.
Στη Βιολογία τα Πρώτιστα (Protista) αναφέρονται στο βασίλειο των ευκαρυωτικών οργανισμών, δηλαδή όλων εκείνων που τα κύτταρα τους φέρουν διακριτό πυρήνα, τα οποία δεν ανήκουν ούτε στα Φυτά, ούτε στα Μετάζωα αλλά ούτε και στους Ευμύκητες.
Το κύτταρο ενός πρωτίστου περιλαμβάνει τα ίδια οργανίδια ενός πολυκύτταρου πλην όμως είναι περισσότερο περίπλοκο του κυττάρου των προκαρυωτικών οργανισμών, όπως π.χ. των Βακτηρίων. Ορισμένα Πρώτιστα διαθέτουν χλωροπλάστες με συνέπεια να είναι ικανά να φωτοσυνθέτουν, όπως για παράδειγμα τα Χρωμιστά (πλην των Ψευδομυκήτων και των Οπαλλιοζώων) σε αντίθεση με τα Πρωτόζωα που δεν διαθέτουν και μοιάζουν περισσότερο με ζώα.
Πρώτιστα
| Πρώτιστα Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Νεοπροτεροζωικός - Σήμερα |
||||
|---|---|---|---|---|
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||
|
Γενικά το κύτταρο ενός πρώτιστου χαρακτηρίζεται «πολύδύναμο» κύτταρο αφού μπορεί να εξασφαλίζει σχεδόν το σύνολο των κύριων λειτουργιών π.χ. θρέψη, αναπαραγωγή, συμπεριφορά κ.λπ.
Είναι οργανισμοί με ένα κύτταρο, με πυρήνα. Π.Χ Αμοιβάδα
Ταξινόμηση
Σε παλαιότερες ταξινομήσεις τα Πρώτιστα ή και λεγόμενα «Πρωτόκτιστα» (Protoctista) αποτελούσαν ίδιο βασίλειο που περιλάμβανε κυρίως τους ευκαρυωτικούς μονοκύτταρους οργανισμούς που συμπεριλαμβάνονταν τα φύκη και τα πρωτόζωα.
Χρωμιστά και Πρωτόζωα (1998-2004)
| Χρωμιστά | ||
|---|---|---|
| Συστηματική ταξινόμηση | ||
|
||
| Υποβασίλεια, Ανθυποβασίλεια και Συνομοταξίες 2004[3] | ||
ολικώς ή μερικώς οργανισμούς που φωτοσυνθέτουν |
||
| Πρωτόζωα | ||
|---|---|---|
| Συστηματική ταξινόμηση | ||
|
||
| Υποβασίλεια, Ανθυποβασίλεια και Συνομοταξίες 2004[3] | ||
μερικώς οργανισμούς που φωτοσυνθέτουν |
||
Ο Thomas Cavalier-Smith (1998)[2] χώρισε τα Πρώτιστα σε δύο βασίλεια: στα Χρωμιστά που μοιάζουν με φυτά και στα Πρωτόζωα που μοιάζουν με ζώα. Αργότερα (2004)[3] χώρισε τα δύο αυτά βασίλεια στα υποβασίλεια, ανθυποβασίλεια και συνομοταξίες που αναγράφονται στα δύο ταξινομοπλαίσια στα δεξιά. Οι συνομοταξίες αυτές ακολουθούν τους γενικους κανόνες ονοματολογίας ταξινομικών βαθμιδών και έχουν καταλήξεις σε «-φυτά», «-μύκητες» και «-ζώα» ανάλογα με τα είδη που περιέχουν. Εξαίρεση στον κανόνα ονομασίας αποτελούν τα Βλεφαριδοφόρα, τα Τρηματοφόρα και οι Μεταμονάδες.
Οι συνομοταξίες που περιέχουν φυτόμορφους οργανισμούς είναι:
Ωχρόφυτα (π.χ. τα φαιοφύκη, τα διάτομα)
Απτόφυτα
Κρυπτόφυτα
Η συνομοταξία που περιέχει μυκητόμορφους οργανισμούς είναι:
Ψευδομύκητες (π.χ. o Περονόσπορος (Peronosporus))
Οι συνομοταξίες που περιέχουν ζωόμορφους οργανισμούς είναι:
Χοανόζωα
Αμοιβόζωα (π.χ. η Αμοιβάδα (Amoeba))
Μυζόζωα (π.χ. το Πλασμώδιο (Plasmodium), τα δινοφύκη)
Βλεφαριδοφόρα (π.χ. το Παραμήκιο (Paramecium))
Ευγληνόζωα (π.χ. η Ευγλήνη (Euglena), το Τρυπανόσωμα (Trypanosoma))
Ηθμόζωα
Λουκόζωα
Μεταμονάδες
Κερκόζωα
Ακτινόζωα
Τρηματοφόρα
Ηλιόζωα
Αποδόζωα
Οπαλλιόζωα
Ανάμεσα στα Μυζόζωα (π.χ. η Δινοφύσις (Dinophysis)), στα Ευγληνόζωα (π.χ. η Ευγλήνη (Euglena)) και στα Κερκόζωα (π.χ. το Χλωραράχνιον (Chlorarachnion)) υπάρχουν και μερικοί οργανισμοί οι οποίοι φωτοσυνθέτουν (δηλαδή θεωρούνται εξ ορισμού φύκη) και έχουν προκύψει από την ενδοσυμβίωση ενός μονοκύτταρου χλωροφύκους ή ροδοφύκους μέσα σε ένα πρώην ετερότροφο οργανισμό.
Πιο πρόσφατες ταξινομήσεις
Πρόσφατα αναθεώρησε την ταξινόμηση του αφού συνένωσε το βασίλειο των Χρωμιστών με το ανθυποβασίλειο των Κυψελιδωτών για να δημιουργήσει την υπερομάδα Χρωμοκυψελιδωτά (Chromalveolata). Τo επιχείρημα γι' αυτή τη συνένωση έγγειται στο ότι ακόμη και τα Κυψελιδωτά (συνομοταξία Μυζόζωα) περιέχουν, είτε είδη που φωτοσυνθέτουν (υποσυνομοταξία Δινομαστιγωτά), είτε είδη που έχουν χάσει τη δυνατότηττα να φωτοσυνθέτουν (υποσυνομοταξία Σπορόζωα) αλλά έχουν κατάλοιπα χλωροπλαστών, τους λεγόμενους κορυφοπλάστες (apicoplasts).
Πηγές
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα τόμ. 51ος, σελ. 85
Αναφορές
Haeckel, E. (1866). Systematische Einleitung in die allgemeine Entwicklungsgeschichte. Generelle Morphologie die Organismen, Vol. 2. Reimer, Berlin.
Cavalier-Smith, T (1998). «A revised six-kingdom system of life». Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society 73 (3): 203-66. doi:9809012. ISSN 1464-7931.
Cavalier-Smith, Thomas (2004). «Only six kingdoms of life». Proceedings. Biological Sciences / The Royal Society 271 (1545): 1251-62. doi:15306349. ISSN 0962-8452.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
