ART

 

.

Μαρσιποφόρα ονομάζεται η ανθυφομοταξία των θηλαστικών που χαρακτηρίζονται από την παρουσία στα θηλυκά ενός θυλάκου (τσέπης), που λέγεται μάρσιπος. Μέσα σε αυτόν μεταφέρεται και ολοκληρώνεται η ανάπτυξη του πρώιμου νεογέννητου. Η τάξη των μαρσιποφόρων, είναι η μοναδική της υπέρταξης των μεταθηρίων. Περιλαμβάνει περισσότερα από 270 είδη τα οποία συναντώνται στην Αυστραλία (εκεί εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αφθονία και ποικιλομορφία), στην Τασμανία, στη Νέα Γουινέα και την Αμερική.

Χαρακτηριστικά

Μαρσιποφόρα
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia)
Ανθυφομοταξία: Μαρσιποφόρα (Marsupialia)
Illiger, 1811
Τάξεις
  • Διδελφόμορφα (Didelphimorphia)
  • Καινοληστόμορφα (Paucituberculata)
  • Μικροβιοθηρία (Microbiotheria)
  • Δασυουρόμορφα (Dasyuromorphia)
  • Πηραμελόμορφα (Peramelemorphia)
  • Νωτορυκτερόμορφα (Notoryctemorphia)
  • Διπρωτόδοντα
    (Diprotodontia)
  • †Σπαρασσόδοντα (Sparassodonta)
  • †Υαλκαπαριδόντια (Yalkaparidontia)

Τα μαρσιποφόρα επιδεικνύουν μεγάλη ποικιλία στη μορφολογία και στην οικολογία τους, με αποτέλεσμα τα μέλη πολλών οικογενειών να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Υπάρχουν είδη που μοιάζουν με τρωκτικά ή με λαγούς, με σκύλους (π.χ. δράκος της Τασμανίας), με αρκούδες (κοάλα), ενώ άλλα μαρσιποφόρα είναι τελείως μοναδικά. Περιλαμβάνουν χερσόβια, δενδρόβια, ημι-υδρόβια και υδρόβια είδη. Η προσωπική περιοχή του κρανίου είναι μεγάλη αλλά η κρανιακή κοιλότητα μικρή, και οι αύλακες των εγκεφαλικών ημισφαιρίων απλές. Όμως κύριο χαρακτηριστικό τους είναι το αναπαραγωγικό τους σύστημα που από πολλές απόψεις είναι ασυνήθιστο: τα θηλυκά διαθέτουν δυο κόλπους με κοινό άνοιγμα και δυο μήτρες, οι οποίες κατά τη γέννα σχηματίζουν ανεξάρτητα από τους κόλπους, ένα κανάλι από το οποίο εξέρχεται το έμβρυο. Τα αρσενικά έχουν αναπαραγωγικό όργανο διχαλωτό, που βρίσκεται πίσω από τους όρχεις τους και όχι μπροστά, όπως στα άλλα θηλαστικά. Η κύηση είναι μικρή σε διάρκεια (8-40 μέρες). Τα περισσότερα μαρσιποφόρα δεν έχουν πραγματικό πλακούντα, το όργανο δηλ. που μεταφέρει τα θρεπτικά συστατικά από τη μητέρα στο έμβρυο κατά την κύηση. Η διατροφή του εμβρύου στη μήτρα εξασφαλίζεται από τον λεκιθικό σάκο. Έτσι η εμβρυακή ανάπτυξη μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο κατά το ένα μέρος μέσα στο μητρικό σώμα, και ολοκληρώνεται στο μάρσιπο. Τα νεογνά των μαρσιποφόρων είναι λιγότερο ανεπτυγμένα, άρα πιο ευάλωτα. Τα θηλυκά επενδύουν λιγότερο ενεργειακά κατά τη σύντομη περίοδο κύησής τους και εάν το νεογνό δεν επιζήσει, μπορούν να συλλάβουν άλλο πολύ γρήγορα, και πολύ γρηγορότερα από τα πλακουντοφόρα. Επιπλέον τα μαρσιποφόρα μπορούν να κυοφορήσουν σε σύντομο διάστημα μετά τη γέννα, ακόμα και κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Σ' αυτή την περίπτωση έχουμε εμβρυακή διάπαυση, δηλ. η ανάπτυξη των νέων εμβρύων σταματά στο στάδιο του βλαστιδίου μέχρι να αρχίσει να μειώνεται ο αριθμός των νεογνών στον μάρσιπο, οπότε συνεχίζεται κανονικά.


Κοάλα (Φασκόλαρκτος ο στακτόχρους - Phascolarctos cinereus).
Ο μάρσιπος

Ο μάρσιπος είναι μια δερμάτινη θήκη, το κοιλιακό τοίχωμα της οποίας φέρει 2-19 θηλές και στηρίζεται από ειδικά οστά, που φύονται από την ήβη. Ο αριθμός των θηλών εξαρτάται από τον αριθμό των νεογνών ανά γέννα. Τα μικρά γεννιούνται σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο, κι αμέσως έρπουν μέχρι το μάρσιπο και προσκολλώνται στις θηλές του, οι οποίες διογκώνονται μέσα στο στόμα τους. Το μικρό παραμένει προσκολλημένο στις θηλές για αρκετές εβδομάδες ή μήνες (1-2), ώσπου ν' αναπτυχθούν οι σιαγόνες του. Καθώς το μικρό δεν έχει αρκετή δύναμη για να ρουφήξει το γάλα, το μυϊκό σύστημα του μαστού εξωθεί περιοδικά το γάλα προς το στόμα του.


Καταγωγή

Θεωρείται ότι ο διαχωρισμός των μαρσιποφόρων και των πλακουντοφόρων από ένα κοινό πρόγονο πραγματοποιήθηκε κατά την κρητιδική περίοδο του μεσοζωικού αιώνα. Τα μέχρι σήμερα ευρήματα δείχνουν ότι ο διαχωρισμός έγινε στην Ασία. Το γνωστότερο απολίθωμα μαρσιποφόρου έχει βρεθεί στην Κίνα, στην περιοχή Ζιζιάν, κι έχει ηλικία 125 εκατ. έτη. Από την Ασία τα μαρσιποφόρα πέρασαν στη Βόρεια Αμερική, κι από κει εξαπλώθηκαν στη Νότια. Στη συνέχεια μέσω υποθετικών χερσαίων γεφυρών μετακινήθηκαν προς την Αυστραλία.


Πού ζουν

Ζουν σε διάφορα περιβάλλοντα, από ερημικές μέχρι εύκρατες και τροπικές περιοχές. Στην Ευρώπη και την Ασία έχουν εξαφανιστεί, ενώ στην Αμερική έχουν περιοριστεί. Τα περισσότερα είδη επιβιώνουν στην Αυστραλία.


Ταξινόμηση
Θυλακίνος ο κυνοκέφαλος (Τίγρη της Τασμανίας) (Thylacinus cynocephalus)

Τα μαρσιποφόρα διαιρούνται βασικά σε αυτά της Αμερικής, και αυτά της Αυστραλίας. Η τάξη μικροβιοθηριίδες, που έχει μόνο ένα είδος, το Monito del Monte ζει στη Νότια Αμερική αλλά θεωρείται πιο κοντινός συγγενής με τα αυστραλιανά μαρσιποφόρα.

Υπάρχουν πολλά μικρά δενδρόβια είδη σε κάθε ομάδα. Αυτά που ζουν στην Αμερική συχνά καλούνται οπόσουμ, ενώ πολλά από αυτά που ζουν στην Αυστραλία καλούνται πόσουμ.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο δακτύλιος των μαρσιποφόρων
Είδη θηλαστικών της Δυτικής Αυστραλίας

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License