Κρίνος της Ροδόπης

Ο Κρίνος της Ροδόπης είναι είδος κρίνου που κατατάσσεται στην ομάδα Liriotypus, ενδημικό της οροσειράς της Ροδόπης.

Περιγραφή
Άνθη κρίνου της Ροδόπης

Ο κρίνος της Ροδόπης είναι ψηλό, πολυετές φυτό, ποώδες με βολβό μεγάλο διαμέτρου 3-45 εκ. Οι βλαστοί του είναι όρθιοι και ισχυροί, ύψους 80-100 εκ. Τα φύλλα είναι επιμήκη-λογχοειδή κι έχουν μήκος 2,2- 4,5 εκ. και πάχος 5-10 χιλιοστά. Από την άνοιξη που ωριμάζει, το στέλεχος είναι πράσινο, μερικές φορές όμως εμφανίζει κόκκινα στίγματα στη βάση.

Η περίοδος άνθησης είναι με 3 έως 5 (σπάνια 6) μεγάλα κίτρινα τέπαλα, λεία, στιλπνά, που γυρίζουν προς τα έξω στην κορυφή. Οι μίσχοι των λουλουδιών είναι μεγάλοι, φτάνοντας τα 7-12 εκατοστά. Οι πράσινοι ή κίτρινοι στήμονες προεξέχουν από το περιγόνιο και έχουν μήκος 4,5-5,5 εκ. Ο ύπερος έχει μήκος 4-7 εκ. και ωριμάζει τον Αύγουστο.
Κατανομή και οικότοπος

Είναι ενδημικό είδος που απαντάται μονάχα στην οροσειρά της Ροδόπης, εκατέρωθεν των συνόρων της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, όπου φύεται σποραδικά υψόμετρα από 1200-2100 μ., συνήθως όμως απαντάται άνω των 1600 μ.[1] Στη Βουλγαρία βρίσκεται κυρίως σε μεσόφιλα ορεινά λιβάδια και μερικές φορές σε χορτώδεις ορεινές πλαγιές. Στην Ελλάδα, έχει αναφερθεί από βραχώδεις πλαγιές στα όρια των δασών ερυθρελάτης (Picea abies) και οξιάς (Fagus sylvatica) και σε αλπικά λιβάδια.[2]
Απειλές

Η συλλογή των βολβών για τους κήπους αποτελεί απειλή για το είδος. Η διαδοχή της βλάστησης ως αποτέλεσμα της εγκατάλειψης των αγροτικών περιοχών και των δραστηριοτήτων κοπής επηρεάζει το είδος καθώς προτιμά τις ανοικτές περιοχές. Στη Βουλγαρία, μια άλλη απειλή προκαλείται από την απώλεια οικοτόπων λόγω της ανάπτυξης υποδομών για την τουριστική βιομηχανία αλλά και ως αποτέλεσμα της αστικοποίησης. Η όχληση από τους τουρίστες υποβαθμίζει τα ενδιαιτήματα. Επιπλέον, οι βολβοί τρώγονται από αγριόχοιρους.[2]
Κατάσταση πληθυσμού
Πλαγιά φυόμενη από κρίνους της Ροδόπης

Στη Βουλγαρία υπάρχουν έξι τοποθεσίες με εννέα θέσεις στις οποίες επιβεβαιώθηκε η παρουσία του είδους τα τελευταία τρία χρόνια. Ο συνολικός αριθμός μπορεί να είναι περίπου 9.000 άτομα. Υπάρχουν φυσικές διακυμάνσεις των αριθμών και το ποσοστό των νεαρών φυτών είναι χαμηλό, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει την επιβίωση του είδους στα στοχαστικά γεγονότα.

Στην Ελλάδα, υπάρχουν δύο τοποθεσίες σε μικρή απόσταση μεταξύ τους. Ο υποπληθυσμός Τραχώνι-Διπόταμα είναι ο μεγαλύτερος, όπου βρέθηκαν 500 άτομα, ενώ οι υπόλοιποι υποπληθυσμοί αποτελούνται από μερικές δεκάδες άτομα. Ο πληθυσμός είναι διάσπαρτος σε μικρές ομάδες κάτω των 20 ατόμων. Ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας κυμαίνεται από 500 έως 1.000 άτομα.

Συνολικά υπάρχουν λιγότερα από 9.500-10.000 άτομα, με τους πληθυσμούς να είναι αρκετά σταθεροί.[2]
Μέτρα διαχείρισης

Το είδος αυτό περιλαμβάνεται στο Παράρτημα I της Σύμβασης της Βέρνης για τη διατήρηση της ευρωπαϊκής άγριας ζωής και των φυσικών οικοτόπων.

Στην Ελλάδα, προστατεύεται από το νόμο (67/81) και βρίσκεται σε περιοχή Natura 2000 και σε προστατευόμενη περιοχή. Εμφανίζεται ως Τρωτό (VU) είδος στον Κόκκινο Κατάλογο.[3]

Στη Βουλγαρία, περιλαμβάνεται στον κατάλογο του B2ab (ii, iii) στα Κρισίμως Κινδυνεύοντα είδη και προστατεύεται. Ένας μικρός πληθυσμός βρίσκεται σε ένα φυσικό καταφύγιο και έχει δημιουργηθεί μια προστατευόμενη περιοχή ειδικά για αυτό το είδος, τρεις περιοχές επιλέγονται ως Σημαντικές Φυτικές Περιοχές και δύο περιοχές Natura 2000. Η παρακολούθηση των πληθυσμών πραγματοποιείται εδώ και πέντε χρόνια.

Απαιτείται η εκ των προτέρων διατήρηση των σπόρων και των φυτών και θα πρέπει να συνεχιστεί η παρακολούθηση των τάσεων και του μεγέθους του πληθυσμού.
Παραπομπές

http://www.biodiversity-info.gr/index.php/greek-nature-and-biodiversity/species/flora/lilium-rhodopaeum
Petrova, A. & Bazos, I. (2011). Lilium rhodopeum στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN. Έκδοση 2013.2. Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN). Ανακτήθηκε 22 Ιουλίου 2017.

Sarika & Yannitsaros, 2009

Πηγές
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Κρίνος της Ροδόπης
Wikispecies logo
Τα Βικιείδη έχουν πληροφορίες για το θέμα:
Κρίνος της Ροδόπης

Dimitar Delipavlov: Lilium rhodopeum Delip. sp. n., in: Naucni publikacii na VSI Vasil Kolarov Plovdiv, 1:218-224, 1952
Sarika, M. and Yannitsaros, A. 2009. Rare Data Book of Rare and Threatened Plants of Greece. Volume 2 (E-Z). Hellenic Botanical Society, Patras.