.
Επικονίαση ονομάζεται η διαδικασία στην οποία γίνεται η γονιμοποίηση στα φυτά. Για να γίνει η γονιμοποίηση θα πρέπει να μεταφερθούν οι γυρεόκοκκοι από τους ανθήρες στο στίγμα του υπέρου. Η διαδικασία επιτυγχάνεται κυρίως με τη βοήθεια των εντόμων και του αέρα.[1]
Σε ερμαφρόδιτα άνθη ή σε φυτά που έχουν άνθη και των δύο φύλων (όπως π.χ. το σιτάρι) είναι πολύ πιθανό να γίνει αυτεπικονίαση. Το γεγονός αυτό αποτρέπει την εξέλιξη του οργανισμού και είναι απευκταίο για την Φύση. Ο μηχανισμός πρόληψης της αυτεπικονίασης είναι να ωριμάζουν τα όργανα ή τα άνθη του ενός φύλου σε διαφορετική περίοδο από την αντίστοιχη του άλλου.
Τρόποι επικονίασης
Η επικονίαση γίνεται με τη βοήθεια του ανέμου (ανεμογαμία), του νερού (υδρογαμία) ή και ορισμένων ζώων (ζωογαμία). Ο κυριότερος όμως τρόπος επικονίασης είναι η εντομογαμία.[2]
Επικονίαση και οι μέλισσες
Οι μέλισσες έχουν ενεργό ρόλο στην γονιμοποίηση των φυτών, καθώς δρουν ως μηχανικοί μεταφορείς της γύρης. Την σημαντική λοιπόν εποχή της ανθοφορίας , οι μέλισσες προκειμένου να τραφούν, πλάθουν την γύρη και την μεταφέρουν με τα πίσω πόδια τους στην κυψέλη .[3] Μία μέτρια αποικία μελισσών υπολογίζεται ότι έχει 20 έως 40 φορές περισσότερη αξία για την επικονίαση των φυτών, παρά για την παραγωγή μελιού.[4] Αν αναλογιστεί κανείς ότι οι μέλισσες αποτελούν το 80% περίπου των επικονιαστικών εντόμων, τότε εύκολα καταλαβαίνουμε την σημαντική προσφορά τους στο φυτικό και ζωικό περιβάλλον καθώς και τα φυτά που αναπτύσονται κατ' επέκταση, αποτελούν τροφή για τα ζώα και τον άνθρωπο, παράγουν οξυγόνο και εμποδίζουν την διάβρωση του εδάφους.[3] Χαρακτηριστικό είναι το ότι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε πει ότι αν κάποτε οι μέλισσες εκλείψουν, το ανθρώπινο είδος δεν θα αργήσει να τις ακολουθήσει.
Κατάλογος των καλλιεργούμενων φυτών που γονιμοποιούνται από τα ιπτάμενα ζώα
| Κοινή ονομασία | Λατινικό όνομα | Μετάφραση στα ελληνικά | Εμπορικό προϊόν της επικονίασης |
|---|---|---|---|
| Crownvetch | Securigera varia | Σεκουριγέρα η ποικίλη | Σπόρος |
| Tangelo | Citrus spp. | Φρούτο | |
| Αβοκάντο | Persea americana | Περσέα η αμερικανική | Φρούτο |
| Αγγούρι | Cucumis sativus | Κουκουµίς η ήμερη | Φρούτο |
| Αγριοσορβιά | Sorbus aucuparia | Σόρβος των πτηνοθήρων | Φρούτο |
| Αγριοτριανταφυλλιά, | Rosa spp. | Ροδή | |
| Ακτινίδιο | Actinidia deliciosa | Ακτινίδιον το νόστιμον | Φρούτο |
| Αλφάλφα | Medicago sativa | Μηδική η ήμερη | Φρούτο |
| Αμύγδαλο | Prunus dulcis, syn. Prunus amygdalus, Amygdalus communis | Προύμνη η γλυκεία, συνών. Προύμνη η αμύγδαλος, Αμύγδαλος η κοινή | Καρύδι |
| Αρωματοπιπέρι | Pimenta dioica | Πιμέντα η δίοικη | |
| Αυγαριά | Sorbus domestica | Σόρβος η οικιακή | Φρούτο |
| Αφροξυλία | Sambucus nigra | Σαμπούκος ο μαύρος | Φρούτο |
| Αχλάδι | Pyrus communis | Φρούτο | |
| Βάτος | Rubus spp. | Βάτος | Φρούτο |
| Βίκος | Vicia spp. | Βίκος | Σπόρος |
| Βαμβάκι | Gossypium spp. | Γοσσύπιον | Σπόρος, ίνα |
| βανίλια | Vanilla planifolia, Vanilla pompona | Βανίλια η πλατύφυλλος | Φρούτο |
| Βερίκοκο | Prunus armeniaca | Προύμνη η αρμενική | Φρούτο |
| Βορειοαμερικανικός pawpaw | Asimina triloba | Ασιμίνα η τρίλοβος | Φρούτο |
| Βύσσινο | Prunus cerasus | Προύμνη η κέρασος | Φρούτο |
| Γκουάβα | Psidium guajava | Ψίδιον η γκουαγιάβα | Φρούτο |
| Γκουαρέ, Γκουάρ φασόλι | Cyamopsis tetragonoloba | Κυαμόψις η τετραγωνόλοβος | Σπόρος |
| Γλυκόμηλο, Ατεμόγια, Τσεριμόγια | Annona squamosa | Αννώνη η φολιδωτή | Φρούτο |
| Γογγύλι, Ρέβα | Brassica rapa | Κράμβη η ράπυς | Σπόρος |
| δέντρο τανγκ | Vernicia fordii | Βερνίκια του Φορντ | Φρούτο |
| Δαμάσκηνο | Prunus domestica, Prunus spinosa | Προύμνη η οικιακή, Προύμνη η ακανθώδης | Φρούτο |
| Δαμάσκηνο χογκ | Spondias spp. | Σπονδίας | Φρούτο |
| Διόσπυρος | Diospyros kaki, Diospyros virginiana | Διόσπυρος ο κακί, Διόσπυρος ο βιργινιανός | Φρούτο |
| Ηλιοτρόπιο | Helianthus annuus | Ηλίανθος ο ετήσιος | Σπόρος |
| Ισπανικό φασόλι, Φασόλι δρομέων | Phaseolus coccineus L. | Φασίολος ο κόκκινος | Σπόρος |
| Κάρβι | Carum carvi | Κάρον το κάρβι | Σπόρος |
| Κάρδαμο | Elettaria cardamomum | Ελεττάρια το καρδάμωμον | |
| Κάσιους | Anacardium occidentale | Ανακάρδιον το δυτικόν | Καρύδι |
| Κάστανο | Castanea sativa | Καστανέα η ήμερη | Καρύδι |
| Κακάο | Theobroma cacao | Θεοβρώμα το κακάο | |
| Καναβαλία | Canavalia spp. | Καναβαλία | Σπόρος |
| Καραμέλα | Zizyphus zizyphus | Ζίζυφος ο ζίζυφος | Φρούτο |
| Καραμπόλα | Averrhoa carambola | Αβερρόα η καραμπόλα | Φρούτο |
| Καριτέ | Vitellaria paradoxa | Βιτελλάρια η παράδοξη | Καρύδι |
| Καρπούζι | Citrullus lanatus | Κίτρουλλος ο εριώδης | Φρούτο |
| Καρότο | Daucus carota | Δαύκος ο καρώτος | Σπόρος |
| Καρύδα | Cocos nucifera | Κόκος ο καρυοφόρος | Καρύδι |
| Καρύδι | Juglans spp. | Καρυά | Καρύδι |
| Καρύδι Κόλα | Cola nitida, Cola vera, Cola acuminata | Κόλα η λαμπρά, Κόλα η γνησία, Κόλα η απεξεσμένη | Καρύδι |
| Καρύδι της Βραζιλίας | Bertholletia excelsa | Μπερτολέτια η υψικάρινος | Καρύδι |
| Καφέας | Coffea spp. | Καφέα | Φρούτο |
| Κενταύριο | Carthamus tinctorius | Κάρθαμος ο βαφικός | Σπόρος |
| Κεράσι | Prunus avium spp. | Προύμνη των πτηνών | Φρούτο |
| Κινέζικο λάχανο | Brassica rapa | Κράμβη η ράπυς | Σπόρος |
| Κολίανδρο | Coriandrum sativum | Κορίανδρον το ήμερον | Σπόρος |
| Κολοκύθι, Μεδούλι, Ζουκίνι | Cucurbita spp. | Κολοκύνθη | Φρούτο |
| Κουκιά | Vicia faba | Βίκια φάβα | Φρούτο |
| Κουμαριά | Arbutus unedo | Φρούτο | |
| Κουνουπίδι | Brassica oleracea var. botrytis | Κράμβη η λαχανώδης ποικ. η βοτρύτης | Σπόρος |
| Κραμβόσποροι | Brassica napus | Κράμβη η νάπος | Σπόρος |
| Κρεμμύδι | Allium cepa | Άλλιον το κρόμμυον | Σπόρος |
| Κτηνοτροφικά λάχανα | Onobrychis spp. | Ονοβρυχίς | Σπόρος |
| Κυδώνι | Cydonia oblonga Mill. | Κυδωνέα η προμήκης | Φρούτο |
| Κόκκινο βατόμουρο | Rubus idaeus | Βάτος ο ιδαίος | Φρούτο |
| Κόκκινο τριφύλλι | Trifolium pratense | Τριφύλλιον το λειμώνιον | Σπόρος |
| Λάχανο | Brassica oleracea ομάδα Capitata | Κράμβη η λαχανώδης ομάδα Κεφαλωτή | Σπόρος |
| Λαχανάκια Βρυξελλών | Brassica oleracea ομάδα Gemmifera | Κράμβη η λαχανώδης ομάδα Κοσμημοφόρος | Σπόρος |
| Λεμόνι | Φρούτο | ||
| Λευκό τριφύλλι | Trifolium repens | Τριφύλλιον το έρπον | Σπόρος |
| Λινάρι | Linum usitatissimum | Λίνον το ωφελιμότατον | Σπόρος |
| Λονγκάν | Dimocarpus longan | Διμόκαρπος το λονγκάν | |
| Λούλο, Naranjillo | Solanum quitoense | Στρύχνον του Κίτο | Φρούτο |
| Λούπινο | Lupinus angustifolius L. | Λούπινος ο στενόφυλλος | Σπόρος |
| Λυκείο | Litchi chinensis | Λίτσι το κινεζικό | Φρούτο |
| Μάνγκο | Mangifera indica | Μαγγοφόρος η ινδική | Φρούτο |
| Μάραθο | Foeniculum vulgare | Φοινίκουλον το κοινόν | Σπόρος |
| Μήλο | Malus domestica, syn. Malus sylvestris | Μηλέα η οικιακή, συνών. Μηλέα η άγρια | Φρούτο |
| Μήλο αστέρι | Chrysophyllum cainito | Χρυσόφυλλον το καϊνίτον | Φρούτο |
| Μακαντάμια | Macadamia tetraphylla, Macadamia integrifolia | Μακαντάμια η τετράφυλλοσ, Μακαντάμια η ακεραιόφυλλος | Καρύδι |
| Μαλπιγοειδές | Malpighia emarginata | Μαλπίγια η κρασπεδοειδής | Φρούτο |
| Μαμμέα | Mammea americana | Μαμμέα η αμερικανική | Φρούτο |
| Μανταρίνι | Citrus reticulata | Κιτρέα η δικτυωτή | Φρούτο |
| Μαυρομάτικα φασόλια | Vigna unguiculata | Βίγνα η ονυχοφόρος | Σπόρος |
| Μαύρη σταφίδα, Κόκκινη σταφίδα | Ribes nigrum, Ribes rubrum | Φρούτο | |
| Μαύρο βατόμουρο | Rubus fruticosus | Βάτος ο θαμνώδης | Φρούτο |
| Μελιτζάνα | Solanum melongena | Στρύχνον η μελιτζάνα | Φρούτο |
| Μοσχολέμονο (λάιμ) | Φρούτο | ||
| Μουστάρδα | Sinapis alba, Brassica nigra | Σινάπι το λευκό, Κράμβη η μαύρη | Σπόρος |
| Μούσμουλο | Eriobotrya japonica | Εριοβοτρύα η ιαπωνική | Φρούτο |
| Μπάμια | Hibiscus esculentus | Ιβίσκος ο εδώδιμος | Φρούτο |
| Μπιζέλι της Αγκόλας, Μπιζέλι περιστεριού | Cajanus cajan | Καγιάνος το καγιάν | Σπόρος |
| Μπρόκολο | Brassica oleracea var. italica | Κράμβη η λαχανώδης ποικ. η ιταλική | Σπόρος |
| Μυρτιλός | Vaccinium spp. | Βακκίνιον | Φρούτο |
| Μόσφιλο | Crataegus azarolus | Κράταιγος ο αζαρόλος | Φρούτο |
| Ννουριάν | Durio zibethinus | Ννούριο το ζιβέθινο | |
| Οξυφοίνιξ | Tamarindus indica | Ταμάρινδος η ινδική | Φρούτο |
| Ορχιδέα της Κούβας | Coryanthes | Κορυανθής | |
| Παντζάρι | Beta vulgaris | Βέτα η κοινή | Σπόρος |
| Παπάγια | Carica papaya | Καρική η παπάγια | Φρούτο |
| Πεπόνι | Cucumis melo L. | Φρούτο | |
| Πιπεριές | Capsicum annuum, Capsicum frutescens | Καψικόν το ετήσιον, Καψικόν το θαμνώδες | Φρούτο |
| Ραμπουτάν | Nephelium lappaceum | Νεφέλιον το αρκτειοειδές | Φρούτο |
| Ροδάκινο, Νεκταρίνι | Prunus persica | Προύμνη η περσική | Φρούτο |
| Ρόδι | Punica granatum | Πουνική η ροιά | Φρούτο |
| Σέλινο | Apium graveolens | Σέλινον το βαρύοσμον | Σπόρος |
| Σαπότε, Ζαπότε, Sapodilla | Manilkara zapota | Μανιλκάρα η ζαπότα | Φρούτο |
| Σουσάμι | Sesamum indicum | Σήσαμον το ινδικόν | Σπόρος |
| Στανχοπέα | Stanhopea | Στανχοπέα | |
| Σταφύλι | Vitis spp. | Άμπελος | Φρούτο |
| Σόγια | Glycine max | Γλυκίνη η μαξ | Σπόρος |
| Σύκο | Ficus spp. | Φίκος | Φρούτο |
| Τομάτα | Solanum lycopersicum | Στρύχνον το λυκοπερσικόν | Φρούτο |
| Τριφύλλι (όχι όλα τα είδη) | Trifolium spp. | Τριφύλλιον | Σπόρος |
| Τριφύλλι βελόφυλλο | Trifolium vesiculosum Savi | Τριφύλλιον το κυστώδες | Σπόρος |
| Τριφύλλι κρίμσον | Trifolium incarnatum | Τριφύλλιον το σαρκόχρουν | Σπόρος |
| Τριφύλλιον το νόθον | Trifolium hybridum L. | Τριφύλλιον το υβριδικό | Σπόρος |
| Φίγγι | Vaccinium oxycoccus, Vaccinium macrocarpon | Βακκίνιον το οξύκκοκον, Βακκίνιον το μακρόκαρπον | Φρούτο |
| Φαγόπυρο | Fagopyrum esculentum | Φαγόπυρον το εδώδιμον | Σπόρος |
| Φασόλι | Phaseolus spp. | Φασίολος | Φρούτο, Σπόρος |
| Φασόλι Υάκινθος | Dolichos spp. | Δόλιχος | Σπόρος |
| Φεϊζόα, Φεϊγιόα | Acca sellowiana | Άκκα η Σελοβιανή | Φρούτο |
| Φοινικέλαιο | Elaeis guineensis | Ελαΐς της Γουινέας | Σπόρος |
| Φουντούκι | Corylus cornuta var. californica | Κόρυλος η κερασφόρος ποικ. η καλιφορνική | Καρύδι |
| Φράουλα | Fragaria spp. | Φραγκάρια | Φρούτο |
| Φραγκοσυκιά | Opuntia spp. | Οπουντία | Φρούτο |
| Φρούτο του Πάθους, Μαρακούγια | Passiflora edulis | Παθανθές το εδώδιμον | Φρούτο |
Πηγή
Παραπομπές
Βιολογία Α' Γυμνασίου Σελίδες 100-119 (pdf)
Livepedia επικονίαση
Μελισσοκομία Επικονίαση
Επικονίαση
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
