.
Στη βιολογία, ωοθήκη ονομάζεται το αναπαραγωγικό όργανο του θηλυκού οργανισμού στο οποίο παράγονται τα ωάρια. Στα φυτά αποτελεί μέρος του άνθους. Εκτός από αναπαραγωγική, έχει επίσης ενδοκρινική λειτουργία, παράγοντας θηλυκές ορμόνες.
Στη γυναίκα, οι ωοθήκες είναι οι γεννητικοί αδένες που βρίσκονται από μια δεξιά και αριστερά της μήτρας. Το μέγεθος της μεταβάλλεται ανάλογα με το σε ποια ωοθήκη θα γίνει ωοθυλακιορηξία αλλά και σε ποια φάση του έμμηνου κύκλου βρίσκεται.
Δομή
Σε διατομή, η ωοθήκη εμφανίζει από έξω προς τα μέσα μια στιβάδα αποπλατυσμένου κυβοειδούς έως χαμηλού κυλινδρικού επιθηλίου, φλοιώδη μοίρα και μυελώδη μοίρα.
Η φλοιώδης μοίρα αποτελείται από εξειδικευμένο στρώμα και ωοθυλάκια σε διάφορα στάδια ανάπτυξης ή ατρησίας. Υπολογίζεται, μάλιστα, πως κατά τον τοκετό ενός θηλυκού παιδιού στην ωοθήκη του υπάρχουν περίπου 200.000 ωοθυλάκια σε κάθε ωοθήκη(!) Από αυτά τα ωοθυλάκια, μόνο τα 400(!) θα φθάσουν σε ωρίμανση και ονομάζονται ωοθυλάκια του Graaf(Γρααφιανά). Εσωτερικά της φλοιώδους μοίρα ο συνδετικός ιστός σχηματίζει το ονομαζόμενο στρώμα της ωοθήκης, όπου υπάρχουν τα κοκκώδη κύτταρα. Η μυελώδης μοίρα καταλαμβάνει ένα μικρό τμήμα της ωοθήκη. Αποτελείται από χαλαρό συνδετικό ιστό, αγγεία, νεύρα και λεμφαγγεία που εισέρχονται εκεί απο τον κρεμαστήρα σύνδεσμο, ο οποίος καταφύεται στο πάνω μέρος της ωοθήκης.
Φυσιολογία
Η αιμάτωση της ωοθήκης γίνεται από την ωοθηκική αρτηρία (η οποία είναι κλάδος της κοιλιακής αορτής) και από κλάδους της μητριαίας αρτηρίας. Οι φλέψες της ωοθήκης σχηματίζουν ένα πλέγμα το οποίο εκβάλλει με την ωοθηκική φλέβα δεξιά στην κάτω κοίλη φλέβα και αριστερά στην νεφρική φλέβα. Τα λεμφαγγεία βρίσκονται μέσα στον κρεμαστήρα σύνδεσμο κατά μήκος των ωοθηκικών αγγείων και νεύρων.
Ωοθηκικός κύκλος
Η εμφάνιση της εμμηνορυσίας σε κανονικά διαστήματα είναι ένας έμμεσος δείκτης της κανονικής λειτουργίας του άξονα Υποθάλαμος-Υπόφυση-Ωοθήκες και πολύ λεπτές ισορροπίες ρυθμίζουν τη φυσιολογική εμφάνιση της εμμηνορρυσίας. Ψυχογενείς και διατροφικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν αυτήν την ισορροπία με αποτέλεσμα την εμφάνιση λειτουργικής υποθαλαμικής αμηνόρροιας, δηλαδή να υπάρχει απουσία εμμήνου ρύσεως.
Η πρώτη φάση του ωοθηκικού κύκλου είναι όταν ωριμάζει το ωοθυλάκιο. Ονομάζεται ωοθυλακική φάση και τότε το ωοθυλάκιο προοδευτικά αυξάνεται σε μέγεθος και ωριμάζει. Καθώς ωριμάζει το ωοθυλάκιο, αυξάνεται το ωοκύτταρο σε μέγεθος και τα κοκκώδη κύτταρα που είχαν πλακώδη εμφάνιση αποκτουν τώρα κυβοειδή μορφολογία. Η πρώτη αυτή φάση πριν την ωοθυλακιορρηξία, μπορεί να ποικίλλει σε διάρκεια και είναι εκείνη που συνήθως καθορίζει τη διάρκεια του κύκλου. Σε φυσιολογικές συνθήκες, 14 μέρες περίπου πριν από την επόμενη εμμηνορρυσία, κάτω από την επίδραση της LH, γίνεται η ωοθυλακιορρηξία.
Μετά τη ρήξη του ωοθυλακίου ακολουθεί η δεύτερη φάση του ωοθηκικού κύκλου και σε αυτή το ραγέν ωοθυλάκιο μετατρέπεται σε ωχρό σωμάτιο (ωχρινική φάση). Σε αυτή τη φάση απο το ωχρό σωμάτιο εκκρίνονται προγεστερόνη και οιστρογόνα, γι'αυτό και η φάση αυτή μπορεί να ονομαστεί και οιστρογονο-προγεστερανική φάση. Η προγεστερόνη αυξάνεται προοδευτικά και παίζει ουσιαστικό ρόλο στις δομικές και βιοχημικές μεταβολές του ενδομητρίου. Προς το τέλος του κύκλου, τώρα, η λειτουργία του ωχρού σωματίου σταματά προοδευτικά (ζει κατά μέσο όρο 14 μέρες). Τα επίπεδα της προγεστερόνης και των οιστρογόνων ελαττώνονται και αυτά προοδευτικά.
Η πτώση της προγεστερόνης και των οιστρογόνων στο τέλος της δεύτερης φάσης του κύκλου, ευθύνεται για την αύξηση της FSH και την έναρξη ενός νέου κύκλου. Οι ορμονικές διακυμάνσεις στη διάρκεια του κύκλου παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στα όργανα στόχους, όσο και στις αλλαγές της ψυχικής διάθεσης.
Πηγές
Γεώργιος Μ. Ιατράκης, Βιβλίο Μαιευτικής, Φυσιολογία και Παθολογία Μητέρας-Εμβρύου, εκδόσεις ΔΕΣΜΟΣ (Αθήνα 2004)
Άνθρωπος, Ανατομία, Φυσιολογία
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
