Σκύλος

 

O σκύλος ή σκυλί (αρχ. ελλ. κύων) είναι θηλαστικό ζώο του γένους Canis (επιστ. Canis lupus familiaris - Κύων ο λύκος ο οικείος). Η καταγωγή του προέρχεται από τον κοινό λύκο. Ο σκύλος αποτελεί ένα από τα κοινότερα κατοικίδια ζώα.

Σκύλος
Κατάσταση διατήρησης
Εξημερωμένο
Συστηματική ταξινόμηση
Επικράτεια: Ευκαρυωτικά Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata) Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia) Τάξη: Σαρκοφάγα (Carnivora) Οικογένεια: Κυνίδες (Canidae) Γένος: Κύων (Canis) Είδος: C. lupus Υποείδος: C. l. familiaris
Τριώνυμο
Canis lupus familiaris (Κύων ο λύκος ο οικείος) (Λινναίος, 1758)

Η σχέση του με τον άνθρωπο χρονολογείται από τα πολύ παλιά χρόνια. Έχει υμνηθεί και δοξαστεί πολλές φορές κυρίως για την (έμφυτη) τάση του να δέχεται τον άνθρωπο ως ηγετικό μέλος της αγέλης και να δένεται μαζί του ιδιαίτερα στενά. Έτσι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις σκύλων που θυσιάστηκαν για το "αφεντικό" τους, στην προσπάθειά τους να το σώσουν ή να το προστατεύσουν.

Φυλές σκύλων

Υπάρχουν τουλάχιστον 360 φυλές σκύλων, που έχουν τις ικανότητες από το είδος κυνηγιού για το οποίο αναπαράχθηκαν. Αυτά που είναι πιο κοινωνικά είναι αυτά που ειδικεύονται στην επαναφορά και στο να βρουν το θήραμα χωρίς να το σκοτώνουν, αφήνοντας αυτήν την δουλειά στους κυνηγούς, ενώ σπανίως είναι επιθετικά και δένονται πολύ με τα αφεντικά τους. Από αυτές τις φυλές προέρχονται τα Λαμπραντόρ, τα Γκόλντεν, τα Σπάνιελ κ.α.

Τα σκυλιά που έχουν ειδικευτεί για κυνήγι μεγάλων θηραμάτων είναι και τα κατάλληλα για φύλακες και αυτά είναι περισσότερο επιρρεπή στην επιθετικότητα και γι' αυτό χρειάζεται να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση για να είναι ασφαλή για μία οικογένεια.

Τα Τεριέ είναι και από τις δύο μεριές, φτιαγμένα για μικρά θηράματα αλλά σχεδιασμένα να τα σκοτώνουν. Αν και φιλικά με τους ανθρώπους, μπορούν ενίοτε να γίνουν επικίνδυνα, λόγω του ατρόμητου χαρακτήρα τους και απαιτούν ιδιαίτερα προσεκτική αντιμετώπιση.

Tα τσοπανόσκυλα (ποιμενικοί), έχουν το πιο μεγάλο πεδίο ειδίκευσης και μπορούν με την κατάλληλη εκπαίδευση να γίνουν οτιδήποτε, από φύλακες μέχρι σκυλιά έρευνας και διάσωσης, αστυνομικής εργασίας ή οδηγοί τυφλών.
Συνήθεις-Ονομαστές φυλές σκύλων

Συνήθεις-Ονομαστές φυλές σκύλων

• Αγίου Βερνάρδου
• Ακίτα
• Αλωπεκίς
• Αυστραλιανός Ποιμενικός
• Αφγανικό Λαγωνικό
• Βαϊμάρης
• Βέλγικος Ποιμενικός
• Βίζλα Ουγγαρίας
• Γερμανικός Μολοσσός (Μέγας Δανός)
• Γερμανικός Ποιμενικός (Λυκόσκυλο)
• Γιόρκσαϊρ Τερριέ
• Γκόλντεν Ριτρίβερ
• Γκριφόν
• Γουίπετ
• Δαλματίας
• Ελληνικός Ιχνηλάτης
• Ελληνικός Ποιμενικός
• Κανίς
• Κινεζικός Λοφιοφόρος
• Κόκκερ
• Κοκόνι
• Κόλεϊ (Σκωτσέζικος ποιμενικός)
• Κούρτσχααρ
• Κρητικός Ιχνηλάτης
• Κρητικός Λαγωνικός
• Λευκό Ελληνικό Τσοπανόσκυλο
• Λαμπραντόρ Ριτρίβερ
• Μαλτέζικο
• Μαστίφ
• Μολοσσός της Ηπείρου
• Μπασέντζι
• Μπίγκλ
• Μπόξερ
• Μπουλντόγκ
• Μπουλ Τερριέ
• Ντόγκο Αρτζεντίνο
• Ντόμπερμαν
• Παγκ
• Πεκινουά
• Πίτμπουλ
• Πόιντερ
• Πομεράνιαν
• Ροτβάιλερ
• Σαρ πει
• Σέττερ
• Τάι Ρίτζμπακ
• Τζακ Ράσελ τεριέ
• Τσιουάουα
• Τσόου Τσόου
• Φοξ Τερριέ
• Φοξχάουντ
• Χάσκυ
• Χόβαβαρτ
• Κάβαλιερ Κινγκ Τσαρλς Σπάνιελ

Διατροφή

Ο σκύλος είναι σαρκοφάγο ζώο και δεν ενδείκνυται να τρώει όλες τις τροφές. Σκόπιμο είναι να προτιμώνται φαγητά πλούσια σε πρωτεΐνες, σε υδατάνθρακες (προτιμότερο με σωστή προετοιμασία επειδή στο σάλιο του σκύλου δεν περιέχεται αμυλάση, το ένζυμο που χρειάζεται για την διάσπαση του αμύλου[1]) όπως το ρύζι, και ιχνοστοιχεία.
Τροφές βλαβερές ή θανατηφόρες για τον σκύλο

Επειδή ο οργανισμός του σκύλου δεν μπορεί να μεταβολίσει την θεοβρωμίνη, πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά το να ταϊστεί ή να φάει κατά λάθος ο σκύλος σοκολάτα ή προϊόντα που περιέχουν κακάο, καθώς αυτό προκαλεί σύνδρομο με έντονα συμπτώματα (δηλητηρίαση από σοκολάτα) και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.[2]

Τα κόκαλα των πουλερικών (κότας ή γαλοπούλας), του κατσικιού, του αρνιού και του κουνελιού, επειδή θρυμματίζονται εύκολα και γίνονται πολύ αιχμηρά με το μάσημα, είναι πιθανό να προκαλέσουν σχισμές και εκδορές στο έντερο του ζώου. Όταν τρώνε κόκαλα μεγάλων ζώων, υπάρχει μικρός κίνδυνος τα τρίμματα που δημιουργούνται να ενωθούν στο έντερο και να το φράξουν.

Ορισμένες τροφές, αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες από τον σκύλο μπορεί να αποδειχτούν τοξικές για αυτόν. Το αβοκάντο έχει τοξικές ιδιότητες για τον σκύλο, προκαλώντας αναπνευστικά προβλήματα, αφύσικες συγκεντρώσεις υγρών στο στήθος, στην καρδιά ή στο ήπαρ και παγκρεατίτιδα. Τα κρεμμύδια και τα σκόρδα καταστρέφουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια προκαλώντας αναιμία, γενική αποδυνάμωση και προβλήματα στην αναπνοή.

Οι σταφίδες και τα σταφύλια μπορεί να καταστρέψουν τα νεφρά του σκύλου και η δράση τους είναι αθροιστική, ενώ οι τομάτες προκαλούν αρρυθμία στην καρδιά και τρέμουλο στο ζώο. Πρόκειται για μία υπόθεση που δεν είναι ακόμα αποδεκτή από όλους τους επιστήμονες, κυρίως στη Ευρώπη, ενώ οι έρευνες είναι ακόμα σε εξέλιξη.

Ευφυΐα
Γερμανικός Ποιμενικός (Λυκόσκυλο)

Ο σκύλος είναι ένα πολύ έξυπνο ζώο και μπορεί να αντιλαμβάνεται πολλά από τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω του. Μάλιστα ο σκύλος μπορεί να μάθει τη σημασία 60 έως και 100 λέξεων. Για παράδειγμα, όταν του λέμε “έλα”, ο σκύλος καταλαβαίνει και έρχεται σε μας. Όταν λέμε “πάμε” ο σκύλος ξέρει ότι θα πάει βόλτα και μπορεί ακόμη και να μας φέρει να του φορέσουμε και το λουρί του. Αντίστοιχα όταν του λέμε “φαγητό” ξέρει ότι ήρθε η ώρα για να φάει. Όταν του δείχνουμε το σφουγγάρι ή το αφρόλουτρό του, καταλαβαίνει ότι θα κάνει το μπάνιο του. Ο σκύλος ακόμη και όταν δεν καταλαβαίνει τι του λέμε, μπορεί να καταλάβει τα συναισθήματά μας από τον τόνο της φωνής μας. Επίσης οι σκύλοι διακρίνουν πολλά μοτίβα της καθημερινής μας ζωής, όπως την ώρα του ύπνου, του φαγητού κτλ.

Αισθήσεις

Ο σκύλος διαθέτει και τις 5 αισθήσεις (όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή) όπως και ο άνθρωπος, αλλά με κάποιες ιδιαιτερότητες.

• Όραση: Η όραση στον σκύλο δεν θεωρείται η πιο ανεπτυγμένη αίσθηση, αφού βλέπει μόνο ένα μέρος των χρωμάτων του ηλιακού φάσματος (αποχρώσεις του μπλε και του κίτρινου). Μπορεί όμως να βλέπει οξύτερα σε πολύ χαμηλότερο φωτισμό, αλλά και να αντιληφθεί την κινητικότητα από ότι στους ανθρώπους, λόγω της κατασκευής του αμφιβληστροειδή των ματιών που διαθέτει.
• Όσφρηση: Η όσφρηση στον σκύλο είναι μια από τις πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις καθώς μπορεί να είναι ως και 100.000 φορές πιο ισχυρή από του ανθρώπου έχοντας παράλληλα μεγάλη απομνημονευτική ικανότητα των οσμών. Μετά από κατάλληλη εκπαίδευση, χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο ως ιχνηλάτης ο σκύλος για την εύρεση θηραμάτων, ναρκωτικών, εκρηκτικών υλικών κτλ. ακόμα και για την ανεύρεση καρκινικών όγκων.
• Ακοή: Η ακοή στον σκύλο είναι η δεύτερη από τις πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις, επιτρέποντας στο ζώο να αντιλαμβάνεται ήχους που παράγονται σε αποστάσεις τέσσερις φορές μεγαλύτερες από ότι μπορεί να συλλάβει η ανθρώπινη ακοή.
• Αφή: Ο σκύλος, όπως και η γάτα, διαθέτουν τριχωτούς αισθητήρες στο ρύγχος, πάνω και γύρω από τα μάτια και κάτω από το σαγόνι.
• Γεύση: Ο σκύλος διαθέτει περίπου 1.700 γευστικούς κάλυκες (συγκριτικά ο άνθρωπος διαθέτει περίπου 9.000). Οι γευστικοί κάλυκες για την αίσθηση του γλυκού ανταποκρίνονται στην ουσία φουρανεόλη, η οποία ανευρίσκεται σε πολλά φρούτα και στις τομάτες. Φαίνεται ότι οι σκύλοι αρέσκονται στη γεύση αυτή, και πιθανόν αυτό να γίνεται ως φυσική οικονομία, καθώς συχνά οι σκύλοι συμπληρώνουν τη διατροφή τους, από μικρά ζώα, με φρούτα που εκείνη τη στιγμή είναι διαθέσιμα. Λόγω της αντιπάθειας των σκύλων προς την πικρή γεύση, έχουν δημιουργηθεί πολλά σπρέι και γέλες που τους εμποδίζουν έτσι να μασούν αντικείμενα όπως ρούχα, έπιπλα κτλ. Οι σκύλοι διαθέτουν, επίσης, κάλυκες που ευαισθητοποιούνται στο νερό, κάτι που είναι κοινό με άλλα σαρκοφάγα, αλλά δεν συμβαίνει στους ανθρώπους. Οι κάλυκες αυτοί βρίσκονται στην άκρη της γλώσσας, ακριβώς στο τμήμα της που "διπλώνει" όταν ο σκύλος πίνει νερό. Η περιοχή αυτή είναι συνεχώς ευαισθητοποιημένη, αλλά η ευαισθησία της αυξάνει όταν ο σκύλος καταναλώσει γλυκές ή αλμυρές τροφές. Έχει προταθεί ότι αυτή η ικανότητα αναπτύχθηκε ως τρόπος του οργανισμού να διατηρεί σε ισορροπία τα υγρά του, ώστε μετά την κατανάλωση τροφών που δημμιουργούν περισσότερα ούρα ή απαιτούν μεγαλύτερες ποσότητες νερού, προκειμένου να μεταβολιστούν σωστά, να ωθούν το ζώο να προσλάβει περισσότερο νερό. Είναι, πάντως, εμφανές ότι όταν ευαισθητοποιηθούν ιδιαίτερα αυτοί οι κάλυκες, ο σκύλος ευφραίνεται με την κατανάλωση νερού και μπορεί να πιεί σημαντικές ποσότητες.^[3]

Ασθένειες

Οι ασθένειες του σκύλου που μεταδίδονται και στον άνθρωπο είναι η λύσσα, η λεϊσμανίαση (Καλαζάρ, δεν μεταδίδεται από σκύλο σε άνθρωπο, αλλά μέσω ενός είδους σκνίπας), η λεπτοσπείρωση ή νόσος της Στουτγάρδης και η εχινοκοκκίαση.
Γηρατειά

Συνήθως τα κατοικίδια σκυλιά ζουν έως και 16 χρόνια. Ο μέσος όρος ζωής τους διαφέρει πολύ, ανάλογα με την φυλή - σαν γενικό κανόνα μπορούμε να αναφέρουμε ότι όσο πιο μεγάλο σε μέγεθος είναι ένα σκυλί τόσο λιγότερο ζει. Πιο συγκεκριμένα, τα μεγαλόσωμα σκυλιά ζουν έως 14 χρόνια, ενώ τα μικρόσωμα έως 18. Τα αδέσποτα ζουν λιγότερο (γύρω στα 10) λόγω δυσμενών συνθηκών. Το γηραιότερο σκυλί στον κόσμο, το dachshund-terrier Ότο, απεβίωσε στη Βρετανία σε ηλικία σχεδόν 21 ετών (31 ημέρες πριν συμπληρώσει τα 21) στις 14 Ιανουαρίου 2010.[4]

Εκφράσεις

"Έγινε σκύλος" ή "Σκύλιασε", ή "Κάνει σαν το σκύλο", ή "γαβγίζει σαν το σκύλο", ή "Σκύλιασε από το κακό του", ή "κάνει σα λυσσασμένος σκύλος" που λέγονται όταν κάποιος οργίζεται από τον θυμό του.
"Σαν το σκύλο με τη γάτα", που λέγεται σε περιπτώσεις που δύο άνθρωποι φιλονικούν συνεχώς.
"Σκυλίσια ζωή" είναι η δύσκολη ζωή (πείνα, κατατρεγμός, κακουχίες).
"Τον έχουν σα σκυλί, του κλώτσου και του μπάτσου", για άτομα που δεν χαίρουν εκτίμησης.
"Δεν γνωρίζει το σκυλί τ' αφέντη του", λέγεται σε μεγάλη αναστάτωση.
"Τον ακολουθάει σα σκυλί", σε υπέρμετρη αφοσίωση.
"Να τον τραβούν τα σκυλιά, δεν φεύγει", σε μεγάλη εμμονή.
"Πήγε σαν το σκυλί στ΄ αμπέλι", ή "ψόφησε σα σκυλί", πέθανε κάποιος αβοήθητος, χωρίς καμία φροντίδα.
"Είναι σκυλί μονάχο", ή "δουλεύει σα σκυλί", για άτομα που μοχθούν ακούραστα.
"Δέναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα", παλαιότερη έκφραση για προηγούμενη, μάλλον φανταστική εποχή, ευμάρειας.
"Τράβαγαν το σκύλο, από την ουρά", όταν κάποιος περιπαίζεται ή χειραγωγείται, έχοντας μειωμένα περιθώρια αντίδρασης.

Παροιμίες

"Σκύλος που γαβγίζει δεν δαγκώνει", για άτομα που προσπαθούν ανεπιτυχώς να εμπνεύσουν τον φόβο!
"Εγώ το λέω στο σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του", όταν δεν δίνεται σημασία στον λόγο μας!
"Άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος, όλοι οι σκύλοι μια γενιά"!
"Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει", που λέγεται για μακροβιότητα ατόμων κακού χαρακτήρα!
"Ο δρόμος είναι ανοιχτός και τα σκυλιά δεμένα", όταν είναι κανείς ελεύθερος να δράσει ανεμπόδιστα!

Παραπομπές

«Ανατομία της διατροφής». Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2013.
Finlay, Fiona. «Chocolate poisoning». BMJ Publishing Group Ltd.. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2011.
Coren, Stanley, How good is your dogs sense-taste
Daily Maila

Θηλαστικά

Κατάλογος Θηλαστικών

Εγκυκλοπαίδεια Βιολογίας

Κόσμος

Αλφαβητικός κατάλογος

Hellenica World - Scientific Library