Τριχλωριούχο αρσενικό

\( \require{mhchem} \)

Το τριχλωριούχο αρσενικό είναι μία εξαιρετικά δηλητηριώδης ανόργανη χημική ένωση (LD₅₀ 48 mg/kg) με μοριακό τύπο AsCl₃ η οποία χρησιμεύει σε πολλές βιομηχανικές εφαρμογές.

Ιστορία

Το τριχλωριούχο αρσενικό ανακαλύφθηκε το 1648 από τον χημικό Γιόχαν Ρούντολφ Γκλάουμπερ με επίδραση αλατιού (χλωριούχου νατρίου, NaCl) και θειικού οξέος (H₂SO₄) σε τριοξείδιο του αρσενικού (As₂O₃) και θέρμανση του μείγματος, οπότε αποστάζεται το τριχλωριούχο αρσενικό: ^[1]

\( {\displaystyle \mathrm {3NaCl+3H_{2}SO_{4}+As_{2}O_{3}{\xrightarrow {}}AsCl_{3}+3NaHSO_{4}+2AsH_{3}} } \)

Η ουσία έγινε γνωστή στους αλχημιστές ως "βούτυρο του αρσενικού".
Παρασκευή

Το τριχλωριούχο αρσενικό παρασκευάζεται με επίδραση πυκνού υδροχλωρίου (HCl) σε τριοξείδιο του αρσενικού: [2]

\( {\displaystyle \mathrm {As_{2}O_{3}+6HCl{\xrightarrow {}}2AsCl_{3}+3H_{2}O} } \)

Εναλλακτικά, η ουσία μπορεί να παρασκευαστεί με επίδραση ρεύματος αερίου χλωρίου σε μεταλλικό αρσενικό, μέθοδος όμως δαπανηρότερη της προηγούμενης: [1]

\( {\displaystyle \mathrm {2As+3Cl_{2}{\xrightarrow {}}2AsCl_{3}} } \)

Το προϊόν που αποστάζεται με αυτό τον τρόπο περιέχει διαλυμένο χλώριο και για την απομάκρυνσή του προστίθεται μεταλλικό αρσενικό. [1]

Ιδιότητες

Το τριχλωριούχο αρσενικό αποσυντίθεται παρουσία νερού, προς αρσενικώδες οξύ (H₃AsO₃) και υδροχλώριο, αντίδραση η οποία είναι αμφίδρομη: [1]

\( {\displaystyle \mathrm {AsCl_{3}+3H_{2}O{\overrightarrow {\longleftarrow }}As(OH)_{3}+3HCl} } \)

Αν υπάρχει περίσσεια πυκνού υδροχλωρίου, τότε το τριχλωριούχο αρσενικό μπορεί να αποσταχθεί αμετάβλητο, ιδιότητα η οποία χρησιμοποιήθηκε για τον ποσοτικό προσδιορισμό του αρσενικού. [1]

Η ουσία αντιδρά με βρωμιούχο κάλιο (KBr) παρέχοντας τριβρωμιούχο αρσενικό:

\( {\displaystyle \mathrm {AsCl_{3}+3KBr{\xrightarrow {}}AsBr_{3}+3KCl} } \)

Και με ιωδιούχο κάλιο (KI) παρέχοντας τριιωδιούχο αρσενικό:

\( {\displaystyle \mathrm {AsCl_{3}+3KI{\xrightarrow {}}AsI_{3}+3KCl} } \)

Με χλωριούχα άλατα, το τριχλωριούχο αρσενικό σχηματίζει άλατα τα οποία περιέχουν το αρσενικικό ανιόν [AsO4]- Η ουσία αποτελεί διαλυτικό μέσο για διάφορες οργανικές ουσίες, όπως το θείο και ο φώσφορος. [1]
Χρήσεις

Το τριχλωριούχο αρσενικό χρησιμεύει στη σύνθεση χλωριούχων παραγώγων του αρσενικού τα οποία χρησιμοποιούνται ως ζιζανιοκτόνα, φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα κ.ο.κ., καθώς και για φαρμακευτικούς σκοπούς.

Βιβλιογραφία

"Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" Π. Δρανδάκη, τ.Β ', λήμμα "Τριχλωριοῦχον αρσενικόν", σ. 666

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.22974.html
http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/summary/summary.cgi?cid=24570&loc=ec_rcs

Παραπομπές

Δρανδάκης, ό.π., σ.666
Holleman, A. F.; Wiberg, E. "Inorganic Chemistry" Academic Press: San Diego, 2001. ISBN 0-12-352651-5.

Εγκυκλοπαίδεια Χημείας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License