.
Οι Δεκανοί (Αιγυπτιακά bakiu) είναι 36 ομάδες αστεριών (μικροί αστερισμοί) που ανατέλλουν διαδοχικά στον ορίζοντα κατά την περιστροφή της Γης. Η ανατολή κάθε δεκανού όριζε την αρχή μιας δεκανικής ώρας της νύχτας για τους αρχαίους Αιγύπτιους, και αυτοί χρησιμοποιούνταν σαν αστρικό ρολόι τουλάχιστον από την 9η ή 10η Δυναστεία (περ. 2100 π.Χ.).
Η αρχαίοι Έλληνες τους ονόμαζαν δεκανούς ή δέκατα, γιατί η ηλιακή ανατολή τους ήταν κάθε δέκα μέρες (δηλαδή κάθε δέκα μέρες μια νέα ομάδα δεκανών αστέρων εμφανιζόταν στον ανατολικό ορίζοντα την αυγή λίγο πριν την ανατολή του ήλιου, μετά από μια περίοδο που δεν ήταν ορατοί), και όταν αυτή η έννοια μεταφέρθηκε στην Ινδία ονομαζόταν drekkanna στα Σανσκριτικά. Αυτές η προβλεπόμενες εμφανίσεις τελικά χρησιμοποίησαν οι Αιγύπτιοι για να διαιρέσουν το ηλιακό ημερολόγιο, με την ηλιακή ανατολή του Σείριου, που συνέπιπτε χρονικά με την ετήσια πλημμύρα του Νείλου, να ορίζει το νέο έτος.
Τελικά αυτό το σύστημα οδήγησε σε σύστημα 12 ωρών ημέρας και 12 ωρών νύχτας, που είχαν διαφορετική διάρκεια ανάλογα με την εποχή. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε ένα σύστημα 24 "ισονύκτιων" ωρών[1].
Μετά την εισαγωγή της Ελληνιστικής αστρολογίας στην Αίγυπτο, εμφανίστηκαν διάφορα συστήματα τα οποία απέδιδαν αστρολογική σημασία στους δεκανούς. Για παράδειγμα, συνδέθηκαν με διάφορες αρρώστιες, και την κατάλληλη χρονική περίοδο που έπρεπε να φτιαχτούν φυλαχτά για τη θεραπεία τους[2]. Επίσης, με τις "όψεις" (ή "φάσεις") των δεκανών, ένα σύστημα όπου τρεις δεκανοί αντιστοιχούσαν σε ένα ζώδιο, κάθε ένας καλύπτοντας 10° μοίρες του ζωδιακού και που τον κυβερνούσε ένας πλανήτης (βλ. Πίνακα παρακάτω). Και τέλος, με την σύνδεσή τους με τα αστρολογικά ζώδια[3].
Οι δεκανοί συνέχιζαν να χρησιμοποιούνται κατά την Αναγέννηση στην αστρολογία και τη μαγεία, αλλά δεν λαμβάνονται σχεδόν καθόλου υπόψη από τους σύγχρονους αστρολόγους.
Καταβολές από την Αρχαία Αίγυπτο
Οι δεκανοί εμφανίστηκαν για πρώτη φορά κατά τη 10η Δυναστεία σε καλύμματα φέρετρων. Η ακολουθία άρχιζε με τον Σώθι / Σείριο, και κάθε δεκανός αποτελούνταν από ομάδα αστεριών και αντίστοιχων θεοτήτων. Ως μέτρο χρόνου, η ανατολή και δύση των δεκανών όριζε τις «ώρες» και τα 10ήμερα που αποτελούσαν το Αιγυπτιακό έτος.
Υπάρχουν 36[4] δεκανοί (36 X 10 = 360 ημέρες), συν 5 μέρες που προστίθενται για να ολοκληρώσουν τις 365 του ηλιακού έτους. Οι δεκανοί μετράνε τον αστρικό χρόνο, και το ηλιακό έτος είναι 6 ώρες μεγαλύτερο. Τα έτη βασισμένα στο αστικό χρόνο συγχρονιζόταν με τα ηλιακά στο αιγυπτιακό ημερολόγιο κάθε 1460 χρόνια. Οι δεκανοί που απεικονίζονταν στα φέρετρα ύστερων δυναστειών (για παράδειγμα του Σέτι Α’) σε σύγκριση με παλιότερων δυναστειών, δείχνουν αυτή τη διαφοροποίηση μεταξύ αστρικού και ηλιακού έτους.
Πίνακας Φάσεων (ή Δεκανών)
| Ζώδιο | Πρώτος Δεκανός
(0 - 9.999 μ.) |
Δεύτερος Δεκανός
(10 - 19.999 μ.) |
Τρίτος Δεκανός
(20 - 29.999 μ.) |
|---|---|---|---|
| Κριός | Άρης | Ήλιος | Αφροδίτη |
| Ταύρος | Ερμής | Σελήνη | Κρόνος |
| Δίδυμοι | Δίας | Άρης | Ήλιος |
| Καρκίνος | Αφροδίτη | Ερμής | Σελήνη |
| Λέων | Κρόνος | Δίας | Άρης |
| Παρθένος | Ήλιος | Αφροδίτη | Ερμής |
| Ζυγός | Σελήνη | Κρόνος | Δίας |
| Σκόρπιος | Άρης | Ήλιος | Αφροδίτη |
| Τοξότης | Ερμής | Σελήνη | Κρόνος |
| Αιγόκερως | Δίας | Άρης | Ήλιος |
| Υδροχόος | Αφροδίτη | Ερμής | Σελήνη |
| Ιχθείς | Κρόνος | Δίας | Άρης |
* όπως χρησιμοποιούνται ως ιδιάζουσα σπουδαιότητα στην αστρολογία.
Παρατηρούμε ότι κυβερνήτες ακολουθούν μια σειρά, την λεγόμενη "Χαλδαϊκή" σειρά των πλανητών: Κρόνος, Δίας, Άρης, ήλιος, Αφροδίτη, Ερμής, Σελήνη. Αυτή η πλανητική σειρά, στην οποία ο Ήλιος είναι στο κέντρο τις διαδοχής, με τους πλανήτες ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη στην μια πλευρά και τους εξωτερικούς πλανήτες στην άλλη, αντικατοπτρίζει την αντιληπτή ταχύτητα της κίνησης κάθε πλανήτη έτσι όπως είναι παρατηρητή από τη Γη.
Οι δεκανοί, ή "όψεις" είναι το μικρότερο μέρος της ιδιάζουσας σπουδαιότητας, αντιπροσωπεύοντας στην μεσαιωνική αστρολογία περίπου το ένα δέκατο-πέμπτο της συνολικής δύναμης (σπουδαιότητας) του πλανήτη.
Αρχαία Ινδία
Στην Ινδία, ο διαχωρισμός του ζωδιακού κύκλου σε 36 δέκατα ονομάζεται drekkana (drekkāṇa), dreshkana (dreṣkāṇa), ή drikana (dṛkāṇa)[6].
Η εικονογραφία και οι χρήση των drekkana αναφέται πρώτα από τον Sphujidhvaja στο έργο Γιαβαναγιατάκα (269-70 π.Χ.), και μετά με πιο λεπτομερή ανάλυση από τον Varāhamihira (Ινδό αστρονόμο, μαθηματικό και αστρολόγο) στο έργο του Brihat-Samhita (550 μ.Χ.). Η σύγχρονοι μελετητές πιστεύουν ότι οι δεκανοί εισήχθησαν στην Ινδία από τους Έλληνες, οι οποίοι με τη σειρά τους γνωρίζανε από τους Αιγύπτιους[7].
Υπάρχουν πολλού τύποι drekkana που χρησιμοποιούνται στην Ινδική αστρολογία. Στους parivritti drekkana η σειρά πάει με τα ζώδια: ο πρώτος δεκανός είναι Κριός, ο δεύτερος ο Ταύρος, ο τρίτος οι Δίδυμοι, ο τέταρτος ο Καρκίνος κ.ο.κ. Επίσης υπάρχει ο υπολογισμός ανά τριάδες, που κάνει χρήση των βασικών τριάδων για κάθε ζώδιο: Στον Κριό είναι ο Κριός, Λέων και Τοξότης, ενώ στον Ταύρο ο Ταύρος, η Παρθένος, και ο Αιγόκερώς (κάτι αντίστοιχο με τον διαχωρισμό στη δυτική αστρολογία σε ζώδια της φωτιάς, ζώδια της γης κ.τ.λ). Συνολικά υπάρχουν τέσσερεις παραλλαγές υπολογισμού των drekkana. Οι ινδοί αστρολόγοι υπολογίζουν αυτά τα ζώδια (τριάδες ζωδίων, varga), για την δημιουργία αστρολογικού χάρτη βασισμένου σε αυτά, για προβλέψεις.
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Decans της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Παραπομπές
Neugebauer, Otto (1969) [1957]. The Exact Sciences in Antiquity (2 έκδοση). Dover Publications. ISBN 978-0-486-22332-2.
see for example, RUELLE, C. E., Hermès Trismégiste, Le livre sacré sur les décans. Texte, variantes et traduction française, Revue de philologie, de littérature et d'histoire anciennes, n.s.:32:4 (1908:oct.) p .247
Julius Firmicus Maternus, Matheseos IV/22.
von Bomhard, Dr. A. S., The Egyptian Calendar a Work for Eternity, London 1999, page 51
William Lilly, Christian Astrology (London, 1647), pp. 104, 105.
Monier Williams Sanskrit Dictionary
Pingree, David. The Indian Iconography of the Decans and Horas. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, Vol 26, No.3/4, 1963, pp.223–254.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Egypt Astronomy/Astrology: The decans
Decan meanings, from Paul Christian's The History and Practice of Magic.
Decan meanings, from Three Books of Occult Philosophy by Henry Cornelius Agrippa and Astrolabium Planum by Johannes Engel.
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
