.
Ο μυρμηγκοφάγος είναι κοινή ονομασία για τα τέσσερα είδη θηλαστικών της υποτάξεως των Σκωληκόγλωσσων[1] κοινώς γνωστών για την διατροφή τους με μυρμήγκια και τερμίτες.[2] Μαζί με τους βραδύποδες, αποτελουν την τάξη των Βραδυποδομόρφων. Η ονομασία "μυρμηγκοφάγος" χρησιμοποιείται επίσης για μη συγγενικά ζώα όπως τα άαρντ-βαρκ, τα νούμπατ, οι έχιδνες, οι παγκολίνοι και κάποια μέλη της οικογένειας των Οικοβιιδών.
Γιγάντιος μυρμηγκοφάγος
| Μυρμηγκοφάγος | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Οικογένειες | ||||||||||||
|
Κυκλοποδίδες |
||||||||||||
Τα σωζόμενα είδη περιλαμβάνουν τον γιγάντιο μυρμηγκοφάγο Myrmecophaga tridactyla - Μυρμηκοφάγος ο τριδάκτυλος, με μήκος περίπου 1, μέτρα μαζί με την ουρά· τον μεταξένιο μυρμηγκοφάγο Cyclopes didactylus - Κυκλόπους ο διδάκτυλος, με μήκος περίπου 35 εκατοστόμετρα· τον ταμαντούα του νότου Ταμαντούα η τετραδάκτυλος, με μήκος περίπου 1,2 μέτρα και τον ταμαντούα του Μεξικού Tamandua mexicana - Ταμαντούα η μεξικάνα παρομοίων διαστάσεων.
Ταξινόμηση
Οι μυρμηγκοφάγοι είναι πιο στενά συγγενική με τους βραδύποδες από ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη ομάδα θηλαστικών. Οι επόμενοι στενότεροι συγγενείς τους είναι οι αρμαδίλλοι. Τρία γένη εξακολουθούν να ζουν: ο γιγάντιος και ο μεταξένιος μυρμηγκοφάγος και η ταμαντούα του νότου και του Μεξικού και αρκετά γένη έχουν εξαφανιστεί.
Lesser Anteater.jpg
Ένας γιγάντιος μυρμηγκοφάγος (πάνω), ένας μεταξένιος μυρμηγκοφάγος και ένας ταμαντούα του νότου
Τάξη Βραδυποδόμορφα
- Υποτάξη Φυλλοφάγα (βραδύποδες)
- Υποτάξη Σκωληκόγλωσσα (μυρμηγκοφάγοι)
- Οικογένεια Κυκλοποδίδες
- Γένος Κυκλόπους
- Μεταξένιος μυρμηγκοφάγος (C. didactylus)
- Γένος †Παλαιομυρμιδών (Rovereto 1914)[3]
- Γένος Κυκλόπους
- Οικογένεια Μυρμηκοφαγίδες
- Γένος Μυρμηκοφάγος
- Γιγάντιος μυρμηγκοφάγος (M. tridactyla)
- Genus †Νεοταμαντούα (Rovereto 1914)[4]
- Γένος Ταμαντούα
- Ταμαντούα του Μεξικού (T. mexicana)
- Ταμαντούα του νότου (T. tetradactyla)
- Γένος †Προταμαντούα (Ameghino 1904)[5]
- Γένος Μυρμηκοφάγος
- Οικογένεια Κυκλοποδίδες
Φυσικά χαρακτηριστικά
Σκελετός γιγάντιου μυρμηγκοφάγου
Όλοι οι μυρμηγκοφάγοι έχουν επιμήκη ρύγχη εξοπλισμένα με μια λεπτή γλώσσα που μπορεί να επεκταθεί σε μήκος μεγαλύτερο από το μήκος του κεφαλιού· τα στόματά τους σε σχήμα σωλήνα έχουν χείλη, αλλά καθόλου δόντια. Χρησιμοποιούν τα μεγάλα, κυρτά μπροστινά νύχια για να ανοίγουν τις φωλιές των μυρμηγκιών και των τερμιτών και για άμυνα, ενώ η πυκνή και μακριά γούνα τους, τους προστατεύει από τις επιθέσεις των εντόμων. Όλα τα είδη εξαιρουμένου του γιγάντιου μυρμηγκοφάγου έχουν συλληπτήρια ουρά.[6]
Συμπεριφορά
Γιγάντιος μυρμηγκοφάγος που κοιμάται
Οι μυρμηγκοφάγοι είναι κυρίως μοναχικά θηλαστικά έτοιμοι να υπερασπιστούν τις 2,6 με 2,9 τετραγωνικών χιλιομέτρων επικράτειές τους. Κανονικά, δεν εισέρχονται στην επικράτεια ενός άλλου μυρμηγκοφάγου του ίδιου φύλου, αλλά τα αρσενικά συχνά μπαίνουν στην επικράτεια των συνδεδεμένων θηλυκών. Όταν παρουσιαστεί μια εδαφική διαμάχη, βγάζουν φωνές, χτυπούν και μπορούν μερικές φορές να καθίσουν πάνω ή ακόμα και να καβαλικέψουν την πλάτη των αντιπάλων τους. [6]
Μυρμηγκοφάγοι έχουν φτωχή όραση, αλλά εξαιρετική όσφρηση και τα περισσότερα είδη εξαρτώνται από την τελευταία στην αναζήτηση τροφής, τη διατροφή και την άμυνα. Η ακοή τους θεωρείται καλή. [6]
Με θερμοκρασία σώματος να κυμαίνεται μεταξύ 33 και 36 °C, οι μυρμηγκοφάγοι, όπως τα άλλα ξέναρθρα, έχουν μεταξύ των χαμηλότερων θερμοκρασιών σώματος όλων των θηλαστικών,[7] και μπορούν να αντέξουν μεγαλύτερες διακυμάνσεις στη θερμοκρασία του σώματός τους από ό,τι τα περισσότερα θηλαστικά. Η ημερήσια πρόσληψη ενέργειας από την τοφή είναι μόνο λίγο μεγαλύτερη από την ενέργεια που είναι αναγκαία για τις καθημερινές δραστηριότητες, και κατά πάσα πιθανότητα οι μυρμηγκοφάγοι συντονίζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους, ώστε να διατηρούνται δροσεροί κατά όταν αναπαύονται, και να ζεσταίνονται κατά τη διάρκεια της αναζήτησης τροφής. [6]
Αναπαραγωγή
Τα ενήλικα αρσενικά είναι λίγο μεγαλύτερα και πιο μυώδη από τα θηλυκά και έχουν πλατύτερο κεφάλι και λαιμό. Ο οπτικός διαχωρισμός των φύλων μπορεί, ωστόσο, να είναι δύσκολος, αφού το πέος και οι όρχεις βρίσκονται εσωτερικώς μεταξύ του ορθού και της ουροδόχου κύστης στα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν ένα μόνο ζεύγος θηλών κοντά στις μασχάλες. Η γονιμοποίηση γίνεται με ανταλλαγή επαφών χωρίς συνουσία, όπως κάποιες σαύρες. Το πολυγυνικό ζευγάρωμα συνήθως οδηγεί σε ένα και μόνο μικρό· τα δίδυμα είναι πιθανά, αλλά σπάνια. Τα μεγάλα μπροστινά νύχια εμποδίζουν τις μητέρες από το να πιάσουν τα νεογνά τους και ως εκ τούτου, πρέπει να μεταφέρουν το μικρό μέχρι να γίνει αυτόνομο. [6]
Σίτιση
Οι μυρμηγκοφάγοι είναι εξειδικευμένοι στην διατροφή με μυρμήγκια, τερμίτες και ενίοτε αράχνες, και κάθε είδος μυρμηγκοφάγου έχει τις δικές του προτιμήσεις στα έντομα: τα μικρά είδη ειδικεύονται σε δενδρόβια έντομα που ζουν σε μικρά κλαδιά, ενώ τα μεγάλα είδη μπορούν να εισχωρήσουν στο σκληρό περίβλημα των φωλιών των χερσαίων εντόμων. Για να αποφύγουν τα σαγόνια, τα τσιμπήματα και άλλες άμυνες των ασπόνδυλων, οι μυρμηγκοφάγοι έχουν υιοθετήσει τη στρατηγική σίτισης να πιάνουν με την γλώσσα τους πολλά μυρμήγκια και τερμίτες το συντομότερο δυνατό — ένας μυρμηγκοφάγος περνά συνήθως περίπου ένα λεπτό σε μια φωλιά πριν μετακινηθεί σε μια άλλη — και ένας γιγάντιος μυρμηγκοφάγος πρέπει να επισκεφτεί μέχρι 200 φωλιές για να καταναλώσει τα χιλιάδες έντομα που χρειάζεται για να ικανοποιήσει τις θερμιδικές απαιτήσεις του. [6]
Η γλώσσα του μυρμηγκοφάγου καλύπτεται από χιλιάδες μικροσκοπικά άγκιστρα που ονομάζονται νηματοειδείς θηλές οι οποίες χρησιμοποιούνται για να συγκρατούν τα έντομα, μαζί με μεγάλες ποσότητες σάλιου. Η κατάποση και η κίνηση της γλώσσας βοηθούνται πλευρικές κινήσεις των σιαγόνων. Το στομάχι του μυρμηγκοφάγου, όπως ο πρόλοβος ενός πουλιού, έχει σκλυρημένες πτυχώσεις και χρησιμοποιεί ισχυρές συστολές για να αλέσει τα έντομα· μια διαδικασία πέψεως βοηθείται από μικρές ποσότητες άμμου και χώματος. [6] Η γλώσσα συνδέεται με το στέρνο και κινείται πολύ γρήγορα, κάνοντας τινάγματα 150 φορές ανά λεπτό.
Κατανομή
Οι μεταξένιοι μυρμηγκοφάγοι και οι ταμαντούα του Μεξικού απαντούν στα βόρεια μέχρι το νοτιοανατολικό Μεξικό, ενώ οι γιγάντιοι μυρμηγκοφάγοι μπορεί να βρεθούν στα βόρεια μέχρι την Κεντρική Αμερική. Οι ταμαντούα του νότου εκτείνονται στα νότια μέχρι την Ουρουγουάη (το ίδιο και οι γιγάντιοι μυρμηγκοφάγοι μέχρι την πρόσφατη εκρίζωσή τους απο εκεί) και οι ζώνες όλων των ειδών εκτός του ταμαντούα του Μεξικού επικαλύπτονται στην ανατολική Βραζιλία.[6] Οι μυρμηγκοφάγοι περιορίζονταν στη Νότια Αμερική, η οποία ήταν παλαιότερα μια νησιωτική ήπειρος, κατα την διάρκεια του περισσότερου Καινοζωικού. Μόλις, ωστόσο, σχηματίσθηκε ο Ισθμός του Παναμά περίπου τρία εκατομμύρια χρόνια πριν, οι μυρμηγκοφάγοι εισέβαλαν Κεντρική Αμερική στο πλαίσιο της Μεγάλης Αμερικανικής Ανταλλαγής.
Βιότοπος
Οι βιότοποι των μυρμηγκοφάγων περιλαμβάνουν ξηρά τροπικά δάση, βροχερά δάση, λιβάδια και σαβάνες. Ο μεταξένιος μυρμηγκοφάγος (Cyclopes didactylus - Κυκλόπους ο διδάκτυλος) ειδικεύεται σε δενδρώδη περιβάλλοντα, αλλά οι πιο καιροσκοπικοί ταμαντούα βρίσκουν την τροφή τους, τόσο στο έδαφος όσο και στα δέντρα, συνήθως σε ξηρά δάση κοντά σε ρέματα και λίμνες. Ο σχεδόν εξ ολοκλήρου χερσαίος γιγάντιος μυρμηγκοφάγος (Myrmecophaga tridactyla - Μυρμηκοφάγος ο τριδάκτυλος) ζει σε σαβάνες. [6] Οι δύο μυρμηγκοφάγοι του γένους Ταμαντούα, ο ταμαντούα του νότου (Tamandua tetradactyla) και ο ταμαντούα του Μεξικού (Tamandua mexicana), είναι μικρότεροι και διαφέρουν ουσιαστικά από αυτόν στις συνήθειες τους, καθώς είναι κυρίως δενδρόβιοι. Κατοικούν στα πυκνά παρθένα δάση της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Το σύνηθες χρώμα είναι κιτρινωπό-λευκό, με μία φαρδιά μαύρη πλευρική λωρίδα, που καλύπτει σχεδόν ολόκληρη την πλευρά του σώματος.
Ο μεταξένιος μυρμηγκοφάγος (Cyclopes didactylus - Κυκλόπους ο διδάκτυλος) είναι ιθαγενής στα πιο καυτά μέρη της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, και περίπου στο μέγεθος γάτας, με γενικώς κιτρινωπό χρώμα και αποκλειστικά δενδρόβιος στις συνήθειες του.
Παραπομπές
«Giant Anteater Facts». Smithsonian Institution. Ανακτήθηκε στις 2011-07-30.
«Giant Anteater». Canadian Museum of Nature. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 July 2011. Ανακτήθηκε στις 2011-07-30.
«Palaeomyrmidon». Paleobiology Database. Ανακτήθηκε στις February 2012.
«Neotamandua». Paleobiology Database. Ανακτήθηκε στις February 2012.
«Protamandua». Paleobiology Database. Ανακτήθηκε στις February 2012.
Grzimek 2004, σελίδες 171–175
Lovegrove, B. G. (August 2000). «The Zoogeography of Mammalian Basal Metabolic Rate». The American Naturalist (The University of Chicago Press) 156 (2): 201–219; see 214–215. doi:10.1086/303383. PMID 10856202.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
