.
Ως οικοσύστημα εννοείται βασική οικολογική μονάδα που αποτελείται από το φυσικό περιβάλλον και τους οργανισμούς που ζουν σε αυτό[1]. Ως σύστημα μελέτης περιλαμβάνει βιοτικά στοιχεία δηλαδή το σύνολο των οργανισμών ή βιοκοινότητα ενός οικοτόπου, αβιοτικά στοιχεία, όπως είναι ο αέρας, το νερό, το χώμα ο ήλιος κ.ά., καθώς και τις μεταξύ τους συνολικές αλληλεπιδράσεις. Η επιστήμη που μελετά τα οικοσυστήματα είναι η οικολογία.
Κάθε σύστημα των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων μιας περιοχής αποτελείται από:
Το σύνολο των οργανισμών που ανήκουν στο ίδιο είδος, δηλαδή τον πληθυσμό.
Το σύνολο των πληθυσμών ενός οικοσυστήματος και τις σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ τους, δηλαδή την βιοκοινότητα.
Την περιοχή στην οποία ζει ένας πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα, δηλαδή τον βιότοπο.
Υπάρχουν πολλοί τύποι οικοσυστημάτων. Στην θάλασσα ονομάζονται θαλάσσια οικοσυστήματα, όσα απαντούν σε ακτές αποκαλούνται παράκτια οικοσυστήματα, ενώ στην ξηρά ονομάζονται χερσαία οικοσυστήματα. Όταν σε μια έκταση ξηράς υπάρχουν μόνο γεωργικές καλλιέργειες, τότε μιλάμε για ένα αγροτικό οικοσύστημα. Υπάρχουν, επίσης, και τα οικοσυστήματα των γλυκέων υδάτων, οι υγρότοποι. Ο ρόλος των τελευταίων είναι σημαντικός, καθώς παρέχουν τροφή και προστασία σε ένα μεγάλο αριθμό πτηνών, θηλαστικών, ψαριών και άλλων οργανισμών.
Δασικό οικοσύστημα είναι το οικοσύστημα των φυτών και ζώων, στο οποίο κυριαρχούν τα δενδρώδη δασικά είδη. Τα κυριότερα δασικά είδη των ελληνικών δασών είναι: οι δρυς κατά 35% , τα πεύκα κατά 25% ,τα έλατα 19%, οι οξιές κατά 10% και καστανιές 2%.
Διάκριση οργανισμών
Σε ένα οικοσύστημα, οι οργανισμοί διακρίνονται ανάλογα με τον τρόπο που εξασφαλίζουν την τροφή τους. Πιο συγκεκριμένα:
Παραγωγοί ή αυτότροφοι οργανισμοί είναι εκείνοι που δεσμεύοντας συνήθως την ηλιακή ακτινοβολία με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης ή αξιοποιώντας άλλου είδους ενέργεια, παράγουν γλυκόζη από ανόργανα μόρια, όπως νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Στους παραγωγούς ανήκουν τα φυτά, τα κυανοβακτήρια και τα φύκη.
Καταναλωτές ή ετερότροφοι οργανισμοί είναι εκείνοι που αποκτούν ενέργεια με την τροφή τους. Ανάλογα με το πόσο απέχουν από τους παραγωγούς, διακρίνονται σε καταναλωτές πρώτης τάξης (φυτοφάγα ζώα), καταναλωτές δεύτερης τάξης (σαρκοφάγα ζώα που τρέφονται με φυτοφάγα), τρίτης τάξης (σαρκοφάγα ζώα που τρέφονται με άλλα σαρκοφάγα) κ.ο.κ.
Αποικοδομητές είναι τα βακτήρια και οι μύκητες που διασπούν τη νεκρή οργανική ύλη και τη μετατρέπουν σε ανόργανη, ώστε να είναι αξιοποιήσιμη από τους παραγωγούς στη συνέχεια. Νεκρή οργανική ύλη αποτελούν οι νεκροί οργανισμοί, τα πεσμένα φύλλα και οι καρποί κ.ά.
Ιδιότητες Οικοσυστήματος
Ένα οικοσύστημα έχει τη δυνατότητα να διατηρείται σε ισορροπία. Οι αυτορρυθμιστικοί μηχανισμοί που διαθέτει επαναφέρουν την ισορροπία ανάμεσα στις σχέσεις των οργανισμών που ζουν σε αυτό, αν αυτή τείνει να διαταραχτεί.
Η ισορροπία είναι ανάλογη της ποικιλότητας. Όσο πιο πολλά διαφορετικά είδη οργανισμών υπάρχουν σε ένα οικοσύστημα, τόσο μεγαλύτερη ισορροπία υπάρχει σε αυτό, καθώς διατίθενται περισσότεροι αυτορρυθμιστικοί μηχανισμοί.
Για παράδειγμα, αν μια μεταβολή περιορίσει τον πληθυσμό ενός είδους, το είδος που τρέφεται από αυτό θα έχει εναλλακτικές επιλογές να τραφεί σε ένα οικοσύστημα με ποικιλότητα και δεν θα κινδυνέψει να εξαφανιστεί, αντίθετα με ένα οικοσύστημα περιορισμένης ποικιλότητας.
Ένα οικοσύστημα δεν έχει συγκεκριμένο μέγεθος. Ο μελετητής του οικοσυστήματος είναι αυτός που καθορίζει την αρχή και το τέλος του. Έτσι, ένα οικοσύστημα μπορεί να αποτελεί ολόκληρη η Γη, ή ακόμα και μια γλάστρα με ένα φυτό, όπου ζουν φυτά, έντομα, μικροοργανισμοί κλπ.
Προϋποθέσεις διατήρησης ενός οικοσυστήματος
Για να διατηρηθεί ένα οικοσύστημα απαιτείται:
συνεχής προσφορά ενέργειας σε αυτό, η οποία εξασφαλίζεται από την ηλιακή ακτινοβολία ή άλλες μορφές ενέργειας στα αυτότροφα οικοσυστήματα και την εισαγωγή τροφών από τα αυτότροφα οικοσυστήματα στα ετερότροφα.
η διαθεσιμότητα της ενέργειας στους οργανισμούς που ζουν στο οικοσύστημα, που επιτυγχάνεται με τις τροφικές σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους.
η ανακύκλωση των στοιχείων που εξασφαλίζουν τη ζωή, ώστε να είναι διαθέσιμα από τους οργανισμούς.
Παραπομπές σημειώσεις
«Οικοσύστημα». Λεξικό της κοινής νεοελληνικής. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
