Παθανθές το εδώδιμον

 

 

.

Το Παθανθές το εδώδιμον (Passiflora edulis) είναι ένα αναρριχητικό είδος της οικογένειας των παθανθών, εγγενές στη Βραζιλία, την Παραγουάη και τη Βόρεια Αργεντινή. Στην Ελλάδα είναι επίσης γνωστό ως Πασιφλόρα ή Πασιφλώρα. Είναι ευρύτατα γνωστό με τις κοινές του ονομασίες όπως φρούτο του Πάθους (passion fruit) (ΗΠΑ), φρούτο του Πάθους (passionfruit) (Ηνωμένο Βασίλειο και Χώρες της Κοινοπολιτείας), μαρακούγια (στα πορτ. maracujá, ορθή πορτογαλική προφορά: μαρακουζά, ισπ. maracuyá, ισπανική προφορά: μαρακουγιά), μοβ γκραναντίλλα (purple granadilla) (Νότια Αφρική) και γκρεναντίλλ (grenadille) (Γαλλία και τις πρώην αποικίες της).

Passiflora edulis forma flavicarpa

Φρούτο του Πάθους, Μαρακούγια, Μοβ γκραναντίλλα, Γκρεναντίλλ (Passiflora edulis)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae) Τάξη: Μαλπιγειώδη (Malpighiales) Οικογένεια: Παθανθή (Passifloraceae) Γένος: Παθανθές (Passiflora) Είδος: Π. το εδώδιμον (P. edulis)
Διώνυμο
Παθανθές το εδώδιμον (Passiflora edulis) John Sims (ταξινομιστής) (Sims), 1818

Επιπλέον, στη Νότια Αφρική, το μεν φυτό αποκαλείται Elephant tree (ελεφαντόδεντρο) και ο καρπός Elephant fruit (ελεφαντόφρουτο), προφανώς, για τη λατρεία του συγκεκριμένου ζώου, τόσο προς το φυτό όσο και προς τον καρπό.

Εμπορικά, καλλιεργείται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές για τα γλυκά, σπορώδη φρούτα του και φύεται ευρέως σε αρκετές χώρες της Νότιας Αμερικής, την Κεντρική Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική, τη Νότια Ασία, το Ισραήλ, την Αυστραλία, τη Χαβάη (Liliko'i)[1] και τις ΗΠΑ.

Στην Ινδία, η κυβέρνηση της Άντρα Πραντές (Andhra Pradesh) άρχισε να αναπτύσσει φρούτα του Πάθους στη δασική περιοχή (Chintapalli (Vizag)), προκειμένου να τεθούν στη διάθεση των κατοίκων της περιοχής. Ο καρπός βρίσκεται επίσης και στις ζούγκλες του Assam όπου είναι γνωστός στους ντόπιους ως "lota bel".

Το φρούτο του Πάθους έχει σχήμα στρογγυλό έως ωοειδές, χρώμα κίτρινο ή σκούρο μοβ με την ωρίμανση, το εξωτερικό του είναι μαλακό προς σφιχτό, το εσωτερικό του είναι ζουμερό γεμάτο με πολυάριθμα σπόρια.[2][3] Ο καρπός είτε τρώγεται (με το κουταλάκι) είτε γίνεται χυμός και συχνά ο χυμός του προστίθεται σε άλλους χυμούς φρούτων για την ενίσχυση του αρώματος.[4]

Ετυμολογία

Αφορά το ωμό φρούτο του Πάθους.
Διατροφική αξία 100 g (3.5 oz)
Ενέργεια		406 kJ
Θερμίδες		97 kcal
Βιταμίνες
Βιταμίνη Α		64 μg (8%)
βήτα-καροτένιο		743 μg (7%)
Ριβοφλαβίνη (Β2)		0,13 mg (11%)
Νιασίνη (Β3)		1,5 mg (10%)
Φυλλικό οξύ (Β9)		14 μg (4%)
Χολίνη		7,6 mg (2%)
Βιταμίνη C		30 mg (36%)
Βιταμίνη K		0,7 μg (1%)
Ίχνη μετάλλων
Ασβέστιο		12 mg (1%)
Σίδηρος		1,6 mg (12%)
Μαγνήσιο		29 mg (8%)
Φωσφόρος		68 mg (10%)
Κάλιο		348 mg (7%)
Νάτριο		28 mg (2%)
Ψευδάργυρος		0,1 mg (1%)
Μονάδες μέτρησης IU = International units
Τα ποσοστά είναι χοντρικά χρησιμοποιώντας τις συστάσεις των ΗΠΑ για τους ενήλικες.
Πηγή: usda[5]

Το "φρούτο του Πάθους" (με κεφαλαίο "Π") ονομάζεται έτσι και όχι "φρούτο του πάθους" (με μικρό "π"), επειδή είναι ένα από τα πολλά είδη του λουλουδιού του Πάθους, που οδηγεί στην αγγλική μετάφραση του λατινικού γένους ονόματος, Passiflora.[2] Το όνομα δόθηκε από τους Ισπανούς ιεραποστόλους στη Νότια Αμερική, λόγω της παραπομπής του άνθους με το Σταυρό του Μαρτυρίου και ως μια επεξηγηματική βοήθεια, ενώ προσπαθούσαν να προσηλυτίσουν στο Χριστιανισμό, τους αυτόχθονες κατοίκους.
Ποικιλίες

Υπάρχουν αρκετές ξεχωριστές ποικιλίες των φρούτων του Πάθους με σαφώς διαφορετικές εξωτερικές εμφανίσεις.[2] Η ξανθόκαρπη ποικιλία (flavicarpa), επίσης γνωστή ως το Golden Passion Fruit, μπορεί να φτάσει το μέγεθος ενός γκρέιπφρουτ, έχει ένα λείο, γυαλιστερό, φωτεινό και χαροπό φλοιό και έχει χρησιμοποιηθεί ως ρίζωμα για το Purple Passion Fruit στην Αυστραλία.[2] Η σκούρα μοβ ποικιλία edulis είναι μικρότερη από ένα λεμόνι, αν και είναι λιγότερο όξινη από ό,τι το κίτρινο φρούτο του Πάθους και έχει πλουσιότερο άρωμα και γεύση.

Αρκετές ποικιλίες φρούτων του Πάθους είναι πλούσια σε πολυφαινόλες,[6][7] και οι κίτρινες[Σημ 1][8] ποικιλίες του καρπού, βρέθηκαν να περιέχουν prunasin και άλλους κυανογόνους γλυκοζίτες (cyanogenic glycosides) στη φλούδα και στο χυμό.[8]
Χρήσεις
Ένα ποτό με φρούτο του Πάθους, σε εστιατόριο στη Σιγκαπούρη.
Χρήση στη διατροφή

Το φρούτο αυτό, το οποίο είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α και βιταμίνη C, τρώγεται φρέσκο ως καρπός ή ως συστατικό φρουτοσαλάτας, μους, σορμπέ, κοκτέιλ, χυμού ή σιροπιού.
Χρήση για ιατρικούς σκοπούς

Στη Νότια Αμερική, το φρούτο του πάθους χρησιμοποιόταν ευρέως στην παραδοσιακή ιατρική για την καταπολέμηση του άγχους, της αϋπνίας, του άσθματος, της βρογχίτιδας, και τον λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος. Στη Βραζιλία, το έγχυμα των φύλλων του χρησιμοποιείται ως ηρεμιστικό. Στις Αντίλλες, τα φύλλα χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της αρτηριακής υπέρτασης.

Στη Γαλλία, για τα ιάματα με βάση την Passiflora προτιμάται ένα άλλο είδος της: η Passiflora incarnata. Οι δύο ποικιλίες μοιάζουν εξαιρετικά μεταξύ τους τόσο σε μορφολογικό όσο και σε μικροσκοπικό επίπεδο, έτσι ώστε ακόμη και ειδικοί δυσκολεύονται να τις διακρίνουν.[9] Παρ’όλα αυτά, οι ελάχιστες μορφολογικές διαφορές (σε επίπεδο των νευρώσεων των φυλλωμάτων) μεταφράζονται σε μια σημαντική διαφοροποίηση στις αγχολυτικές τους ιδιότητες: στη δόση των 125 mg/kg από το στόμα, το εκχύλισμα μεθανόλης από την Passiflora incarnate παρουσιάζει σημαντική αγχολυτική δραστηριότητα, ενώ εκείνο της Passiflora edulis καμία απολύτως δραστηριότητα προς αυτή την κατεύθυνση.[10]

Προς το παρόν η επιστημονική κοινότητα δεν έχει αναγνωρίσει αντικειμενικά και επίσημα τυχόν ευεργετικές ιδιότητες της Passiflora edulis. Αξίζει να σημειωθεί πως έχουν περιγραφεί ορισμένες βραχυπρόθεσμες παρενέργειες από την κατανάλωση εγχύματος των φύλλων της:[11] το φυτό παρουσιάζει τοξικότητα σε ό,τι αφορά το πάγκρεας, το ήπαρ και τη χολή, τόσο στον άνθρωπο όσο και στα ζώα.[12]

Η παραδοσιακές ιατρικές χρήσεις[13] της Passiflora edulis συνοψίζονται ως εξής:

Υπέρταση: χυμός του φρούτου ή αφέψημα των φύλλων, από το στόμα.
Αϋπνία, άγχος: αφέψημα από το φλοιό ή τα λουλούδια του φυτού με χυμό λεμονιού, για γαργάρα.
Διουρητικό: αφέψημα από ξερές ρίζες, από το στόμα.
Σκορβούτο: κατανάλωση του φρούτου (που είναι πλούσιο σε βιταμίνη C).
Άσθμα: ξηρά φύλλα, για κάπνισμα (τσιγάρο ή πίπα).
Συμπτώματα εμμηνόπαυσης: αφέψημα των φύλλων, για πόση, με προσθήκη μελιού για γλυκύτητα μεταξύ των γευμάτων.
Εξάρτηση από αλκοόλ ή μορφίνη: αφέψημα αποξηραμένων φύλλων, από το στόμα.

Λάδι φρούτου του Πάθους
Λάδι φρούτου του Πάθους και διατομή του καρπού, όπου φαίνονται οι σπόροι.

Το λάδι των φρούτων του Πάθους εξάγεται από τους σπόρους και αποτελείται κυρίως από λινελαϊκό οξύ (linoleic acid) (77%) με μικρότερες ποσότητες ελαϊκού οξέος (oleic acid) (15%) και παλμιτικό οξύ (palmitic acid) (10%). Έχει ποικίλες εφαρμογές στην κατασκευή καλλυντικών χρησιμεύει επίσης ως ανθρώπινη ή ζωική τροφή.
Διατροφή

Τα φρέσκα φρούτα του Πάθους περιέχουν βιταμίνη C (36%), διαιτητικές ίνες (42%), βιταμίνες Β, ριβοφλαβίνη (11%) και νιασίνη (10%), σίδηρο (12%) και φώσφορο (10%).[14]
Πολιτισμός
Άνθος του φρούτου του Πάθους - το εθνικό λουλούδι της Παραγουάης.

Το λουλούδι της φρούτου του Πάθους είναι το εθνικό λουλούδι της Παραγουάης.[15]
Ασθένειες
Ιοί

Ο ιός ξυλοποίησης του φρούτου του Πάθους (Passion fruit woodiness virus) είναι ένας από τους πιο γνωστούς ιούς των φρούτων του Πάθους. Ανήκει στην ομάδα Potyvirus και μπορεί να επιτεθεί ένα φυτό σε οποιαδήποτε ηλικία από το φυτώριο έως τα ώριμα φυτά. Μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα περιλαμβάνουν κίτρινα φύλλα που εμφανίζουν παραμόρφωση στο μήκος των φύλλων και το σχήμα. Καθώς επηρεάζει το φύλλο, ο ιός επηρεάζει το σχήμα και το μέγεθος του καρπού. Τα επηρεασμένα φρούτα γίνονται κάπως πετρώδη και μειωμένου μεγέθους, με πολλά φρούτα όλο κάρκαδια (scabbed) και ραγίσματα. Ο ιός μεταδίδεται μέσω των μυζητικών εντόμων που ρουφάνε το χυμό του δέντρου, όπως οι αφίδες (aphids) και τα ακάρεα (mites). Η ξυλοποίηση μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της διάδοσης της βλάστησης, όπως μολυσμένα εμβόλια ή μολυσμένα εργαλεία. Δεν υπάρχει χημικός έλεγχος για τον ιό άπαξ και μολυνθεί το φυτό, αλλά η χρήση καθαρών υλικών φύτευσης μπορεί να μειώσει τη διάδοση του.[16]

Ένας από τους πιο σοβαρούς ιούς που σχετίζονται με τη βλάστηση, είναι ο ιός του μωσαϊκού αγγουριού (Cucumber mosaic virus). Στα φρούτα του Πάθους, ο ιός αυτός εμφανίζεται με κίτρινα στίγματα στα φύλλα, που ξεκινούν από τυχαία σημεία στα κλήματα και μειούμενα στην ένταση προς την κορυφή. Τα φύλλα που επεκτείνονται, συνήθως γίνονται πιο στριφτά, με τις μπούκλες προς τα κάτω και αναπτύσσουν μια "κορδονοειδή" εμφάνιση, ως αποτέλεσμα του περιορισμού της επιφάνειας του φύλλου. Είναι κινητός και μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα μέσω των αλληλεπιδράσεων με τα άλλα φυτά, όπως το βούρτσισμα ανάμεσα στα φύλλα. Ο ιός μεταδίδεται φυσικά, δια μέσου των αφίδων και μπορεί επίσης να μεταδοθεί μηχανικά μέσω των σπόρων. Η ποικιλιακή αντίσταση είναι το κύριο εργαλείο διαχείρισης και η εξάλειψη των ζιζανίων και των μολυσμένων πολυετών καλλωπιστικών φυτών που ενδέχεται να φέρουν τον ιό είναι σημαντικά. Άπαξ και μολυνθεί το φυτό, δεν υπάρχει καμία πιθανή διαχείριση ελέγχου του ιού.[16]
Φυτοπλάσμα

Η υπέρβαση είναι ο όρος που χρησιμοποιείται όταν το φυτόπλασμα (Phytoplasma), ένα εξειδικευμένο βακτήριο, που προσβάλλει το φλοίωμα (phloem) του φυτού. Η λοίμωξη φυτοπλάσματος, χαρακτηρίζεται από μικρά χλωρωτικά (chlorotic) φύλλα, βράχυνση των μεσογονατίων διαστημάτων (internodes), υπερβολικούς πλευρικούς βλαστούς και ανώμαλα λουλούδια. Αν και έχουν υπάρξει αναφορές της νόσου εντός του φυτού του φρούτου του Πάθους,[17] πολλά μολυσμένα φυτά, προσβάλλονται χωρίς ορατά συμπτώματα της νόσου. Αν και το φυτόπλασμα μπορεί να μεταδοθεί δια μέσω του εμβολιασμού, μπορεί να ανασταλεί με την περιοδική επιθεώρηση των φυτωρίων και των περιοχών που είχαν παλιότερα λοιμώξεις.[17] Οι υπερβάσεις ανταποκρίνονται στη θεραπεία με τετρακυκλίνη, ένα κοινό ευρέως φάσματος αντιβιοτικό.
Βακτήρια

Η βακτηριακή κηλίδωση των φύλλων, η οποία προκαλεί εκκαθάριση των φλεβών, σχηματίζει φωτεινές κίτρινες αποικίες που προκαλούν τη μόλυνση και το μαρασμό των φύλλων και τελικά, την υποβάθμιση του πολτού των φρούτων, ιδιαίτερα των νεαρών καρπών. Υπό ευνοϊκές συνθήκες για τα βακτηρίδια, η μόλυνση εμφανίζεται μέσω φυσικών ανοιγμάτων ή πληγών από άλλους παθογόνους παράγοντες που επηρεάζουν τους κυτταρικούς χώρους των φύλλων. Λιπάσματα ή ένα μείγμα από χλωρίδιο του χαλκού και mancozeb, μπορεί να ελέγξει την ένταση της νόσου, αλλά δεν είναι η θεραπεία.[18]

Η βακτηριακή γράσο-κηλίδωση των φρούτων του Πάθους προκαλείται από την (Pseudomonas syringae).[19] Εμφανίζεται με το πράσινο της ελιάς έως καφέ λιπαρές στην όψη κηλίδες ή καφέ βυθισμένη κυκλικές πληγές. Σε μεταγενέστερο στάδιο, μια σκληρή κρούστα μπορεί να καλύψει τις πληγές δείχνοντας ένα χλωρωτικό φωτοστέφανο. Επηρεάζοντας κυρίως τα στόματα (stomata), η γράσο-κηλίδωση ευδοκιμεί στις υψηλές θερμοκρασίες με τη σχετική υγρασία. Για την αποφυγή της μόλυνσης, τα μέτρα που μπορούν να υιοθετηθούν περιλαμβάνουν, σπόρους φύτευσης υγειών φυτών και από χρησιμοποιούμενες υγιείς περιοχές. Έλεγχοι μυκητοκτόνων μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της περαιτέρω μόλυνσης.[19]
Μυκητολογικές ασθένειες

Η ασθένεια του Κολάρου της σήψης (Collar rot), προκαλείται από το μύκητα Fusarium solani. Χαρακτηρίζεται από τις νεκρωτικές πληγές στην περιοχή του γιακά, αμαύρωση του στελέχους στο επίπεδο του εδάφους και σκοτεινό αποχρωματισμό του στελέχους. Η σήψη του στελέχους έρχεται σε επαφή με τη τροφή και τη μεταφορά του νερού εντός του φυτού, που οδηγεί στο μαρασμό του φυτού έως το θάνατο. Η λοίμωξη συμβαίνει κυρίως μέσω μολυσμένου εδάφους και μολυσμένων φυτών, που προκαλούν τα φυτά να επιβιώσουν για λίγες μόνον εβδομάδες. Δεν υπάρχουν χημικοί έλεγχοι. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει φύτευση δενδρυλλίων σε περιοχές που δεν επλήγησαν και τη χρήση καθαρών εργαλείων.[18]

Ο μύκητας που ονομάζεται μαρασμός του φουζαρίου (fusarium wilt), εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικα φυτά και προκαλείται από το Fusarium oxysporum. Το παθογόνο έχει την ικανότητα να επιβιώνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, διεισδύοντας στις ρίζες, εισβάλλοντας στο ξύλημα και αποτρέποντας τη μεταφορά του νερού και των θρεπτικών ουσιών στα άλλα όργανα του φυτού. Μόλις μολυνθεί, αυτή η ασθένεια προκαλεί κιτρίνισμα των φύλλων και καφέδισμα του αγγειακού συστήματος έως το μαρασμό και το θάνατό του. Εμφανίζεται σε οποιοδήποτε τύπο εδάφους και μολύνει όλα τα φυτά. Η διαχείριση των καλλιεργειών, περιλαμβάνει τη φύτευση καθαρών δενδρυλλίων, την εκρίζωση, την καύση των μολυσμένων φυτών και τη χρησιμοποίηση αποστειρωμένων εργαλείων.[20]

Η ανθράκωση (anthracnose), ένα έλκος που προκαλείται από το Colletotrichum gloeosporiodes, είναι ένα παθογόνο των φρούτων του Πάθους που δημιουργεί σκοτεινές και βυθισμένες πληγές του κορμού.[21] Με την επίθεση ώριμων δέντρων φρούτων του Πάθους, οι βλάβες αυτές προκαλούν έντονη φυλλόπτωση και σάπισμα των καρπών. Πολλά φύλλα πεθαίνουν λόγω των βλαβών των φύλλων και το δέρμα των καρπών γίνεται χαρτώδες. Σε θερμές και υγρές συνθήκες, η νόσος μπορεί να επιδεινωθεί, προκαλώντας κόκκινα και πορτοκαλί σπόρια που τελικά σκοτώνουν το φυτό. Η μόλυνση γίνεται μέσω των υπολειμμάτων του λουλουδιού του Πάθους, μολυσμένων σπόρων, φυτών και μοσχευμάτων. Η διαχείριση αυτής της ασθένειας, περιλαμβάνει ένα συνδυασμό από τη χρήση φυτών άνευ παθογόνων, εξαλείφοντας τις μολυσμένες περιοχές, βελτίωση του αερισμού και των συνθηκών φωτισμού. Μυκητοκτόνα με βάση το χαλκό, στις τραυματισμένες περιοχές μπορεί να εμποδίσουν την εξάπλωση της νόσου.[21]
Πινακοθήκη

Η διατομή και ο καρπός φρούτου του Πάθους.

Μαρμελάδα από φρούτο του Πάθους.

Κίτρινα μαρακούγια κατά τη συγκομιδή. (Ρ. edulis var. Flavicarpa).

Μοβ φρούτα του Πάθους κατά τη συγκομιδή.

Διαφορά μεγέθους μεταξύ του κίτρινου και του μοβ φρούτου του Πάθους.

Κόκκινα, κίτρινα και πράσινα φρούτα του Πάθους.

Φρούτα του Πάθους στο κλήμα.

Άνθος μαρακούγια στην Τουμκούρ, Ινδία.

Σημειώσεις

Σημ.1: Ειδική μνεία για το χυμό και την φλούδα των P. edulis και f. flavicarpa.

Παραπομπές

Hawaiian Dictionaries. «lilikoʻi». pk / lilikoi.
Morton JF (1987). «Passionfruit, p. 320–328; In: Fruits of warm climates». NewCrop, Center for New Crops & Plant Products, Department of Horticulture and Landscape Architecture at Purdue University, W. Lafayette, IN, USA. Ανακτήθηκε στις 1 July 2014.
Boning, Charles R. (2006). Florida's Best Fruiting Plants: Native and Exotic Trees, Shrubs, and Vines. Sarasota, Florida: Pineapple Press, Inc., σελ. 168–171.
«Passiflora edulis Sims». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2007-06-25. Ανακτήθηκε στις 2010-01-07.
Link to USDA Database entry
Talcott ST, Percival SS, Pittet-Moore J, Celoria C (2003). «Phytochemical composition and antioxidant stability of fortified yellow passion fruit (Passiflora edulis)». J Agric Food Chem 51 (4): 935–41. doi:10.1021/jf020769q. PMID 12568552.
Devi Ramaiya S, Bujang JS, Zakaria MH, King WS, Shaffiq Sahrir MA (2013). «Sugars, ascorbic acid, total phenolic content and total antioxidant activity in passion fruit (Passiflora) cultivars». J Sci Food Agric 93 (5): 1198–1205. doi:10.1002/jsfa.587. PMID 23027609.
Chassagne D, Crouzet JC, Bayonove CL, Baumes RL (1996). «Identification and Quantification of Passion Fruit Cyanogenic Glycosides». J Agric Food Chem 44 (12): 3817–3820. doi:10.1021/jf960381t.
K. Dhawan, S. Dhawan, A. Sharma (2004). «Passiflora : a review update». Journal of Ethnopharmacologye, σσ. 1-23.
K. Dhawan, S. Kumar, A. Sharma (2001). «Comparative biological activity study on Passiflora incarnata and P. edulis». Fitoterapia, σσ. 698-702.
S. Zibadi, R. Ronald (2004). «Passion Fruit (Passiflora edulis): composition, efficacy and safety». Evidence-Based Integrative Medicine, σσ. 183-187.
Maluf E., Barros, Frochtengarten, Benti, Leite (1991). «Assessment of the hypnotic/sedative effects and toxicity of Passiflora edulis aqueous extract in rodents and humans». Phytotherapy Research.
KAMBU, K.,Eléments de phytothérapie comparée; plantes médicinales africaines; U31 Centre de Recherches pédagogiques,Kinshasa,1900
«Nutrition facts for Passion-fruit, (granadilla), purple, raw, 100 g». USDA Nutrient Data, SR-21. Conde Nast. Ανακτήθηκε στις April 2, 2013.
«Paraguay: national flower». Paraguay.com. 2009. Ανακτήθηκε στις 1 July 2014.
Fischer, Ivan H., Rezende, Jorge A. M. (2008). Pest Technology: Diseases of Passion Flower (Passiflora spp.). Global Science Books. Ανακτήθηκε στις 13 December 2014.
Amata RL et al. (June 2011). «Manual for identification of passion fruit diseases and their management». www.kari.org. Horticulture and Industrial Crops, Kenya Agricultural Research Institute, Nairobi. Ανακτήθηκε στις 14 December 2014.
Joy PP, Sherin CG (2012). «Diseases of passion fruit (Passiflora edulis)». Kerala University, Kerala, India. Ανακτήθηκε στις 14 December 2014.
Baigent NL, Starr MP (5 January 2012). «Bacterial grease-spot disease of passion fruit». Plant Diseases Division, Department of Scientific and Industrial Research, Auckland. doi:10.1080/00288233.1963.10419317. Ανακτήθηκε στις 16 December 2014.
«Fusarium wilt of passion fruit». PaDIL, an initiative of the Australian Government’s Department of Agriculture. 2007. Ανακτήθηκε στις 16 December 2014.

Tarnowski TLB, Ploetz RC (2010). «First Report of Colletotrichum boninense, C. capsici, and a Glomerella sp. as Causes of Postharvest Anthracnose of Passion Fruit in Florida». Plant Disease 94 (6): 786. doi:10.1094/PDIS-94-6-0786C.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

California Rare Fruit Growers, Passion Fruit Fruit Facts

Εγκυκλοπαίδεια Βιολογίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License