Ο NGC 1553 είναι ένας φακοειδής γαλαξίας στον νότιο αστερισμό Δοράδα. Αποτελεί το δεύτερο φωτεινότερο μέλος της Ομάδας γαλαξιών της Δοράδας[3][4] και ανακαλύφθηκε από τον Βρετανό αστρονόμο Τζων Χέρσελ στις 5 Δεκεμβρίου 1834 με τη χρήση κατοπτρικού τηλεσκοπίου διαμέτρου 47,5 εκατοστών[5].
Παρά το ότι βρίσκεται στο βόρειο-βορειοδυτικό μέρος του αστερισμού, ο γαλαξίας είναι αόρατος από την ηπειρωτική Ευρώπη και την Ελλάδα, όντας ορατός μόνο από νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη, αλλά σε αυτά είναι ορατός και με ερασιτεχνικά τηλεσκόπια. Η απόστασή του από το Ηλιακό Σύστημα είναι περίπου 79 εκατομμύρια έτη φωτός.
| Παρατηρησιακά Δεδομένα (εποχή J2000) | |
|---|---|
| Αστερισμός | Δοράς |
| Ορθή Αναφορά | 04h 16m 11s[1] |
| Απόκλιση | -55° 46′ 50″[1] |
| Απόσταση | 78,9 εκατομμύρια έ.φ.[2] |
| Τύπος Γαλαξία | SA(rl)00[1] |
| Φαινόμενη διάμετρος (V) | 4,5′ × 2,8′ |
| Φαινόμενο μέγεθος (V) | 10,3[1] |
| Άλλες ονομασίες | |
| PGC 14765[1], IRAS 04150-5554,[1] ESO 157-17,[1], AM 0415-555[1] | |
| Δείτε επίσης: Γαλαξίες, Κατάλογος γαλαξιών | |
Αλληλεπίδραση
Ο NGC 1553 συναποτελεί μαζί με τον ελλειπτικό γαλαξία NGC 1549 ένα ζεύγος αλληλεπιδρώντων γαλαξιών[6]. Οι δύο γαλαξίες απέχουν μεταξύ τους 11,8 λεπτά της μοίρας όπως φαίνονται από τη Γη[2]. Η αλληλεπίδρασή τους φαίνεται να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και μπορεί να γίνει αντιληπτή στο ορατό φως από την ύπαρξη αμυδρών αλλά διάκριτων ακανόνιστων κελυφών εκπομπής και ενός παράξενου πίδακα στα βορειοδυτικά[2]. Οι δύο αυτοί γαλαξίες από κοινού συνιστούν το κέντρο της Ομάδας της Δοράδας[6].
Χαρακτηριστικά
Ο NGC 1553 έχει απόλυτη λαμπρότητα 40 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη λαμπρότητα του Ήλιου. Αν και ανιχνεύεται[7] στο ουδέτερο υδρογόνο, τα νεφελώματα εκπομπής εκπέμπουν ελάχιστο από το φως του. Το φάσμα του NGC 1553 στο υπεριώδες εμφανίζει ασθενή ροή από αστέρες της Κύριας Ακολουθίας, χαρακτηριστικό μεσαίας προς μεγάλης ηλικίας φακοειδών γαλαξιών.
Ο γαλαξίας έχει έναν ιδιαίτερα καλά ανεπτυγμένο «φακό» (περίπου 36″) με σχεδόν σταθερή επιφανειακή φωτεινότητα, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ του κεντρικού εξογκώματος και του εκθετικού δίσκου[8]. Ο φακός είναι παρόμοιος με αυτόν του γαλαξία NGC 3945 και τα εσωτερικά του μέρη είναι πολύ θερμά[9]
Εξωτερικά, ο NGC 1553 συνδέεται με ψυχρό αέριο και σκόνη[2], όντας εύκολα ορατός στο υπέρυθρο, ενώ αποτελεί και ασθενή ραδιοπηγή[2]. Παρατηρήσεις με το Διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ το έτος 2000 απεκάλυψαν μία εσωτερική τοροειδούς σχήματος λωρίδα σκόνης, διαμέτρου περίπου 3″ γύρω από το κέντρο του γαλαξία[2].
Η απεικόνιση του γαλαξία από το Τηλεσκόπιο Ακτίνων Χ «Τσάντρα» έδειξε διάχυτο θερμό αέριο που παράγει το 70% των εκπομπών του NGC 1553 στις ακτίνες Χ, καθώς και πολλές σημειακές πηγές (διπλά συστήματα ακτίνων Χ μικρής μάζας), που εκπέμπουν τις υπόλοιπες ακτίνες Χ. Καθώς συμβαίνει και σε άλλους γαλαξίες (χαρακτηριστικά στους NGC 4697 και Μεσιέ 60, οι σημειακές πηγές αντιστοιχούν σε διπλά αστρικά συστήματα που περιέχουν μαύρη τρύπα ή αστέρα νετρονίων και οι περισσότερες βρίσκονται μέσα σε σφαιρωτά σμήνη, παραπέμποντας στο πολύ ενεργό παρελθόν αυτού του μάλλον ηλικιωμένου γαλαξία[2][10]. Η ισχυρότερη τέτοια πηγή στον NGC 1553 συμπίπτει με τον οπτικό πυρήνα του γαλαξία[2]. Η παρατηρούμενη λαμπρότητα και το φάσμα του γαλαξία παραπέμπουν στην ύπαρξη ενός κρυμμένου ενεργού γαλαξιακού πυρήνα[2].
Ο NGC 1553 απομακρύνεται από τη Γη με ταχύτητα 1080 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο[1].
Σφαιρωτά σμήνη
Το Διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» έχει διακρίνει σφαιρωτά σμήνη στον γαλαξία[2]. Εκτιμάται ότι υπάρχουν από 400 μέχρι 900 τέτοια αστρικά σμήνη στον NGC 1553 με μέση εκτίμηση τα 600.[6] Καθώς συμβαίνει με τον Μεσιέ 87, υπάρχει μία κεντρική σχετική έλλειψη σφαιρωτών σμηνών για την υποκείμενη λαμπρότητα[6].
Σπειροειδές χαρακτηριστικό
Ο NGC 1553 έχει ένα χονδρικά συμμετρικό σπειροειδές χαρακτηριστικό που ανιχνεύθηκε στις ακτίνες X με μία πιθανή εσωτερική ράβδο μήκους 10″ διάχυτης εκπομπής ακτίνων Χ κοντά στο κέντρο του γαλαξία. Αυτό το χαρακτηριστικό οφείλεται πιθανώς στην αδιαβατική συμπίεση του αερίου της περιοχής, πιθανώς από την αλληλεπίδραση με τη ραδιοπηγή[2]. Η εκπομπή φωτός Hα έχει επίσης σπειροειδή δομή, εκπληκτικά παρόμοια με τη σπείρα των ακτίνων Χ.
Παραπομπές
«NASA/IPAC Extragalactic Database». Results for NGC 1553. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2008.
Blanton, Elizabeth L.; Sarazin, Craig L.; Irwin, Jimmy A. (Μάιος 2001), «Diffuse Gas and Low-Mass X-Ray Binaries in the Chandra Observation of the S0 Galaxy NGC 1553», The Astrophysical Journal 552 (1): 106–119, doi:10.1086/320461
Ferguson, Henry C.; Sandage, Allan (Ιούλιος 1990), «Population studies in groups and clusters of galaxies. III - A catalog of galaxies in five nearby groups», Astronomical Journal 100: 1–31, doi:10.1086/115486
Firth, P.; Evstigneeva, E.A.; Jones, J.B.; Drinkwater, M.J.; Phillipps, S.; Gregg, M.D. (Νοέμβριος 2006), «Kinematics, substructure and luminosity-weighted dynamics of six nearby galaxy groups», Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 372 (4): 1856–1868, doi:10.1111/j.1365-2966.2006.10993.x
Robert E. Erdmann, Jr., The NGC/IC Project: NGC 1553, Prescott, Arizona, ανακτήθηκε στις 2016-03-24
Bridges, Terry J.; Hanes, David A. (Απρίλιος 1990), «Globular clusters in the interacting galaxies NGC 1549 and NGC 1553», Astronomical Journal 99: 1100–1107, 1340, 1341, doi:10.1086/115399
de Vaucouleurs, Gerard; de Vaucouleurs, Antoinette; Corwin, Herold G., Jr.; Buta, Ronald J.; Paturel, Georges; Fouque, Pascal (1991), Third Reference Catalogue of Bright Galaxies, 1-3, Springer-Verlag, ISBN 3-540-97552-7
Freeman, K.C. (9–13 Σεπτεμβρίου 1974), Hayli, Avram, επιμ., «Comparison with Observations of Disk Galaxies», Dynamics of Stellar Systems: Proceedings from IAU Symposium, 69 (Besançon, Γαλλία) 69: 367, 1975
Kormendy, John (1 Νοεμβρίου 1984), «The velocity dispersion in the disk of the S0 galaxy NGC 1553», Astrophysical Journal, Part 1 286: 116–131, doi:10.1086/162581
Talcott, Richard (Οκτώβριος 2002), «Distant Galaxies Had Wild Youth», Astronomy (astronomy.com) 30 (10): 22, ISSN 0091-6358
Αναφορές
Δεδομένα για το NGC 1553 στα NGC/IC Database (Αγγλικά), SIMBAD (Αγγλικά), NASA Extragalactic Database (Αγγλικά), SEDS (Αγγλικά) και VizieR Service (Αγγλικά)
Εικόνες του NGC 1553 στο Aladin (Αγγλικά) και στο SkyView (Αγγλικά)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Εικόνα του NGC 1553 στο ορατό φως