Γραμμομοριακό κλάσμα

 

 

\( \require{mhchem} \)

.

Στη χημεία, κλάσμα mole X ή γραμμομοριακό κλάσμα ή μοριακό κλάσμα είναι ένας τρόπος έκφρασης της σύστασης ενός αέριου ή υγρού διαλύματος.
Ως γραμμομοριακό κλάσμα Xi ενός συστατικού i σε ένα μίγμα, ορίζεται το κλάσμα με αριθμητή τα moles ni του συστατικού i στο μίγμα και παρονομαστή το άθροισμα των moles nολ όλων των συστατικών του μίγματος. Στα συνολικά moles συμπεριλαμβάνονται και τα moles του διαλύτη :

\( X_i = \frac{n_i}{n_{o\lambda}} \)

όπου

\( n_{o\lambda} = n_1 + n_2 + n_3 + ... \)

Ως ποσοστό %, το κλάσμα mole μπορεί να αποδοθεί :

\( X_i\,% = \frac{n_i}{n_{o\lambda}}\cdot 100 \)

Το γραμμομοριακό κλάσμα είναι αδιάστατος αριθμός, πάντα μικρότερος του 1 (ή του 100 %) και το άθροισμα των γραμμομοριακών κλασμάτων όλων των συστατικών ενός διαλύματος είναι πάντα ίσο με 1.
δηλ. ισχύει :

\( X_1 + X_2 + X_3 + ... = 1\)

Παραδείγματα :

• Αν οι ποσότητες των συστατικών του μίγματος δίνονται σε moles : Έστω ότι ένα υδατικό διάλυμα περιέχει n = 50 mol Η₂Ο και n₁ = 10 mol ζάχαρης. Έχουμε : n_ολ = n + n₁ = 50 + 10 = 60 mol.

Για τη ζάχαρη : X₁ = n₁/n_ολ = 10/60 = 1/6

Γιά το νερό : X = n/n_ολ = 50/60 = 5/6

• Αν οι ποσότητες όλων ή μερικών συστατικών του μίγματος δίνονται σε γραμμάρια τότε τα μετατρέπουμε πρώτα σε moles. Η μετατροπή γίνεται με τη σχέση : n = m/M_r όπου m = η μάζα του συστατικού (g) και Μ_r = η σχετική μοριακή του μάζα : Έστω ότι ένα διάλυμα περιέχει 45 g γλυκόζης (M_r = 180) και 34.2 g ζάχαρης (M_r = 342) διαλυμένα σε 540 g Η₂Ο (M_r = 18). Έχουμε για τη γλυκόζη n₁ = 45/180 = 0.25 mol, για τη ζάχαρη n₂ = 34.2/342 = 0.1 mol και για το νερό n = 540/18 = 30 mol. Άρα : n_ολ = 30 + 0.25 + 0.1 = 30.35 mol.

Για τη γλυκόζη : X₁ = 0.25/30.35 = 0.008

Για τη ζάχαρη : Χ₂ = 0.1/30.35 = 0.003

Γιά το νερό : X = 30/30.35 = 0.989

• Αν οι ποσότητες όλων ή μερικών συστατικών του μίγματος δίνονται σε αριθμούς μορίων τότε τους μετατρέπουμε πρώτα σε moles. Η μετατροπή γίνεται με τη σχέση : n = Ν/Ν_A όπου N = ο αριθμός μορίων του συστατικού και Ν_Α = ο αριθμός του Avogadro = 6,023×10²³ μόρια : Έστω ότι ένα αέριο μείγμα περιέχει 12.023×10²³ μόρια Ν₂ και 18.069×10²³ μόρια Ο₂. Έχουμε για το Ν₂ n₁ = 12.023×10²³/6.023×10²³ = 2 mol και για το Ο₂ n₂ = 18.069×10²³/6.023×10²³ = 3 mol. Άρα : n_ολ = 3 + 2 = 5 mol.

Για τo N₂ : X₁ = 3/5

Για τo O₂ : Χ₂ = 2/5

Δείτε επίσης

Εκφράσεις περιεκτικότητας και συγκέντρωσης διαλυμάτων

Μόρια με δακτυλίους έχουν επιπλέον δεσμούς σ, γι' αυτό και προστίθεται ο Nδ. Έτσι, για παράδειγμα το βενζόλιο (C6H6) έχει 12 δεσμούς σ (= 12 άτομα + 1 δακτυλιος - 1) και το μόριο του ανθρακένιου (C14H10) που έχει 3 δακτυλίους, ο κανόνας δίνει σωστά 26 δεσμούς σ (= 24 άτομα + 3 δακτύλιοι - 1). Πιο συγκεκριμένα περιέχει 16 δεσμούς σ C-C και 10 δεσμούς σ C-H.

Εγκυκλοπαίδεια Χημείας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License