Μελάνθιον το δαμασκηνόν

 

Το Μελάνθιον το δαμασκηνόν (Nigella damascena) ή κοινώς η αγάπη-στην-ομίχλη (love-in-a-mist),[1] ή η κουρελιασμένη κυρία (ragged lady)[2] ή ο διάβολος στον θάμνο (devil in the bush)[3]) είναι ετήσιο (annual) [Σημ. 1] ανθοφόρο φυτό κήπου, το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Βατραχιίδων ή Ρανουγκουλίδων (Ranunculaceae), που περιλαμβάνει τις νεραγκούλες ή βατράχια. Είναι ιθαγενές στη νότια Ευρώπη (αλλά επιγενές στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες), βόρεια Αφρική και νοτιοδυτική Ασία, όπου απαντάται στις παραμελημένες, υγρές γήινες επιφάνειες.

Nigella damascena, Photo: Michael Lahanas

To συγκεκριμένο επίθετο «δαμασκινόν», παραπέμπει στη Δαμασκό της Συρίας.[4] Η κοινή ονομασία του φυτού προέρχεται από το λουλούδι που βρίσκεται φωλιασμένο σε ένα δαχτυλίδι από πολυσχιδή, δαντελωτά βράκτια.[Σημ. 2]

Αναπτύσσεται σε ύψος 20-50 εκατοστά, με πευκοειδή διαιρούμενα σαν το νήμα εναλλακτικά φύλλα. Τα άνθη, τα οποία ανθίζουν ενωρίς το καλοκαίρι, συνήθως είναι διαφορετικές αποχρώσεις του μπλε, αλλά μπορεί να είναι λευκά, ροζ ή απαλό μωβ, με 5 έως 25 σέπαλα.[Σημ. 3] Τα πραγματικά πέταλα[Σημ. 4] βρίσκονται στη βάση των στημόνων και είναι λεπτά και γαμψά (clawed). Τα σέπαλα είναι το μοναδικό χρωματιστό τμήμα στο περιάνθιο.[Σημ. 5] Τα τέσσερα με πέντε καρπόφυλλα[Σημ. 6] της ένωσης του ύπερου, έχουν το κάθε ένα τους από ένα όρθιο στυλ.

Ο καρπός είναι μια μεγάλη φουσκωμένη κάψουλα, η οποία αναπτύσσεται από μια ένωση των ωοθηκών, και αποτελείται από αρκετά ενωμένα ωοθυλάκια, που το καθένα περιέχει πολυάριθμους σπόρους. Αυτό αποτελεί μάλλον εξαίρεση για ένα μέλος της οικογένειας των νεραγκουλών. Το καψάκιο γίνεται καφέ στα τέλη του καλοκαιριού. Το φυτό αυτο-σποράτε, αναπτυσσόμενο στο ίδιο σημείο, χρόνο με τον χρόνο.

Καλλιέργεια

Διάγραμμα όπου φαίνονται τα μέρη ενός ώριμου άνθους. Σε αυτό το παράδειγμα το περιάνθιο χωρίζεται στον κάλυκα (σέπαλα) και την στεφάνη (πέταλα).

Το φυτό αυτό το οποίο καλλιεργείται εύκολα, υπήρξε γνώριμο θέμα στους κήπους των Αγγλικών εξοχικών σπιτιών, από την Ελισαβετιανή εποχή, θαυμαζόμενο για τα πτεροειδή του φύλλα, τα αγκαθωτά άνθη και τις κεφαλές των βολβώδων σπόρων. Τώρα πλέον, καλλιεργούνται ευρέως σε όλο τον εύκρατο κόσμο και πολλές ποικιλίες έχουν αναπτυχθεί για χρήση στον κήπο. Η πιο συνηθισμένη καλλιεργητική ποικιλία είναι η «Miss Jekyll», η οποία έχει μπλε άνθη, αλλά η πιο πρόσφατη καλλιεργητική ποικιλία «Περσικά πετράδια» («Persian Jewels»), είναι ένα μείγμα από λευκά, ροζ, λεβάντινα και μπλε άνθη. Το «Περσικό τριαντάφυλλο» («Persian Rose»), είναι απαλό ροζ. Άλλες καλλιεργητικές ποικιλίες είναι η «Albion», «Blue Midget», «Cambridge Blue», «Mulberry Rose» και «Oxford Blue». Η καλλιεργητική ποικιλία «Dwarf Moody Blue», έχει ύψος περίπου 15 εκατοστά. Η λευκό-ανθη καλλιεργητική ποικιλία «Miss Jekyll Alba», έχει κερδίσει από το Royal Horticultural Society, το Βραβείο της Αξίας του Κήπου (Award of Garden Merit).[5]
Συγγενικά είδη

Το συγγενικό, Μελάνθιον το ήμερον (Nigella sativa) (και όχι το Μ. το δαμασκηνόν (N. damascena)) είναι η πηγή του μπαχαρικού, ποικιλοτρόπως γνωστού και ως Νιγκέλλα (Nigella), μαυροκούκι, μαυρόσπορος ή μαυροσούσαμο ή και μαύρο κύμινο.[Σημ. 7]

Εικόνες

Ροζ ποικιλία από το Μελάνθιον το δαμασκηνόν.

Σκούρο μπλε Μελάνθιον το δαμασκηνόν - Αγάπη-στην-ομίχλη.

Μελάνθιον το δαμασκηνόν (Nigella damascena).

Μπλε Μελάνθιον το δαμασκηνόν (Nigella damascena), (Χαϊδελβέργη Γερμανία).

Μπλε άνθος "Αγάπη-στην-ομίχλη" Μελάνθιον το δαμασκηνόν Orcas Island, WA, ΗΠΑ.

Μελάνθιον το δαμασκηνόν.

Αγάπη-στην-ομίχλη, Διάβολος στον θάμνο.

Διάβολος στον θάμνο.

Δείτε επίσης

Μελάνθιον
Μελάνθιον το ήμερον

Σημειώσεις

Ένα ετήσιο φυτό (annual plant) είναι ένα φυτό που ολοκληρώνει τον κύκλο ζωής του από τη βλάστηση έως την παραγωγή σπόρων προς σπορά εντός ενός έτους και μετά ξεραίνεται. Τα καλοκαιρινά μονοετή βλαστάνουν την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι και ωριμάζουν το φθινόπωρο του ίδιου έτους. Τα χειμερινά μονοετή βλαστάνουν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και ωριμάζουν κατά τη διάρκεια της άνοιξης ή το καλοκαίρι του επόμενου ημερολογιακού έτους.[Παρ. Σημ. 1]
Στη βοτανική βράκτιο (bract) ή βράκειο, είναι ένα φύλλο στο μίσχο του άνθους δηλαδή ένα τροποποιημένο ή εξειδικευμένο φύλλο, ειδικά ένα που σχετίζεται με την αναπαραγωγική δομή, όπως ένα λουλούδι, ταξιανθία άξονας ή κλίμακα κώνου.
Ένα σέπαλο, είναι ένα μέρος του άνθους των αγγειόσπερμων (ανθοφόρα φυτά), που συνήθως είναι πράσινο. Τα σέπαλα, τυπικώς λειτουργούν ως προστασία για τον οφθαλμό του λουλουδιού και συχνά ως υποστήριξη για τα πέταλα, όταν βρίσκονται στην άνθιση. [Παρ. Σημ. 2] [Παρ. Σημ. 3] [Παρ. Σημ. 4]
Τα πέταλα (φυτολογία), είναι τροποποιημένα φύλλα τα οποία περιβάλλουν τα αναπαραγωγικά μέρη των λουλουδιών.
Το περιάνθιο (perianth) και που μερικές φορές ονομάζεται «περιγόνιον» (perigonium) ή (perigon)), είναι το μη αναπαραγωγικό μέρος του λουλουδιού και η δομή του που σχηματίζει ένα περίβλημα γύρω από τα γεννητικά όργανα, αποτελείται από τον κάλυκα (σέπαλα) και την στεφάνη (πέταλα). Ο όρος περιάνθιο προέρχεται από το ελληνικό «περί», που σημαίνει γύρω από και «άνθος», που σημαίνει λουλούδι, ενώ το «περιγόνιον» προέρχεται από το «γόνος», που σημαίνει σπόρος, δηλαδή τα γεννητικά όργανα (βλέπε σχετικό διάγραμμα).
Καρπόφυλλο είναι το γυναικείο αναπαραγωγικό όργανο ενός άνθους, το οποίο αποτελείται από την ωοθήκη, το στίγμα και συνήθως το στυλ. Μπορεί να εμφανιστεί μεμονωμένα ή ως ένα από την ομάδα.

Η ονομασία μαύρο κύμινο που μερικές φορές χρησιμοποιείται για τη Νιγέλα, είναι παραπλανητική και το μόνο που προκαλεί, είναι η σύγχυση.

Παραπομπές σημειώσεων

http://www.illinoiswildflowers.info/files/line_drawings.htm
«Oxford dictionary».
«Collins dictionary».

Beentje, Henk (2010). The Kew Plant Glossary. Richmond, Surrey: Royal Botanic Gardens, Kew. ISBN 978-1-84246-422-9., p. 106

Παραπομπές

«BSBI List 2007» (xls). Botanical Society of Britain and Ireland. Ανακτήθηκε στις 2014-10-17.
«Ragged lady». The Free Dictionary. Ανακτήθηκε στις 17 August 2012.
Πρότυπο:PLANTS
Harrison, Lorraine (2012). RHS Latin for gardeners. United Kingdom: Mitchell Beazley, σελ. 224. ISBN 9781845337315.
«RHS Plant Selector - Nigella damascena 'Miss Jekyll Alba'». Ανακτήθηκε στις 17 July 2013.

Κατάλογος Φυτών

Εγκυκλοπαίδεια Βιολογίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License