Νυφογερανός

 

Ο νυφογερανός είναι είδος γερανού που ζει στην κεντρική Ευρασία, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη Μογγολία. Επίσης υπάρχει ένας μικρός αναπαραγώμενος πληθυσμός στη Τουρκία. Η επιστημονική του ονομασία είναι Grus virgo και δεν περιλαμβάνει υποείδη.

Νυφογερανός
Κατάσταση διατήρησης
Ελαχίστης Ανησυχίας (IUCN 3.1) [1]
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata) Ομοταξία: Πτηνά (Aves) Τάξη: Γερανόμορφα (Gruiformes) Οικογένεια: Γερανίδες (Gruidae) Υποοικογένεια: Γερανίνες (Gruinae) [2] Γένος: Γερανός (Grus) Pallas, 1766 F Είδος: G. virgo
Διώνυμο
Grus virgo (Γερανός η παρθένα) (Linnaeus, 1758)
Συνώνυμα
Ardea virgo Linnaeus, 1758 * Grus ornata Brehm, CL, 1855 * Anthropoides virgo

Ο νυφογερανός είναι συμβολικά σημαντικός στη κουλτούρα της Βόρειας Ινδίας, όπου είναι γνωστός ως koonj.

Στην Ελλάδα είναι πολύ σπάνιος επισκέπτης, ενώ στην Κύπρο είναι κοινό θέαμα κατά τη μετανάστευση (βλ. Μεταναστευτική συμπεριφορά)

Γεωγραφική εξάπλωση

Ο νυφογερανός είναι πλήρως μεταναστευτικό είδος. Αναπαράγεται στις στέπες της νότιας Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Ανατολικής Σιβηρίας και σε ορισμένες περιοχές στα βορειοδυτικά της Αφρικής. Το χειμώνα μεταναστεύει στην Αφρική και την Ινδία όπως και στις γειτονικές χώρες της Μιανμάρ, Μπαγκλαντές και Πακιστάν. Κατά την μετανάστευση από και προς την Αφρική διασχίζει την ανατολική Μεσόγειο[3]. Στην Ελλάδα ο νυφογερανός είναι περαστικός κατά τη μετανάστευση και έχει παρατηρηθεί ελάχιστες φορές.

Μεταναστευτική συμπεριφορά
Νυφογερανοί φεύγουν για την άνοιξη, Μογγολία

Ο νυφογερανός πραγματοποιεί μεγάλες μεταναστεύσεις το φθινόπωρο, ένα μήνα νωρίτερα από τον Γερανό, συχνά σε μεγαλύτερα από αυτόν κοπάδια. Διέρχεται από την Ευρώπη (όπου αναπαράγονται στη Βόρεια Κασπία) σχεδόν πάντα απαρατήρητος, πετώντας σε μεγάλο ύψος. Εξαίρεση αποτελεί η Κύπρος, όπου συχνά σταθμεύει στα τέλη Αυγούστου–αρχές Σεπτεμβρίου για διανυκτέρευση στην Αλυκή Ακρωτηρίου (σπανιότερα κόλπο Μόρφου), αναχωρώντας το επόμενο πρωί (09:00–09:40), χρησιμοποιώντας τα θερμά ανοδικά ρεύματα της στεγνής λίμνης για να πάρει ύψος[4]. Εκατοντάδες συγκεντρώνονταν παλαιότερα, λίγοι όμως εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια. Στην Ινδία κατά τον ερχομό της από τα Ιμαλάια για τον χειμώνα, σταθμεύει σε καλλιεργήσιμες περιοχές για να τραφεί από το μακρύ ταξίδι.

Μορφολογία
Νυφογερανός σε ζωολογικό κήπο

Ο νυφογερανός έχει μήκος 85–100 εκ., 75 εκ. ύψος και 155–180 εκ. άνοιγμα φτερών. Ζυγίζει 2–3 κιλά βάρος και είναι το μικρότερο είδος γερανού[5]. Το φτέρωμά του είναι γκριζογάλανο, ενώ ο λαιμός και το κεφάλι του είναι ανοιχτά μαύρα (και το οποίο φτέρωμα φτάνει μέχρι το στήθος). Φέρει επίσης λευκές "φαβορίτες", που ξεκινούν από τα μάτια, τα οποία είναι κατακόκκινα, και στο τέλος εξέχουν από το κεφάλι. Τα ερετικά από την πάνω μεριά είναι σχεδόν ολόμαυρα, αλλά από κάτω είναι πιο ξεθοριασμένα. Τα πρωτεύοντα ερετικά όταν είναι μαζεμένα σχηματίζουν κυρτά προς τα κάτω φτερά που θυμίζουν ουρά.
Φωνή

Η φωνή του είναι σαν του Γερανού, αλλά λίγο πιο υψηλότονη και πιο ξερή, όχι με τόση αντήχηση. Το κάλεσμα επικοινωνίας κατά τη μετανάστευση είναι ένα "γκρρο", που από μακριά μοιάζει με Γερανό. Τα καλέσματα του ζευγαρώματος λέγεται ότι είναι πιο λαρυγγώδη και βραχνά από του Γερανού[6].

Βιότοπος

Ο νυφογερανός ζει σε μια ποικιλία από διαφορετικά περιβάλλοντα, συμπεριλαμβανομένου ερημικές περιοχές και πολλούς τύπους λιβαδιών π.χ. πλημμυρισμένα, ορεινά (3.000 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας), εύκρατα και τροπικά λιβάδια, τα οποία απέχουν περίπου μερικές εκατοντάδες μέτρα από ρέματα και λίμνες. Ωστόσο, όταν φωλιάζουν, προτιμούν αποσπασματικές περιοχές με βλάστηση αρκετά ψηλή για να κρύβουν τις φωλιές τους, αλλά αρκετά μικρή ώστε να τους επιτρέπει να κοιτάξουν έξω για τα αρπακτικά κατά την επώαση των αυγών τους.
Κατάσταση πληθυσμού
Νυφογερανοί στο Ρατζακστάν, Ινδία

Το μέγεθος του πληθυσμού εκτιμάται σε 200.000 έως 240.000 πουλιά, αλλά μειώνεται σημαντικά κυρίως από την καταστροφή των οικοτόπων, καθώς και από άλλα αρπακτικά ζώα. Επιπλέον στην Ινδία και στην ανατολική Αφρική κινδυνεύει από τους κυνηγούς οι οποίοι εξολοθρεύουν ή αιχμαλωτίζουν περίπου το ένα δέκατο κατά την εποχή της μετανάστευσης. Η IUCN κατατάσσει το νυφογερανό ως είδος που δεν διατρέχει κίνδυνο. Στην Ελλάδα έχει καταταχτεί στα Μη εκτιμημένα (ΝΕ) είδη[7].
Παραπομπές

BirdLife International (2012). «Anthropoides virgo». IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2013.
Howard and Moore, p. 128
«Νυφογερανός, Demoiselle Crane (Grus virgo)».
Lars, Svensson (2015). Τα Πουλιά της Ελλάδας της Κύπρου και της Ευρώπης. Ελλάδα: Bonnier Fakta, σελ. σ. 128. ISBN 978-960-6861-33-8.
«Demoiselle Crane».
Lars, Svensson (2015). Τα Πουλιά της Ελλάδας της Κύπρου και της Ευρώπης. Ελλάδα: Bonnier Fakta, σελ. σ. 128. ISBN 978-960-6861-33-8.
«ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΩΝ ΖΩΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ».