.
Το οικόσιτο πρόβατο (Ovis aries - Πρόβατον ο κριός), το πιο κοινό μέλος της οικογένειας των προβάτων (Πρόβατον - Ovis), είναι ένα μηρυκαστικό, τετράποδο ζώο, που πιθανότατα κατάγεται από τα άγρια πρόβατα mouflon της Νότιας και Νοτιοδυτικής Ασίας. Για την εξημέρωση των προβάτων υπάρχουν τεκμήρια στο Ιράκ που χρονολογούνται από το 9.000 π.Χ. Τα πρόβατα συνδέθηκαν με πολλούς πολιτισμούς, κυρίως στη Βρετανία και τη Μεσόγειο, όπου αποτελούν το πιο κοινό αντικείμενο της κτηνοτροφίας. Έχουν μεγάλη οικονομική σημασία, καθώς η απόδοση εισοδήματος που προσφέρουν σε σχέση με το κόστος της εκτροφής τους είναι γύρω στο 40%. Ο παγκόσμιος πληθυσμός των προβάτων υπολογίζεται γύρω στο ένα δισεκατομμύριο. Στις 24 Νοεμβρίου του 2009 πέθανε στην Αυστραλία σε ηλικία 23 ετών και 7 μηνών[1] το γηραιότερο πρόβατο στον κόσμο, η Λάκι.
Χαρακτηριστικά
Κοπάδι προβάτων
| Πρόβατο | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
||||||||||||||||
| Κατάσταση διατήρησης | ||||||||||||||||
|
Εξημερωμένο
|
||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
| Διώνυμο | ||||||||||||||||
| Ovis aries (Πρόβατον ο κριός) Λινναίος, 1758 |
Ανάλογα με την ηλικία και το φύλο τους, ονομάζονται αρνιά μέχρι δυο μηνών, ζυγούρια μέχρι ενός έτους, κριάρια τα ώριμα αρσενικά και προβατίνες τα θηλυκά. Έχουν μέτριο σώμα που καλύπτεται από πυκνό τρίχωμα, απαλό στην αφή, σγουρό ή ίσιο, μακρύ ή κοντό, λευκό, μαύρο, καστανό ή γκρίζο. Ζουν 10 έως 14 χρόνια, ανάλογα με τις συνθήκες διαβίωσής τους. Τρέφονται με νωπά χόρτα, τα οποία καταπίνουν σχεδόν αμάσητα, ώστε να εξασφαλιστούν κατά τη διάρκεια της ημερήσιας βοσκής οι μεγάλες ποσότητες που απαιτούνται - αργότερα όταν αναπαύονται, η τροφή επανέρχεται στο στόμα και αναμασάται.
Κοπάδι προβάτων που βόσκει σε χωράφι σπαρμένο με βρώμη.
Εγκυμοσύνη
Τα πρόβατα θεωρούνται πολυγαμικά ζώα. Έτσι, στο κοπάδι, σε κάθε κριάρι πρέπει να αντιστοιχούν γύρω στις 30-50 προβατίνες. Η εγκυμοσύνη διαρκεί κατά μέσο όρο 150 μέρες.Ο πρώτος τοκετός γίνεται σε ηλικία 14-17 μηνών ή 2 ετών [2]. Τα θηλυκά γεννούν 1-2 ή σπανιότερα 3-4 μικρά, ύστερα από κύηση 5 μηνών. Οι προβατίνες γεννούν μόνο μια φορά τον χρόνο, αν και βιολογικά έχουν τη δυνατότητα να γεννούν κάθε 6-7 μήνες. Αξίζει να αναφερθεί ότι κάθε προβατίνα αναγνωρίζει το δικό της μικρό, ανάμεσα σε πλήθος άλλων, βάσει της μυρωδιάς των μικρών της. Τα πρόβατα ενηλικιώνονται σε 2 χρόνια αν είναι αρσενικά, και σε ένα χρόνο αν είναι θηλυκά.
Φροντίδα
Βοσκός με πρόβατα στη θάλασσα
Ο βοσκός (αγγλικά, shepherd ) ή ποιμένας ή τσοπάνης είναι ο άνθρωπος που διαχειρίζεται το κοπάδι. Μόνος ή με βοηθούς οδηγεί το κοπάδι στα βοσκοτόπια και πίσω στη στάνη και φροντίζει όλα τα ζώα αναλόγως των αναγκών. Τα μικρά που προορίζονται για αναπαραγωγή θηλάζουν μέχρι και πέντε μήνες. Αντίθετα, εκείνα που προορίζονται για κρέας, θηλάζουν το πολύ μέχρι ένα μήνα και στη συνέχεια αρχίζει η εντατική εκτροφή τους προκειμένου να αναπτυχθούν όσο το δυνατό γρηγορότερα.
Τα πρόβατα πρέπει να κουρεύονται κυρίως στην αρχή του καλοκαιριού - συνήθως αρχές Μαϊου, όταν το μαλλί έχει το μεγαλύτερο μήκος και πριν αρχίσει να πέφτει. Το κούρεμα γίνεται με ειδικά ψαλίδια ή με κουρευτικές μηχανές, χειροκίνητες ή και ηλεκτρικές. Μετά το κούρεμα, στα πρόβατα πρέπει σε κανονικά διαστήματα να τους γίνεται μπάνιο.
Το κούρεμα των προβάτων είναι κουραστική εργασία, ειδικά όταν γίνεται με ψαλίδια αντί για ειδικές μηχανές.
Κούρεμα προβάτων στο Ληξούρι Κεφαλονιάς, Κώστας Βασιλάτος
Προϊόντα
Σήμερα υπάρχουν φυλές που κάθε χρόνο δίνουν διαφορετική ποσότητα μαλλιού και γάλακτος. Για παράδειγμα, τα πρόβατα που υπάρχουν στην περιοχή της Κεφαλονιάς δίνουν, κατά μέσο όρο, μέχρι 1,5 κιλό γάλα ημερησίως. Εξαίρεση αποτελεί η γερμανική φυλή προβάτων, που αποδίδουν καθημερινά μέχρι και 3 κιλά γάλα.
Δυστυχώς στη σημερινή εποχή το μαλλί που συλλέγεται από το κούρεμα των προβάτων - που όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, γίνεται για λόγους υγιεινής και άνετης διαβίωσης του ζώου - δεν αξιοποιείται, αφού δεν υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Σε επαρχιακές περιοχές της Ελλάδας, όπως είναι το νησί της Κεφαλονιάς, και όπου παλιότερα δεν πήγαινε χαμένο ούτε ένα κιλό μαλλιού, οι κτηνοτρόφοι αναγκάζονται πλέον να αποθέτουν το μαλλί στις χωματερές.
Υγεία για τον άνθρωπο
Τον Οκτώβριο του 2015, ο IARC κατάταξε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος (στο οποίο περιλαμβάνεται και το αρνίσιο) στην Κατηγορία 2Α: Πιθανότατα (probable) καρκινογενή για τον άνθρωπο, σχετίζοντάς την με τον καρκίνο του εντέρου, ενώ την κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος στην Κατηγορία 1: Καρκινογενή για τον άνθρωπο.[3]
Παραπομπές
ΑΠΕ-ΜΠΕ, Πέθανε η υπέργηρη Λάκι, 24/11/2009.
Αγροτικός Συνεταιρισμός Στρυμών , Πρόβατο Φυλής Σερρών.
PRESS RELEASE N° 240, 26 October 2015, IARC Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
