.
Το ανθρώπινο στόμα στην ανατομία, είναι το αρχικό τμήμα του πεπτικού συστήματος που λαμβάνει και επεξεργάζεται σε πρώτο στάδιο την τροφή, εκκρίνει σάλιο[1] και όταν χρειάζεται διευκολύνει την αναπνοή. Στους ανθρώπους το στόμα παίζει σημαντικό ρόλο και στη λεκτική επικοινωνία. Ενώ οι βασικοί ήχοι της φωνής παράγονται σε πρώτο στάδιο στον λαιμό, η γλώσσα, τα χείλη,τα δόντια και η γνάθος είναι απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγή της ποικιλίας των ήχων που εμφανίζονται στην ανθρώπινη ομιλία.[2] Το σώμα ακόμη συμβάλλει στη γεύση και την αφή.
Το στόμα αποτελείται από δύο μέρη, το προστόμιο και την κυρίως κοιλότητα του στόματος. Ο στοματικός βλεννογόνος είναι το στοματικό επιθήλιο που καλύπτει το εσωτερικό του στόματος. Το στόμα, που φυσιολογικά είναι πάντα υγραμένο, είναι επενδεδυμένο με βλεννώδη μεμβράνη και περιέχει τα δόντια. Τα χείλη οριοθετούν την μετάβαση από τον βλεννογόνο στο δέρμα, το οποίο καλύπτει το πλείστο μέρος του ανθρώπινου σώματος.[3]
Τα μέρη του στόματος
Στοματική κοιλότητα
1.Γλώσσα, 2.αμυγδαλές, 3.σταφυλή, 4.υπερώα
Ο οδοντικός φραγμός χωρίζει σε δύο μέρη το στόμα, στο προστόμιο και στην κυρίως κοιλότητα. Το προστόμιο είναι η περιοχή ανάμεσα στα δόντια, τα χείλη και τα μάγουλα (παρειές).[4] H στοματική κοιλότητα οριοθετείται ανάμεσα στα μάγουλα και μπροστά της φατνιακής απόφυσης (το μέρος που υπάρχουν τα δόντια) και στο πίσω μέρος στον ισθμό του φάρυγγα. Το άνω τοίχωμα του κυρίως κοίλου που σχηματίζεται στην άνω γνάθο, διακρίνεται στην σκληρή και μαλακή υπερώα και το κάτω μέρος (έδαφος του στόματος που σχηματίζεται από τον γενειογλωσσικό και τον γναθοϋοειδή μυ[2]) καταλαμβάνεται κυρίως από την γλώσσα. Αυτή αποτελείται από ινώδη σκελετό, μύες (οι οποίοι της εξασφαλίζουν την κινητικότητά της, η οποία βοηθά στην μάσηση, στον θηλασμό, στην κατάποση και στην ομιλία) και από βλεννογόνο. Στον βλεννογόνο υπάρχουν οι αισθητήρες υποδοχείς που δίνουν το αίσθημα της γεύσης. Η στοματική κοιλότητα είναι το μέρος εκείνο του σώματος που εκβάλλουν οι σιελογόνοι αδένες. Οι σιελογόνοι αδένες (παρωτίδα, υπογνάθος και υπογλώσσιος αδένας) μαζί με τους αδένες του τοιχώματος του κοίλου του στόματος (χειλικούς, παρειακούς, γλωσσικούς κτλ) παράγουν το απαραίτητο για την πέψη, σάλιο. H βλεννώδης μεμβράνη καλύπτει τις πλευρές και την κάτω επιφάνεια από την γλώσσα μέχρι τα ούλα καλύπτοντας την εσωτερική πλευρά της κάτω γνάθου.[3][5]
Στοματική σχισμή
Όταν το στόμα είναι κλειστό, η σχισμή του στόματος σχηματίζει μια γραμμή μεταξύ του άνω και κάτω χείλους. Στις εκφράσεις του προσώπου, όταν η γραμμή του στόματος είναι εικονικά σαν μια ανοιχτή παραβολή με κατεύθυνση προς τα άνω, σχηματίζεται ένα χαμόγελο, ενώ στην αντίθετη περίπτωση σχηματίζεται ένα συνοφρύωμα.[5] Όταν η σχισμή του στόματος σχηματίζει συνεχώς μια ανοιχτή παραβολή με κατεύθυνση προς τα κάτω μπορεί να είναι μια φυσιολογική κατάσταση για το άτομο. Μπορεί όμως να είναι ένδειξη του συνδρόμου Πράντερ-Γουίλι (Prader-Willi syndrome).[6]
Νεύρα του στόματος
Δερματική κατανομή τρίδυμου νεύρου
Τα δόντια και το περιοδόντίο τους (δηλαδή οι υποστηρικτικοί ιστοί των δοντιών), νευρώνονται από κλάδους του τριδύμου νεύρου. O δεύτερος κλάδος του τρίδυμου νεύρου, δηλαδή το άνω γναθικό νεύρο, υποδιαιρείται επίσης σε κλάδους που νευρώνουν την περιοχή κάτω από το μάτι μέχρι τη γωνία των χειλιών. Ο υποκόγχιος κλάδος του, που περιλαμβάνει το πρόσθιο και μέσο άνω οδοντικό (φατνιακό) νεύρο, νευρώνει τα δόντια της άνω γνάθου. Ο οπίσθιος άνω φατνιακός κλάδος του νευρώνει την υπερώα. Ο τρίτος κλάδος του τρίδυμου νεύρου, δηλαδή το κάτω γναθικό νεύρο, επίσης υποδιαιρείται σε κλάδους που νευρώνουν την περιοχή του προσώπου που καλύπτει από τη γωνία των χειλιών μέχρι τη γωνία της κάτω γνάθου. Ο γλωσσικός κλάδος του νευρώνει πρόσθια τα δύο τρίτα της γλώσσας, το έδαφος της στοματικής κοιλότητας, τα ούλα και το δέρμα της κάτω γνάθου. Ο ωτοκροταφικός κλάδος του νευρώνει την κροταφογναθική άρθρωση. Το κάτω οδοντικό νεύρο νευρώνει τα δόντια και τα ούλα της κάτω γνάθου, το κάτω χείλος και το γενειακό τρήμα. Ο στοματικός κλάδος του νευρώνει τον βλεννογόνο της παρειάς και μια μικρή περιοχή του δέρματός της. Το προσωπικό νεύρο που είναι μεικτό νεύρο, νευρώνει με τις παρασυμπαθητικές ίνες του τους υπογνάθιους, υπογλώσσιους και ελάσσονες σιελογόνους αδένες.[7]
Ανάπτυξη
Περίπτωση χειλεοσχιστίας (λαγώχειλο).
Το φίλτρο είναι η κατακόρυφη αύλακα στο άνω χείλος, που σχηματίζεται από την συνένωση των έσω ρινικών και άνω γναθιαίων αποφύσεων κατά την ανάπτυξη του εμβρύου. Όταν δεν υπάρχει πλήρης αναπτυξη τότε μπορεί να δημιουργηθεί χειλεοσχιστία (λαγώχειλο) ή υπερωιοσχιστία (λυκόστομα) ή και τα δύο.[8] Οι ρινοχειλικές πτυχώσεις είναι βαθιές πτυχώσεις του ιστού που εκτείνονται από τη μύτη προς τις πλευρές του στόματος. Μια από τις πρώτες ενδείξεις γήρανσης του ανθρώπινου προσώπου είναι πιο έντονες ρινοχειλικές πτυχώσεις.[5]
Λειτουργία
Οι κύριες λειτουργίες του στόματος είναι η μάσηση, η κατάποση, η γεύση, η ομιλία,[2] η έκφραση και η αναπνοή. Τα βρέφη γεννιούνται με ένα αντανακλαστικό πιπίλισμα με το οποίο γνωρίζουν ενστικτωδώς πως να πιπιλίζουν ώστε να τρώνε χρησιμοποιώντας τα χείλη και τη γνάθο. Το στόμα επίσης βοηθά στο δάγκωμα και τον τεμαχισμό των τροφών.[3][5]
Κοινωνία και πολιτισμός
Πίρσινγκ σταφυλής
Τα χείλη μπορούν να καλυφθούν με κραγιόν ή λίπ γκλος (lip gloss), κάτι που είναι σύνηθες ανάμεσα στις γυναίκες στους περισσότερους πολιτισμούς. Ωστόσο και οι άντρες μπορεί να φορούν λιπ μπαλμ (lip balm) για να καταπραϋνουν τα σκασμένα ή ξηρά χείλη τους. Το πίρσινγκ γύρω ή μέσα στο στόμα είναι δημοφιλές στις νεότερες γενιές, συμπεριλαμβανομένου και το πίρσινγκ στη γλώσσα ή τα χείλη. Το πίρσινγκ στη σταφυλή αρχίζει να γίνεται δημοφιλές αν και είναι σχετικά σπάνιο.
Δείτε ακόμα
Γεύση
Μάσηση
Κατάποση
Φωνή
Στόμα
Αναπνοή από το στόμα
Λεκτική επικοινωνία
Κρανιακά νεύρα
Παραπομπές
Maton, Anthea; Jean Hopkins; Charles William McLaughlin; Susan Johnson; Maryanna Quon Warner; David LaHart; Jill D. Wright (1993). Human Biology and Health. Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. ISBN 0-13-981176-1.
Αντώνης Μποτίνης (2011). «5.2.3 Υπερλαρυγγικό σύστημα». Φωνητική της Ελληνικής. Italy: ISEL Editions, σελ. 157-166. ISBN 9788895909059.
Επαμεινώντας Κατρίτσης, Δημήτριος Κελέκης, Ηλίας Κούβελας (2007). «6.2 Η κοιλότητα του στόματος». Ανατομία φυσιλογία. Αθήνα: Ίδρυμα Ευγενίδου, σελ. 80-86. ISBN 978-960-337-072-7.
Pocock, Gillian (2006). Human Physiology (Third έκδοση). Oxford University Press, σελ. 382. ISBN 978-0-19-856878-0.
Παναγιώτα Τσόλκα. «Φυσιολογία Στοματογναθικού Συστήματος - Συγκλεισιολογία Ενότητα 5: Ανατομικά στοιχεία της περιστοματικής περιοχής και της στοματικής κοιλότητας». Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 19 Ιαν. 2016.
Cassidy, Suzanne B.; Dykens, Elisabeth; Williams, Charles A. (2000). «Prader-Willi and Angelman syndromes: Sister imprinted disorders». American Journal of Medical Genetics 97 (2): 136–46. doi:10.1002/1096-8628(200022)97:2<136::AID-AJMG5>3.0.CO;2-V. PMID 11180221.
Π. Σκανδαλάκης (Απρίλιος - Ιούνιος 2014). «Ανατομία των μυών και νεύρων του προσώπου». Ελληνική επιθεώρηση δερματολογίας αφροδισιολογίας 25 (2): 75-77.
Α. Κοτσίνας. «Ανάπτυξη προσώπου». Συγγενείς ανωμαλίες κρανιο-προσωπικής ανάπτυξης. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, σελ. 20-30.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
