\( \require{mhchem} \)
Αντίδραση παρεμβολής ονομάζεται κάθε χημική αντίδραση στην οποία τουλάχιστον ένα τμήμα ενός χημικού είδους διασπά ένα χημικό δεσμό και παρεμβάλλεται ανάμεσα στα άτομα που μετείχαν στο χημικό δεσμό. Για παράδειγμα:
\( {\displaystyle \mathrm {A+B-\Gamma {\xrightarrow {}}B-A-\Gamma } } \)
Ο όρος «αντίδραση παρεμβολής» αναφέρεται στο αποτέλεσμα της χημικής αντίδρασης και δεν ασχολείται με το μηχανισμό με τον οποίο πραγματοποιείται. Οι αντιδράσεις παρεμβολής παρατηρήθηκαν στην οργανική, στην ανόργανη και στην οργανομεταλλική χημεία. Στις περιπτώσεις που δεσμός στον οποίο παρεμβάλλεται το χημικό είδος (ή τμήμα του) είναι δεσμός μετάλλου - συναρμοτή, σε σύμπλοκο συναρμογής, οι αντιδράσεις παρεμβολής είναι οργανομεταλλικές στη φύση τους και περιλαμβάνουν δεσμό ανάμεσα σε (άτομο ή ιόν) μεταβατικού μετάλλου και σε άτομο άνθρακα ή υδρογόνου.[1] Συνήθως ο όρος «αντίδραση παρεμβολής» αναφέρεται στις περιπτώσεις που ο αριθμός συναρμογής και η βαθμίδα οξείδωσης παραμένουν αμετάβλητοι.[2] Όταν η αντίδραση αυτού του είδους είναι αντιστρέψιμη, η αντίστροφη αντίδραση ονομάζεται «αντίδραση αποβολής», ενίοτε και «αντίδραση απόσπασης».
\( {\displaystyle {\ce {{M-L}+{X-Y}->M-{\overset {\displaystyle Y \atop |}{X}}-L}}} \) (1)
\( {\displaystyle {\ce {{M-L}+ {X-Y}-> M-X-Y-L}}} \) (2)
Υπάρχουν δυο συνηθισμένες γεωμετρίες παρεμβολής, (1) και (2), όπως εικονίζονται παρά πάνω. Επιπρόσθετα, το παρεμβαλλόμενο τμήμα ή μόριο μπορεί να δρα ως πυρηνόφιλο ή ως ηλεκτρονιόφιλο ως προς το μεταλλικό σύμπλοκο.[2]
Οργανική χημεία
Αντιδράσεις ομολόγωσης, όπως η αντίδραση ομολόγωσης του εστέρα Κοβάλσκι,[3] παρέχουν απλά παραδείγματα της διεργασίας παρεμβολής στην οργανική σύνθεση. Στην αντίδραση Αρντ-Αϊστέρτ,[4][5] μια ομάδα μεθυλένιου παρεμβάλλεται σε δεσμό καρβοξυλίου - άνθρακα καρβοξυλικού οξέος, σχηματίζοντας το επόμενο οξύ της ομόλογης σειράς.
Aναφορές και σημειώσεις
Douglas, McDaniel, and Alexander (1994). Concepts and Models of Inorganic Chemistry 3rd Ed. John Wiley & Sons, Inc. ISBN 978-0-471-62978-8.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
J.J. Alexander (1985). Hartley and Patai, επιμ. The chemistry of the metal-carbon bond, vol. 2. John Wiley & Sons.
Reddy, R. E.; Kowalski, C. J. (1993), «Ethyl 1-Naphthylacetate: Ester Homologation Via Ynolate Anions», Org. Synth. 71: 146; Coll. Vol. 9: 426
Arndt, F.; Eistert, B. (1935). «Ein Verfahren zur Überführung von Carbonsäuren in ihre höheren Homologen bzw. deren Derivate» (στα German). Ber. Dtsch. Chem. Ges. 68 (1): 200–208. doi:10.1002/cber.19350680142.
Ye, T.; McKervey, M. A. (1994). «Organic Synthesis with α-Diazo Carbonyl Compounds». Chem. Rev. 94 (4): 1091–1160. doi:10.1021/cr00028a010.
