Λεπτομύτα

 

Η Λεπτομύτα είναι εξαιρετικά σπάνιο είδος της οικογένειας των Σκολοπακίδων, που απαντάται και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική του ονομασία είναι Numenius tenuirostris και δεν περιλαμβάνει υποείδη.

Λεπτομύτα
Κατάσταση διατήρησης
Κινδυνεύει άμεσα με αφανισμό (IUCN 3.1) [1]
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata) Ομοταξία: Πτηνά (Aves) Τάξη: Χαραδριόμορφα (Charadriiformes) Οικογένεια: Σκολοπακίδες (Scolopacidae) Υποοικογένεια: Τρυγγίνες (Tringinae) Γένος: Νουμήνιος (Numenius) (Brisson, 1760) Είδος: N. tenuirostris (Λεπτομύτα)
Διώνυμο
Numenius tenuirostris (Νουμήνιος ο λεπτόραμφος) Vieillot, 1817

Μορφολογία
Εμφάνιση
Εικόνα από το 1830

Η λεπτομύτα είναι μικρού μεγέθους χαράδριος, μήκους 36-41 εκ. και άνοιγμα φτερών 77-88 εκ. Είναι στο μέγεθος σιγλίγουρου, όμως πιο μικροκαμωμένη και με πιο λεπτό ράμφος, που στενεύει καταλήγοντας σε πιο μυτερή άκρη.

Βασικό χρώμα σε πλευρά κεφαλιού, λαιμού και στήθος πιο λευκό και οι μαύρες ραβδώσεις κάνουν πιο έντονη αντίθεση με την τουρλίδα (Numenius arquata) και τον σιγλίγουρο (Numenius phaeopus).. Οι ραβδώσεις στο στήθος βαθμιαία διασπώνται σε χαρακτηριστικές ευδιάκριτες στρογγυλές ή σταγονοειδής κηλίδες στο κάτω μέρος του στήθους και στα πλευρά. Σχέδιο κεφαλιού ενδιάμεσο με τουρλίδας και σιγλίγουρου, με μάλλον σκούρα προσοφθάλμια γραμμή και πλευρά κορώνας, δημιουργώντας ανοιχτόχρωμο φρύδι. Τα κάτω καλυπτήρια των φτερούγων είναι ολόλευκα, το ουροπύγιο λευκό και το πάνω μέρος της ουράς ανοιχτόχρωμο, δευτερεύοντα και εσωτερικά πρωτεύοντα με σαφείς ανοιχτόχρωμες ρίγες, που κάνουν εμφανή αντίθεση με την πιο σκούρα εξωτερική φτερούγα[2].

Το νεαρό έχει γραμμωτά μη στικτά πλευρά (μερικές κηλίδες αποκτώνται στον 1ο χειμώνα)[3].
Φωνή

Το κάλεσμά της είναι ένα "κουρ-λιι" σαν της τουρλίδας, αλλά πιο γλυκό, υψηλότονο, επαναλαμβάνεται πιο γρήγορα και μπορεί να γίνει μια εύθυμη τρίλια[4]. Φωνή συναγερμού σε πτήση ένα πιο οξύ και σύντομο "κου-(λ)ιι".
Βιότοπος

Η λεπτομύτα φωλιάζει σε υγρά λιβάδια και αλμυρόβαλτους.
Κατάσταση πληθυσμού

Η λεπτομύτα είναι το σπανιότερο πουλί σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική με τελευταία επιβεβαιωμένη παρατήρηση το 2001 στην Ουγγαρία. Φώλιαζε κάπου στη ΝΔ Σιβηρία, όπου το χρονικό διάστημα 1909-1924 είχαν ανακαλυφθεί ελάχιστες φωλιές. Έκτοτε και μέχρι τώρα, κανείς δεν κατάφερε να ξαναβρεί έστω και μια φωλιά. Έκτοτε και μέχρι τώρα, κανείς δεν κατάφερε να ξαναβρεί έστω και μια φωλιά.

Μετά την ολοκλήρωση της αναπαραγωγικής περιόδου, οι λεπτομύτες αναχωρούσαν για μια αποδημία 5000-6500 χλμ., που τις έφερνε, μέσω της ΝΑ Ρωσίας και της ΝΑ Ευρώπης, να ξεχειμωνιάζουν στην Β-ΒΔ Αφρική (κυρίως στο Μαρόκο), ενώ ένας μικρότερος πληθυσμός φαίνεται να ξεχειμώνιαζε κατά μήκος του Περσικού Κόλπου[5].

Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μέχρι την δεκαετία του 1920, η λεπτομύτα ήταν ένα πολυάριθμο είδος, που συχνά ξεπερνούσε σε πυκνότητα τους πληθυσμούς των δυο συγγενικών της ειδών, της τουρλίδας και του σιγλίγουρου.

Από τότε και χωρίς κανένας να ξέρει ακόμα γιατί, οι πληθυσμοί της άρχισαν να μειώνονται γρήγορα, τα τελευταία δε 30 χρόνια, η μείωση έγινε τόσο δραματική, που σήμερα η Λεπτομύτα απέκτησε το θλιβερό προνόμιο να είναι το σπανιότερο τουρλί του κόσμου, με συνολικό παγκόσμιο πληθυσμό λίγων εκατοντάδων ατόμων, ίσως μάλιστα όχι περισσότερα από 50-200 πουλιά. Κατά συνέπεια, το είδος πλέον είναι Κρισίμως Κινδυνεύον παγκοσμίως, σύμφωνα με την κατάταξη του IUCN. Ταυτόχρονα παραμένει ένα πουλί για το οποίο ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για τη βιολογία και τις οικολογικές του προτιμήσεις (τροφικές συνήθειες, αναπαραγωγική συμπεριφορά, κ.ά.).Τα τελευταία χρόνια γίνονται ύστατες προσπάθειες για την εύρεσή του πριν είναι πολύ αργά.

Στην Ελλάδα ήταν κοινή τον 19ο αιώνα και τακτική μέχρι την δεκαετία του '80, στους υγρότοπους στο Δέλτα Έβρου, Αξιού, Καλαμά, το Πόρτο Λάγος και τον Αμβρακικό. Η τελευταία επιβεβαιωμένη παρατήρηση έγινε το 1999[6].
Παραπομπές

BirdLife International (2012). «Numenius tenuirostris». IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature. Ανακτήθηκε στις 26 November 2013.
Lars, Svensson (2015). Τα Πουλιά της Ελλάδας της Κύπρου και της Ευρώπης. Ελλάδα: Bonnier Fakta, σελ. σ. 170.
Lars, Svensson (2015). Τα Πουλιά της Ελλάδας της Κύπρου και της Ευρώπης. Ελλάδα: Bonnier Fakta, σελ. σ. 170.
«Slender-billed curlew».
«Ποιά είναι η λεπτομύτα».
Lars, Svensson (2015). Τα Πουλιά της Ελλάδας της Κύπρου και της Ευρώπης. Ελλάδα: Bonnier Fakta, σελ. σ. 170.