.
Η Αδράστεια (αγγλικά: Adrastea), γνωστή και ως Δίας XV (Jupiter XV) είναι ένας εσωτερικός δορυφόρος του πλανήτη Δία, ο δεύτερος σε απόσταση από αυτόν και ο μικρότερος από αυτούς. Ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια έρευνας σε φωτογραφίες του Βόγιατζερ 2 που λήφθηκαν το 1979.
| Αδράστεια | |
|---|---|
 |
|
| Ανακάλυψη | |
| Ανακαλύφθηκε από | Ντέιβιντ Τζιούιτ G. Edward Danielson |
| Ημερομηνία Ανακάλυψης | 8 Ιουλίου 1979 |
| Χαρακτηριστικά τροχιάς | |
| Μέση Ακτίνα τροχιάς | 129.000 Km |
| Εκκεντρότητα | 0,0015 |
| Περίοδος περιφοράς | 0,29826 ημέρες |
| Μέση ταχύτητα περιφοράς | 31,378 km/s |
| Κλίση | 0,03
(προς τον Ισημερινό του Δία) |
| Είναι δορυφόρος του | Δία |
| Φυσικά χαρακτηριστικά | |
| Διαστάσεις | 20 × 16 × 14 Km |
| Μέση Ακτίνα | 8,2 ± 2,0 Km |
| Όγκος | ~2,345 km3 |
| Μάζα | ~2 × 1015 kg |
| Μέση πυκνότητα | 0,86 g/cm3 (εκτιμάται) |
| Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας | ~0,002 m/s² |
| Ταχύτητα διαφυγής | ~0,008 km/s |
| Περίοδος περιστροφής | Σύγχρονη |
| Κλίση άξονα | μηδέν |
| Λευκαύγεια | 0,1 ± 0,045 |
| Επιφανειακή θερμοκρασία | ~122 K |
Η Αδράστεια ήταν ο πρώτος φυσικός δορυφόρος που ανακαλύφθηκε από φωτογραφίες που λήφθηκαν από ένα διαπλανητικό όχημα [1]. Ονομάστηκε έτσι από την Αδράστεια, κόρη του Δία και της Ανάγκης. Η Αδράστεια είναι από τους λίγους δορυφόρους στο ηλιακό σύστημα που εκτελεί μία περιφορά γύρω από τον πλανήτη της, σε διάρκεια μικρότερη από μία πλανητική ημέρα. Η τροχιά της βρίσκεται στην άκρη του κύριου δακτυλίου του Δία και θεωρείται πως ευθύνεται κατά κύριο λόγο για το υλικό που υπάρχει στους δακτυλίους του. Παρά τις παρατηρήσεις που έγιναν από τη διαστημική συσκευή Γαλιλαίος την δεκαετία του 1990, λίγα πράγματά είναι γνωστά για τα φυσικά χαρακτηριστικά της πέρα από το μέγεθός της και το γεγονός πως είναι παλιρροϊκά κλειδωμένη (tidally locked) με τον Δία.
Ανακάλυψη και παρατηρήσεις
Φωτογραφία ανακάλυψης από το Βόγιατζερ 2.
Ανακαλύφθηκε από τους Ντέιβιντ Τζιούιτ και G. Edward Danielson σε έρευνα σε φωτογραφίες που έστειλε το Βόγιατζερ 2 και που είχε τραβήξει στις 8 Ιουλίου του 1979. Έλαβε τον προσωρινό χαρακτηρισμό S/1979 J 1 [2]. Αν και φαινόταν σαν μια κουκκίδα, ήταν ο πρώτος δορυφόρος που ανακαλυπτόταν από ένα διαστημικό όχημα. Άλλοι δύο εσωτερικοί δορυφόροι του Δία ανακαλύφθηκαν λίγες εβδομάδες αργότερα από το Βόγιατζερ 1. Το 1998 το Γαλιλαίος κατάφερε να προσδιορίσει το σχήμα του δορυφόρου, αλλά οι εικόνες δεν ήταν τόσο καλές. Η Αδράστεια πήρε το όνομά της το 1989 [3].
Φυσικά χαρακτηριστικά
Η Αδράστεια έχει ακανόνιστο σχήμα με διαστάσεις 20×16×14 χλμ., κάνοντάς την το μικρότερο από τους τέσσερις εσωτερικούς δορυφόρους του Δία. Ο όγκος, η σύνθεση και η μάζα της δεν είναι γνωστά, αλλά υποθέτοντας ότι η μέση πυκνότητά της είναι όπως αυτή της Αμάλθειας (0.86 g/cm³), η μάζα της εκτιμάται στα 2 × 1015 kg. Η πυκνότητα της Αμάλθειας υπονοεί ότι αποτελείται από πάγο νερού (είναι πορώδες κατά 10-15%), και ίσως και η Αδράστεια να είναι παρόμοια. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για την επιφάνειά της λόγω της κακής ανάλυσης των εικόνων.
Τροχιά
Η Αδράστεια είναι το μικρότερο και δεύτερο πιο κοντινό στο Δία μέλος της εσωτερικής ομάδας δορυφόρων. Βρίσκεται σε τροχιά με ακτίνα περίπου 129.000 χλμ (1.806 ακτίνες Δία), στην εξωτερική άκρη του κύριου δακτυλίου του πλανήτη. Είναι ένας από τους τρεις μόνους δορυφόρους στο ηλιακό σύστημα που είναι γνωστό ότι περιστρέφονται γύρω από τον πλανήτη τους σε λιγότερο από μια ημέρα του πλανήτη τους - οι άλλοι είναι η Μήτις, δορυφόρος επίσης του Δία, και ο Φόβος του Άρη. Η τροχιά της έχει πολύ μικρή εκκεντρότητα και κλίση - γύρω στο 0,0015 και 0,03°, αντίστοιχα (η κλίση σχετικά με τον ισημερινό του Δία).
Λόγω του ότι είναι παλιρροϊκά κλειδωμένη (tidal lock), έχει πάντα μέτωπο μόνο μία πλευρά προς τον πλανήτη. Ο άξονας της ευθυγραμμίζεται προς του Δία, κάτι που προκαλεί την χαμηλότερη δυνατή ενεργειακή διαμόρφωση.
Η τροχιά της βρίσκεται μέσα στη ακτίνα της σύγχρονης τροχιάς του Δία (όπως και του δορυφόρου Μήτις), και κατά συνέπεια, οι παλιρροϊκές δυνάμεις αναγκάζουν αργά την τροχιά της για να χαλάει, έτσι ώστε κάποια στιγμή να συγκρουστεί με τον Δία. Υποθέτοντας πως η πυκνότητά της είναι παρόμοια με της Αμάλθειας, η τροχιά της θα έπρεπε να βρίσκεται μέσα στο ρευστό μέρος από το όριο Ρος (Roche). Εντούτοις, δεδομένου ότι δεν έχει χωριστεί, πρέπει ακόμα να βρίσκεται εκτός του άκαμπτου του ορίου Ρος.
Σχέσεις με τους δακτυλίους του Δία
Είναι ο κυριότερος συνεισφέρων στο υλικό των δακτυλίων του Δία. Αυτό το υλικό εμφανίζεται να αποτελείται, πρώτιστα, από το υλικό που εκτινάσσεται από τις επιφάνειες των τεσσάρων μικρών εσωτερικών δορυφόρων Δία, από επιδράσεις με μετεωρίτες. Λόγω της χαμηλής πυκνότητας των δορυφόρων, οι επιφάνειές τους βρίσκονται μάλλον κοντά στην άκρη των σφαιρών Ρος τους.
Φαίνεται ότι η Αδράστεια είναι η πιο άφθονη πηγή αυτού του υλικού δαχτυλιδιών, όπως αποδεικνύεται από τον πυκνότερο δακτύλιο (κύριο) που περνά κατά μήκος της τροχιάς της αλλά και μέσα από αυτή. Ακριβέστερα, η τροχιά της βρίσκεται κοντά στην εξωτερική άκρη του κύριου δακτυλίου του Δία. Η ακριβής διαπίστωση του ορατού υλικού των δακτυλίων εξαρτάται από τη φάση των εικόνων: στο μπροστινό - διεσπαρμένο με φως. Έτσι, άλλοτε φαίνεται πως είναι σταθερά εξωτερικά από τον κύριο δακτύλιο, ενώ όταν αποκαλύπτονται πολύ μεγαλύτερα τα στοιχεία, φαίνεται να υπάρχει επίσης η τροχιά ενός στενού μικρού δακτυλίου, εξωτερικά της τροχιάς της.
Παραπομπές
Marsden, Brian G. (25 Φεβρουαρίου 1980). "Editorial Notice". IAU Circular 3454. Ανάκτηση 2012-03-28.
Jewitt, David C.; Danielson, G. Edward; Synnott, Stephen P. (23 Νοεμβρίου 1979). "Discovery of a New Jupiter Satellite". Science 206 (4421): 951. Bibcode:1979Sci...206..951J. doi:10.1126/science.206.4421.951. PMID 17733911
Marsden, Brian G. (30 Σεπτεμβρίου 1983). "Δορυφόροι του Δία και του Κρόνου". IAU Circular 3872. Ανάκτηση 2012-03-28.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Δεδομένα για την Αδράστεια από την Εξερεύνησητου Ηλιακού Συστήματος της NASA (Αγγλικά)
Οι γνωστοί δορυφόροι του Δία από τον Σκοτ Σέπαρντ (Αγγλικά)
Hellenica World - Scientific Library
Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License
