\( \require{mhchem} \)
Το χλωριούχο κάλιο ή χλωρίδιο του καλίου (αγγλικά: potassium chloride) είναι η ανόργανη ένωση με εμπειρικό τύπο KCl. Είναι το άλας που προκύπτει από την εξουδετέρωση του υδροχλωρικού οξέος (HCl) από το υδροξείδιο του καλίου (KOH).
Το χημικά καθαρό χλωριούχο κάλιο, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, είναι άοσμο λευκό ή άχρωμο υαλώδες κρυσταλλικό στερεό. Είναι ευδιάλυτο στο νερό και τα υδατικά του διαλύματα έχουν γεύση παρόμοια με αυτήν του αλατιού. Το χλωριούχο κάλιο χρησιμοποιήθηκε ως λίπασμα,[1] στην ιατρική, σε επιστημονικές εφαρμογές και στην κατεργασία τροφίμων, όπου είναι γνωστό ως πρόσθετο E508.
Σε λίγες πολιτείες των ΗΠΑ χρησιμοποιήθηκε για να προκαλεί καρδιακό επεισόδιο, συγκεκριμένα ως τρίτο φάρμακο σε φαρμακευτικό μείγμα για εκτελέσεις με θανατηφόρα ένεση. Βρίσκεται με φυσικό τρόπο στο συλβίνη ή συλβίτη, που είναι ένα ορυκτό.[2] Το όνομα αυτού του ορυκτού προέκυψε από την παλιά χημική ονομασία του χλωριούχου καλίου, Sal digestivus Sylvite, που του έδωσε ο Ολλανδός φυσικός και χημικός Φρανσίσκους Σύλβιους (Franciscus de le Boë Sylvius) (1614-1672) στο ορυκτό αυτό. Κρυσταλλώνεται στο κυβικό σύστημα σε εξάεδρα, μερικές φορές και σε οκτάεδρα. Έχει πυκνότητα 1.984 kg/m³ περίπου, σκληρότητα 2, λάμψη υαλώδη, σχισμό τέλειο κατά (100). Το χρώμα του είναι λευκό ή άχρωμο, όπως επίσης και διάφορες αποχρώσεις του κίτρινου, κυανού, κόκκινου κ.α. (ανάλογα με τις διάφορες προσμίξεις που περιέχει). Έχει τον ίδιο τρόπο γένεσης και εμφάνισης με αυτόν του αλίτη, μόνο που εμφανίζεται σπανιότερα. Διαγνωστικά στοιχεία του η εξαεδρική και οκταεδρική μορφή και η γεύση του. Χρησιμοποιείται ως κύρια πηγή ιόντων καλίου (K+), που χρησιμοποιούνται για λίπασμα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σαν υποκατάστατο του αλατιού (χλωριούχου νατρίου) από όσους ακολουθούν δίαιτα πτωχή σε νάτριο. Το χλωριούχο κάλιο χρησιμοποιήθηκε στην καρδιοχειρουργική, για να σταματά την καρδιά.
Παραγωγή
Συλβίτης ή συλβίνης.
Συλβινίτης.
Το χλωριούχο κάλιο εξορύσσεται από τα καλιούχα ορυκτά συλβίτης, καρναλλίτης και από την ποτάσα. Εξορύσσεται, ακόμη, από την άλμη και μπορεί να παραχθεί με κρυστάλλωση από διάλυμα, με επίπλευση ή ηλεκτροστατικό διαχλωρισμό από κατάλληλα ορυκτά. Είναι παραπροϊόν της παραγωγής νιτρικού οξέος (HNO3) από νιτρικό κάλιο (KNO3) και υδροχλωρικό οξύ:
\( {\displaystyle \mathrm {KNO_{3}+HCl{\xrightarrow {}}KCl+HNO_{3}} } \)
Η μεγάλη πλειοψηφία του χλωριούχου καλίου παράγεται ως αγροτικού ή βιομηχανικού βαθμού καθαρότητας ποτάσα στο Σασκάτσουαν του Καναδά, στη Ρωσία και στη Λευκορωσία. Μόνο η παραγωγή του Σασκάτσουαν αντιστοιχούσε σε πάνω από το 25% της παγκόσμιας παραγωγής, το 2017.[3]
Εργαστηριακές μέθοδοι
Το χλωριούχο κάλιο είναι οικονομικά διαθέσιμο και γι' αυτό σπάνια παράγεται εσκεμμένα στο εργαστήριο. Μπορεί να παραχθεί (πάντως) με επίδραση υδροχλωρικού οξέος σε υδροξείδιο του καλίου (ή και σε άλλη καλιούχα βάση) :
\( {\displaystyle \mathrm {KOH+HCl{\xrightarrow {}}KCl+H_{2}O} } \)
Αυτή η μετατροπή είναι μια απλή αντίδραση οξεοβασικής εξουδετέρωσης. Το παραγόμενο άλας μπορεί να καθαριστεί με ανακρυστάλλωση.
Άλλη μέθοδος παραγωγής χλωριούχου καλίου αποτελεί η ολική σύνθεσή του, δηλαδή η επίδραση αερίου χλωρίου (Cl2) σε μεταλλικό κάλιο. Αυτή είναι μια πολύ εξώθερμη αντίδραση:
\( {\displaystyle \mathrm {2K+Cl_{2}{\xrightarrow {}}2KCl} } \)
Επιπλέον πηγές πληροφόρησης
Πετρογραφία 2, Κ. Γ.Χατζηπαναγιώτου, καθηγητή τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών
Σημειώσεις και αναφορές
«Potassium Fertilizers (Penn State Agronomy Guide)». Penn State Agronomy Guide (Penn State Extension). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016.
Burkhardt, Elizabeth R. (2006). «Potassium and Potassium Alloys». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. doi:10.1002/14356007.a22_031.pub2.
«Potash Mineral Commodity Summaries 2018» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Ιανουαρίου 2019.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
