα Koppen-Geiger-Pohl είναι (H) και προστέθηκε εκ των υστέρων[4]. Σε γενικές γραμμές όσο αυξάνει το υψόμετρο, η θερμοκρασία, η πίεση, η ατμοσφαιρική υγρασία και η σκόνη ελλαττώνονται. Η μέωση των ατμοσφαιρικών μορίων έχει ως αποτέλεσμα υψηλή ατμοσφαιρική διαφάνεια και αυξημένη λήψη της ηλιακής ακτινοβολίας. Σε αυτόν τον κλιματικό τύπο ο υετός αυξάνεται, τουλάχιστον για τα πρώτα 4.000 μέτρα. Ρυθμιστικό ρόλο στη γενική εικόνα του κλίματος παίζει ο προσανατολισμός των πλαγιών του βουνού και η δυνατότητά του να απορροφά την ηλιακή ακτινοβολία ρυθμίζοντας τη θερμοκρασία και την αίσθηση ψύχους από την έκθεση στον αέρα.[5]
Παραπομπές σημειώσεις
«UCMP Glossary: Upland». Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2015.
Mani, M. S. (1974). Fundamentals of High Altitude Biology. New Delhi: Oxford & IBH Publishers, σελ. 196. ISBN 978-1855290266.
Mani, M. S.; Giddings, Lorrain E. (1980). Ecology of highlands. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers Group, σελ. 1–2. ISBN 978-94-009-9176-7.
«Κατάταξη και περιγραφή περιγραφή των Κλιµάτων». Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2015.
The Editors of Encyclopædia Britannica (2015). «Highland climate». Encyclopædia Britannica.. Ανακτήθηκε στις 09 Νοεμβρίου 2025.
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
